Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ lần đầu xuất ngoại sau vụ đảo chính, tới Nga gặp Putin

“Chuyến thăm của ông, diễn ra giữa lúc tình hình trở nên rất phức tạp tại Thổ Nhĩ Kỳ, cho thấy tất cả chúng ta đều muốn nối lại đàm phán và phục hồi quan hệ vì lợi ích của người dân Thổ Nhĩ Kỳ và Nga”, Tổng thống Putin nói khi chào đón nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ tại St. Petersburg.

Ông Putin nói thêm, ông là “một trong những nguyên thủ đầu tiên đã điện đàm với Tổng thống Erdogan và khẳng định sự ủng hộ nhằm vượt qua cuộc khủng hoảng chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ liên quan tới cuộc đảo chính quân sự bất thành”.

Về phần mình, Tổng thống Erdogan nhấn mạnh ông đánh giá cao thiện chí của Tổng thống Putin nhằm gặp mặt trực tiếp. “Một lần nữa, tôi bày tỏ sự biết ơn đối với ông vì cơ hội để gặp gỡ này”, ông Erdogan nói.

Ankara dường như kỳ vọng nhiều từ cuộc gặp cấp cao này.

“Đây sẽ là một chuyến thăm lịch sử, một sự khởi đầu mới. Tôi tin rằng một trang mới sẽ được mở ra trong các cuộc thảo luận với người bạn Vladimir Putin của tôi”, ông Erdogan nói trong cuộc phỏng vấn độc quyền với hãng tin TASS của Nga trước chuyến thăm, nói thêm rằng “còn nhiều điều mà hai nước có thể hợp tác cùng nhau”.

Theo lịch trình, hai nhà lãnh đạo có cuộc gặp riêng tư và sau đó đưa ra một “lộ trình” nhằm đưa quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ lên một tầm cao mới.

Ankara hăm hở, Moscow dè dặt

Trong khi Ankara rõ ràng mong muốn cải thiện quan hệ với Moscow thì Nga vẫn duy trì cách tiếp cận thận trọng và dè dặt hơn.

“Cuộc khủng hoảng tại Syria sẽ được thảo luận sâu và chúng tôi hi vọng lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có tính xây dựng hơn”, ông Yury Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại của Tổng thống Putin, cho biết với báo giới hồi cuối tuần trước.

Moscow và Syria cơ bản vẫn bất đồng về Syria, khi Thổ Nhĩ Kỳ muốn Tổng thống Syria Bashar Assad phải bị lật đổ, trong khi Nga ủng hộ ông này và quân đối Syria trong cuộc chiến chống lại các phiến quân Hồi giáo. Bộ Quốc phòng Nga đã cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ trợ giúp nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) trong quá khứ, trích dẫn các số liệu cho thấy các phiến quân được tiếp viện và được cung cấp vũ khí qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ cuộc họp báo và trả lời các câu hỏi của báo giới sau hội đàm.

Quan hệ giữa Moscow và Ankara đã rơi xuống đáy hồi tháng 11 năm ngoái, khi Không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi 1 máy bay ném bom Su-24 của Nga trên bầu trời Syria. Một trong 2 phi công đã thiệt mạng, cùng một lính thủy đánh bộ tham gia vào chiến dịch giải cứu sau đó.

Các phi công Thổ Nhĩ Kỳ liên quan tới vụ bắn rơi Su-24 của Nga đã bị bắt vì dính dáng tới âm mưu đảo chính hồi tháng trước.

Tổng thống Erdogan cho biết ông đã nhiều lần cố gắng liên lạc với Tổng thống Putin vài giờ sau vụ bắn rơi Su-24 và những ngày sau đó, nhưng được Kremlin thông báo rằng nhà lãnh đạo Nga sẽ không nói chuyện với ông cho tới khi Ankara đưa ra lời xin lỗi, điều mà ông Erdogan từ chối.

Vụ việc, mà Tổng thống Putin miêu tả là “một cú đâm sau lưng bởi những kẻ ủng hộ khủng bố”, đã gây ra phản ứng cứng rắn từ Nga. Moscow đã áp dụng một loạt các biện pháp cấm vận với Thổ Nhĩ Kỳ và hủy chế độ miễn thị thực, khiến ngành du lịch của Thổ Nhĩ Kỳ bị tổn hại nặng nề.

Nhưng quan hệ giữa hai nước bắt đầu tan băng hồi tháng 6 khi ông Erdogan gửi một bức thư tới điển Kremlin mà Moscow xem như một lời xin lỗi về vụ bắn rơi máy bay của Nga. Bức thư, được Kremlin tiết lộ, nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã sẵn sàng cho các sáng kiến nhằm làm dịu đi những tổn thương và thiệt hại.

Chuyến thăm kéo dài 1 ngày tại St. Petersburg cũng đánh dấu công du nước ngoài đầu tiên của Tổng thống Erdogan kể từ vụ đảo chính quân sự bất thành hôm 15/7, vốn làm căng thẳng quan hệ giữa Ankara và phương Tây.

Moscow thừa nhận Thổ Nhĩ Kỳ nghiêm túc trong việc phục hồi quan hệ giữa hai nước. “Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tới St. Petersburg, bất chấp tình hình tương đối phức tạp ở trong nước”, cố vấn Ushakov của ông Putin nói.

An Bình