Thời khắc khó khăn nhất: Ukraine chiến đấu với Nga bằng "một tay"?

Ukraine chiến đấu với Nga bằng "một tay"

Theo Financial Times, tại một sở chỉ huy gần thành phố Pokrovsk đang giao tranh ở miền đông Ukraine, những người lính thuộc Lữ đoàn cận vệ Tổng thống Ukraine, than thở về việc Washington không cho phép Kiev sử dụng tên lửa phương Tây để tấn công các mục tiêu sâu bên trong lãnh thổ Nga.

Một người điều khiển UAV FPV cho rằng, nếu họ có thể chiến đấu "bằng cả hai tay, thay vì một tay bị trói sau lưng" thì Ukraine có cơ may chiến thắng quân đội Nga hùng mạnh.

Đứng giữa những màn hình video giám sát đường tiến quân của đối phương, Mykhailo Temper - chỉ huy một tiểu đoàn - cho biết, mục tiêu của ông về cuộc chiến đã bắt đầu thay đổi: "Hiện tại, tôi đang nghĩ nhiều hơn về cách cứu người của mình".

Vị sĩ quan nói: "Thật khó để tưởng tượng rằng, chúng tôi có thể đẩy lùi đối phương trở lại biên giới năm 1991", ám chỉ mục tiêu khôi phục toàn vẹn lãnh thổ.

Từng được thúc đẩy bởi hy vọng giành lại lãnh thổ, giờ đây, ngay cả những người lính ở tiền tuyến cũng lên tiếng bày tỏ mong muốn đàm phán với Nga để chấm dứt chiến tranh. Yuriy, một chỉ huy khác ở mặt trận phía đông, người từ chối tiết lộ họ của mình, nói rằng ông lo sợ viễn cảnh một "cuộc chiến mãi mãi".

"Nếu Mỹ cắt viện trợ, chúng tôi sẽ tiêu đời", một sĩ quan khác, thành viên của Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 72 đóng tại Kurakhove gần đó, cho biết.

Ukraine đang tiến vào thời khắc có lẽ là đen tối nhất của cuộc chiến cho đến nay. Họ đang thua trên chiến trường phía đông đất nước, trong lúc lực lượng Nga tiến lên không ngừng, dù phải trả giá đắt về quân số và vũ khí, theo tính toán của phương Tây.

Kiev đang phải vật lộn để khôi phục lại lực lượng đã suy yếu của mình, bằng những người lính được đào tạo bài bản và có tinh thần chiến đấu. Nhưng việc tuyển quân tùy tiện, đang gây ra căng thẳng xã hội thực sự. Nước này cũng đang phải đối mặt với một mùa đông ảm đạm với khả năng mất điện nghiêm trọng và không có điện sưởi ấm.

"Xã hội đã kiệt sức", Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine, nhận định.

Cùng lúc đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang chịu áp lực ngày càng tăng từ các đối tác phương Tây, nhằm tìm ra con đường hướng tới một giải pháp đàm phán, bất chấp những hoài nghi về thiện chí tham gia hòa đàm của Moscow trong tương lai gần và lo ngại rằng, vị thế của Kieve hiện còn quá yếu để đảm bảo một thỏa thuận công bằng.

"Hầu hết các bên đều muốn xuống thang căng thẳng", một quan chức cấp cao của Ukraine tại Kiev cho biết. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden nhận thức được rằng, chiến lược hiện tại của họ không bền vững, vì "chúng ta đang thua cuộc".

Jeremy Shapiro, người đứng đầu văn phòng Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Châu Âu (ECFR) tại Washington, tuyên bố: "Mọi người đang nghĩ cách để chấm dứt cuộc chiến một cách hòa bình hơn".

Mối đe dọa lớn nhất đối với Kiev là khả năng ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ vào tháng tới và việc ông sẽ cố gắng áp đặt một thỏa thuận hòa bình bất lợi cho Ukraine, bằng cách đe dọa cắt giảm viện trợ quân sự và tài chính.

