Tín hiệu Tổng thống Biden gửi Trung Quốc khi điều tàu chiến tới Biển Đông

Theo Japan Times, Tổng thống Joe Biden đã gửi một thông điệp tới Trung Quốc rằng: Đừng trông đợi Mỹ sẽ giảm bất kỳ hoạt động quân sự nào tại Biển Đông và eo biển Đài Loan. Đây dường như là tín hiệu từ Washington sau khi Hải quân Mỹ tiến hành "hoạt động tự do hàng hải" ở Biển Đông hôm 5/2 và chuyến đi qua eo biển Đài Loan một ngày trước đó. Tất cả đều là những hoạt động đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Hải quân Mỹ tuyên bố hoạt động của tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường John S. McCain ở Biển Đông hôm 5/2 đã "khẳng định các quyền tự do và hàng hải" gần quần đảo Hoàng Sa, đồng thời "thách thức các yêu sách" của Bắc Kinh về đường cơ sở thẳng xung quanh quần đảo.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết đã "huy động lực lượng hải quân và không quân để theo dõi, giám sát và cảnh cáo" tàu chiến Mỹ.

Một ngày trước đó, tàu khu trục John S. McCain cũng đi qua eo biển Đài Loan, động thái được Hải quân Mỹ cho là nhằm thể hiện "cam kết của Mỹ đối với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở". Quân đội Trung Quốc đã chỉ trích động thái này, cáo buộc Mỹ cố tình "gây căng thẳng" trong khu vực.

Các động thái trên của Mỹ cho thấy chính quyền Biden có thể sẽ tiếp tục duy trì một số chiến lược từng được chính quyền tiền nhiệm thực hiện. Dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã tăng cường hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông trong 2 năm gần đây khi thực hiện ít nhất 19 chiến dịch ở khu vực này. Trước đó, Mỹ chỉ thực hiện 6 chiến dịch vào năm 2018 và 4 chiến dịch vào năm 2017.

Trong nhiệm kỳ của ông Trump, Hải quân Mỹ cũng điều tàu chiến tới eo biển Đài Loan ít nhất 15 lần trong năm 2020 - mức độ chưa từng thấy trong những năm gần đây khi Bắc Kinh gia tăng sức ép quân sự lên Đài Loan.

Trung Quốc vẫn luôn coi Đài Loan là vùng lãnh thổ không thể tách rời và sẵn sàng sáp nhập bằng mọi giá, kể cả sử dụng vũ lực. Trong vài tháng gần đây, Bắc Kinh thường điều máy bay quân sự áp sát Đài Loan với tần suất gần như hàng ngày.

Theo SCMP, các hoạt động của tàu chiến Mỹ trong 2 ngày 4/2 và 5/2 diễn ra sau khi 13 máy bay quân sự Trung Quốc, bao gồm máy bay ném bom có khả năng mang vũ khí hạt nhân, thực hiện cuộc tấn công mô phỏng nhằm vào nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt của Mỹ đang hoạt động trên Biển Đông từ ngày 23/1.

Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền với 90% diện tích Biển Đông, bất chấp sự phản đối của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế. Bắc Kinh đã bồi đắp và quân sự hóa trái phép nhiều đảo tại vùng biển này trong những năm qua.

Mỹ và Nhật Bản lo ngại rằng các đảo do Trung Quốc chiếm giữ trên Biển Đông, trong đó có một số đảo được trang bị vũ khí hiện đại và sân bay quân sự, có thể được sử dụng để cản trở hoạt động đi lại tự do tại Biển Đông - nơi có những tuyến hàng hải vô cùng quan trọng.

Tín hiệu gửi Trung Quốc

Collin Koh, nhà nghiên cứu và chuyên gia an ninh hàng hải tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, nhận định các hoạt động gần đây của Mỹ dường như nhằm phát đi các tín hiệu tới Trung Quốc, cũng như các đồng minh và đối tác của Mỹ trong khu vực.

"Các chiến dịch này củng cố các tuyên bố công khai trước đó của chính quyền Biden về việc đối phó với Trung Quốc, đặc biệt khi Bắc Kinh thực hiện hành vi cưỡng ép ở eo biển Đài Loan và Biển Đông", ông Koh nói.

Các hoạt động này cũng nhằm trấn an các đồng minh và đối tác của Mỹ về cam kết của Washington đối với khu vực. Tổng thống Biden và đội ngũ của ông từng khiến các đồng minh và đối tác của Mỹ lo ngại khi nói rằng họ sẵn sàng hợp tác với Bắc Kinh trong một số vấn đề, cho thấy sự thay đổi so với cách tiếp cận cứng rắn của chính quyền Trump.

"Các hoạt động quân sự của Mỹ cũng nên được nhìn nhận dưới góc độ các tuyên bố trước đó tại Washington rằng các vấn đề gây tranh cãi với Trung Quốc, như Biển Đông, sẽ không bị đem ra trao đổi để có được sự hợp tác về vấn đề biến đổi khí hậu, mặc dù chính quyền Biden từng bày tỏ việc sẵn sàng hợp tác với Bắc Kinh trong một số lĩnh vực có lợi ích chung", chuyên gia Koh nói.

Trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng có nhiều động thái cứng rắn, những lo ngại về nguy cơ xung đột quân sự bất ngờ trên Biển Đông hay đánh giá sai lầm về tình hình Đài Loan ngày càng gia tăng.

Các tàu của Mỹ và Trung Quốc thường xuyên hoạt động ở Biển Đông và đã nhiều lần suýt va chạm. Đối với vấn đề Đài Loan, cuộc đối đầu căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan tới "số phận" của hòn đảo này đã rẽ sang hướng mới dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump - người đã ký hàng loạt thỏa thuận bán vũ khí cho Đài Loan và đưa quan chức cấp cao công khai tới thăm hòn đảo.

Mặc dù mới nhậm chức hơn hai tuần, nhưng chính quyền Biden đã lên tiếng ủng hộ Đài Loan, chỉ trích Bắc Kinh "tìm cách đe dọa các láng giềng", đồng thời gọi mối quan hệ giữa Mỹ với Đài Loan là "vững chắc". Động thái này làm dấy lên hàng loạt bình luận gay gắt từ các quan chức chính phủ Trung Quốc và những bài viết "giận dữ" trên truyền thông nhà nước Trung Quốc.

Một bài xã luận đăng trên báo China Daily hôm 4/2 đã cảnh báo Washington rằng trong vấn đề Đài Loan, Bắc Kinh sẽ "không bao giờ cho phép vượt quá giới hạn".

"Bất kỳ nỗ lực nào nhằm thách thức lằn ranh đỏ của Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan, như chính quyền (Mỹ) trước đó từng làm, không chỉ gây tổn thất nghiêm trọng cho quan hệ Mỹ - Trung mà còn làm leo thang căng thẳng ở eo biển Đài Loan tới mức nguy hiểm", bài viết trên báo Trung Quốc cảnh báo.