Tỷ phú Elon Musk: NATO cần được đại tu toàn diện

Ông Elon Musk, người đứng đầu Ban hiệu suất chính phủ Mỹ và đồng minh thân cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, NATO cần được cải tổ toàn diện.

Gần đây, ông Trump bày tỏ sự không hài lòng với mức chi tiêu quốc phòng của các thành viên châu Âu trong khối, cho rằng gánh nặng đang đè nặng lên Mỹ một cách bất công. Ông thậm chí còn cảnh báo sẽ rút sự bảo vệ của Mỹ cho khối nếu các thành viên không đóng góp quốc phòng như đã cam kết.

Trong một bài đăng trên X hôm 12/2, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mike Lee viết rằng: "Chiến tranh Lạnh đã kết thúc. NATO đã lỗi thời".

Bình luận về tuyên bố của ông Lee, ông Musk đồng tình và cho rằng: "NATO cần được đại tu". Tuy nhiên, ông không nói rõ về việc NATO cần cải tổ những gì. 

Ông Musk, người giàu nhất thế giới, đang có nhiệm vụ cố vấn để cắt giảm chi tiêu và quy mô chính phủ liên bang. Với ảnh hưởng của ông tại Nhà Trắng, cùng với sự hoài nghi lâu dài của ông Trump đối với NATO, đây có thể là một dấu hiệu tiềm tàng cho kịch bản Mỹ thay đổi cách tiếp cận với liên minh quân sự, theo giới quan sát. 

Đây không phải là lần đầu tiên ông Musk đặt câu hỏi về hiệu quả của liên minh quân sự có 32 thành viên.

"Tôi luôn tự hỏi tại sao NATO vẫn tiếp tục tồn tại mặc dù đối thủ và lý do tồn tại của nó, Hiệp ước Warsaw, đã tan rã", ông Musk viết vào tháng 3/2024, ám chỉ đến liên minh quân sự Chiến tranh Lạnh được ký kết vào năm 1955 giữa Liên Xô và một số quốc gia đồng minh như một đối trọng với NATO.

Trong khi đó, ông Trump cũng tỏ ra hoài nghi với NATO. Tháng trước, ông cho biết ông không chắc Washington nên chi tiêu gì cho NATO, nói rằng Mỹ đang bảo vệ các thành viên NATO, nhưng họ "không bảo vệ chúng ta".

Ông Trump tiếp tục yêu cầu các thành viên khác của liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, một mức tăng gấp hơn 2 lần so với mục tiêu hiện tại là 2%. Mức 5% cũng là con số mà chưa có quốc gia NATO nào, kể cả Mỹ, đạt được.

"Tôi không chắc chúng ta nên chi bất kỳ khoản nào nhưng chúng ta chắc chắn nên giúp họ. Chúng ta đang bảo vệ họ. Họ không bảo vệ chúng ta. Họ nên nâng mức chi tiêu quân sự từ 2% lên 5%", ông cho biết.

Mỹ hiện tài trợ 15,8% ngân sách hoạt động hàng năm của liên minh quân sự 32 thành viên, tương đương với Đức, theo phân tích của NATO cho năm 2024. Ngân sách để NATO hoạt động tổng cộng khoảng 3,5 tỷ USD.

Các đóng góp gián tiếp của Mỹ cho NATO - bao gồm lực lượng quân sự - không nằm trong ngân sách thường niên của tổ chức. Tuy nhiên, ngân sách quốc phòng tổng thể của Mỹ vượt xa các thành viên khác, đạt 816,7 tỷ USD vào năm 2023, chiếm hơn một nửa tổng chi tiêu của toàn liên minh.

Các quan chức NATO và các nhà phân tích cho rằng đề xuất của ông Trump về mức chi tiêu quốc phòng 5% GDP là quá lớn và sẽ khó khả thi.