Những người ủng hộ trung thành nhất của Ukraine ở châu Âu, có thể muốn tiếp tục chiến đấu, nhưng lại không có đủ vũ khí để làm vậy và châu Âu cũng không có kế hoạch lấp đầy khoảng trống mà Mỹ để lại.

Chuyến thăm Mỹ không đạt mục đích của Tổng thống Zelensky

Vào cuối tháng 9, trong một nỗ lực định hình tư duy của các đồng minh, Tổng thống Zelensky đã đến Mỹ, để  trình bày "kế hoạch chiến thắng" của mình, một công thức nhằm củng cố vị thế của Kiev trước các cuộc đàm phán có thể xảy ra với Moscow. Nhà lãnh đạo Ukraine mô tả đó là "chiến lược đạt được hòa bình thông qua sức mạnh".

Dấn thân vào vòng xoáy tranh cử Mỹ, Tổng thống Zelensky đã có các cuộc hội đàm riêng với Tổng thống Joe Biden, Phó tổng thống Kamala Harris và ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump…, để trình bày quan điểm của mình.

Đã có lúc, sứ mệnh tại Mỹ của ông Zelensky đi "chệch hướng nghiêm trọng", sau khi bị ông Trump chỉ trích vì phản đối các cuộc đàm phán hòa bình. Ngoài ra ông còn bị các đảng viên Cộng hòa cấp cao chỉ trích, vì đã đến thăm một nhà máy vũ khí ở tiểu bang "chiến trường" quan trọng Pennsylvania, mà chỉ có các chính trị gia Dân chủ đi cùng.

Nhưng cuối cùng, ông đã thuyết phục được Trump cho ông gặp mặt, và cứu vãn chuyến thăm của mình.

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Zelensky đã rời Washington với hai bàn tay trắng trong hai vấn đề chính: thuyết phục Mỹ cho phép sử dụng vũ khí phương Tây để tấn công tầm xa vào lãnh thổ Nga và tiến triển trong nỗ lực gia nhập NATO của Ukraine. Chính quyền ông Biden đã phản đối cả hai, vì lo ngại chúng có thể khuyến khích Moscow leo thang xung đột, theo đó lôi kéo Mỹ và các đồng minh khác vào cuộc.

Các quan chức Mỹ không mấy ấn tượng với kế hoạch chiến thắng của ông Zelensky, chủ yếu bao gồm yêu cầu cung cấp một lượng lớn vũ khí phương Tây và cho Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây tấn công lãnh thổ Nga.

Bất chấp quan ngại của Washington, khả năng tấn công lãnh thổ Nga cũng là một trọng tâm trong kế hoạch chiến thắng của ông Zelensky. Trong khi các quan chức Mỹ lập luận rằng, Nga đã di chuyển máy bay tấn công ra khỏi tầm bắn của tên lửa phương Tây thì các quan chức Ukraine khẳng định, vẫn còn nhiều mục tiêu khác như trung tâm chỉ huy, kho vũ khí, kho nhiên liệu và các điểm giao hậu cần.

Việc phá hủy chúng có thể làm gián đoạn khả năng tiến hành chiến tranh của Moscow, và cho nhà lãnh đạo Nga Putin thấy rằng, mục tiêu kiểm soát ít nhất bốn tỉnh của Ukraine là không thể đạt được và bác bỏ niềm tin của ông rằng, phương Tây sẽ không còn hứng thú với việc hỗ trợ Ukraine.

Nga sẽ không bao giờ chấp nhận Ukraine là thành viên NATO

Việc gia nhập NATO vẫn là mục tiêu chính của Ukraine, nhưng chỉ một vài trong số 32 thành viên liên minh chịu chấp nhận ngay cả khi không có lệnh ngừng bắn hoàn toàn, lâu dài, và một đường ranh giới rõ ràng trên bản đồ, xác định phần lãnh thổ nào của Ukraine được áp dụng điều khoản phòng thủ chung của liên minh.

Mô hình mà một số người đưa ra là tư cách thành viên của Ukraine giống như Tây Đức trong NATO, vốn đã kéo dài hơn ba thập kỷ trước khi "Bức tường Berlin" sụp đổ và họ thống nhất với Đông Đức.

Nhưng ngay cả điều đó cũng đòi hỏi Mỹ và các đối tác phải triển khai một lực lượng lớn, mà bất kỳ chính quyền Mỹ nào, dù là Dân chủ hay Cộng hòa, cũng sẽ phản đối vì Washington mong muốn tập trung vào mối đe dọa từ Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra đó là, liệu các cường quốc châu Âu có sẵn sàng gánh thêm trách nhiệm hay không?

Quan trọng nhất là Nga có chấp nhận để Ukraine gia nhập NATO, vốn là nguyên nhân được cho là khiến xung đột bùng nổ. Nhiều người ở cả hai bờ Đại Tây Dương đều tin rằng điều đó là không thể.

Một quan chức phương Tây khi được thông báo về các cuộc đàm phán của Tổng thống Zelensky tại Washington cho biết, đã có những dấu hiệu thận trọng cho thấy, Tổng thống Biden có thể đồng ý thúc đẩy tư cách thành viên NATO của Ukraine trước khi ông rời nhiệm sở vào tháng 1/2025.

Khó khăn chồng chất, dư luận Ukraine muốn đàm phán?

Dư luận Ukraine dường như cũng cởi mở hơn với các cuộc đàm phán hòa bình, nhưng không nhất thiết phải chấp nhận những nhượng bộ mà Moscow có thể yêu cầu.

Một cuộc thăm dò do Viện Xã hội học Quốc tế Kiev (KIIS) có liên kết với Viện Dân chủ Quốc gia Mỹ thực hiện vào mùa hè cho thấy, 57% số người được hỏi cho rằng, Ukraine nên tham gia đàm phán hòa bình với Nga, tăng từ mức 33% một năm trước đó.

Cuộc khảo sát cho thấy, chiến sự đang gây ra thiệt hại ngày càng nặng nề hơn: 77% số người được hỏi nói rằng họ đã mất đi người thân, bạn bè, hoặc người quen, cao gấp bốn lần so với hai năm trước. Hai phần ba cho biết họ cảm thấy khó hoặc rất khó để sống bằng thu nhập thời chiến của mình.

Cuộc sống sắp trở nên khó khăn hơn nữa. Nga đã phá hủy ít nhất một nửa công suất phát điện của Ukraine sau khi họ nối lại các cuộc tấn công hàng loạt bằng UAV tầm xa và tên lửa nhắm vào các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng lưới điện của Ukraine hồi mùa xuân.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Ukraine hiện phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt điện "nghiêm trọng" lên tới 6GW, tương đương một phần ba nhu cầu cao điểm mùa đông. IEA cũng lưu ý rằng, Ukraine đang ngày càng phụ thuộc vào 3 nhà máy điện hạt nhân đang còn hoạt động.

Nếu Nga tấn công các trạm biến áp gần các nhà máy này, thì họ có thể khiến hệ thống điện của Ukraine sụp đổ, cùng với đó là hệ thống sưởi ấm và cấp nước. Các cơ sở sưởi ấm trung tâm ở các thành phố lớn như Kharkov và Kiev cũng dễ bị tổn thương.

Một nguồn căng thẳng khác là việc tuyển quân. Theo luật mới, hàng triệu nam giới Ukraine đã bị buộc phải đăng ký nghĩa vụ quân sự, nếu không muốn đối mặt với những khoản tiền phạt lớn.

Đồng thời, nhiều người Ukraine đã kể lại việc những người đàn ông bị chặn lại ngẫu nhiên ở các ga tàu điện ngầm, hoặc xe lửa (thường là vào đêm khuya), và bị đưa đến các trung tâm huấn luyện, được đào tạo một thời gian ngắn rồi sau đó bị đưa ra tiền tuyến.