Thổ Nhĩ Kỳ ra "tối hậu thư", đòi Mỹ 100 tiêm kích F-35 hoặc trả 1,4 tỷ USD

Trong cuộc phỏng vấn với CNN ngày 28/10, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết Mỹ phải chuyển giao hơn 100 máy bay chiến đấu F-35 hoặc bồi thường cho Ankara, bằng cách hoàn trả 1,4 tỷ USD mà Thổ Nhĩ Kỳ đã đầu tư vào chương trình máy bay của Mỹ hoặc cung cấp sản phẩm thay thế khác cho Ankara.

Trước đó, Mỹ đã loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình chế tạo máy bay chiến đấu F-35, nhằm đáp trả việc Ankara mua tổ hợp phòng không S-400 của Nga. Mỹ quan ngại rằng, lá chắn của Moscow nếu hoạt động trong lực lượng quân sự Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của NATO, có thể trở thành mối đe dọa với tiêm kích tối tân F-35 của Washington.

Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã "nêu rõ quan điểm của mình" về việc mua S-400 của Nga, đồng thời nói rằng Ankara bị "loại bỏ một cách bất công" khỏi chương trình máy bay chiến đấu của Washington. Ông Cavusoglu kêu gọi Mỹ đưa Thổ Nhĩ Kỳ trở lại chương trình này, hoặc tìm cách hoàn trả khoản đầu tư của Ankara, nếu không Thổ Nhĩ Kỳ sẽ "xem xét các lựa chọn khác".

"Thổ Nhĩ Kỳ luôn có lựa chọn thay thế... Khi có nhu cầu, chúng tôi có thể chuyển sang các quốc gia khác. Chúng tôi có các lựa chọn thay thế", Ngoại trưởng Cavusoglu nói, đồng thời cho biết thêm rằng nước này có thể mua các máy bay chiến đấu Su-35 hoặc Su-57 do Nga sản xuất nếu Mỹ từ chối giải quyết vấn đề trên.

"Chúng tôi đảm bảo các nhu cầu của mình từ nhiều nguồn khác nhau cho đến khi chúng tôi tự chế tạo được máy bay", ông Cavusoglu nhấn mạnh.  

Phát biểu với báo chí sau cuộc hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Sochi hồi tháng 9, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng đề cập tới việc Mỹ cần bàn giao máy bay F-35 hoặc trả lại tiền cho Ankara.

"Chúng tôi đã thanh toán 1,4 tỷ USD. Chúng tôi thật sự không dễ gì mới kiếm được số tiền như vậy. Mỹ phải giao máy bay hoặc trả lại tiền chúng tôi", ông Erdogan nói.

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định quá trình đàm phán mua lá chắn S-400 thứ 2 của Nga vẫn đang diễn ra. Trước đó, ông Erdogan nhiều lần tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không rút khỏi thỏa thuận S-400 với Nga. 

Bất chấp lo ngại của Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần khẳng định nước này sẽ triển khai độc lập S-400 mà không tích hợp vào hệ thống của NATO, do vậy sẽ không gây ra rủi ro về an ninh với liên minh quân sự này.

Đầu tháng này, Tổng thống Erdogan cho biết Washington đã đề xuất bán cho Thổ Nhĩ Kỳ lô 40 máy bay chiến đấu F-16 mới và gần 80 gói nâng cấp phi đội F-16 hiện có của Thổ Nhĩ Kỳ để thay thế khoản tiền đầu tư vào chương trình F-35. Tổng thống Erdogan trong tuần này cho biết, ông sẽ xác nhận lời đề nghị đó với Tổng thống Mỹ Joe Biden bên lề hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 ở Glasgow.

Một nhóm gồm 11 nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa Mỹ được cho là đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" với chính quyền Tổng thống Joe Biden trong tuần này về việc bán F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ và tuyên bố rằng, quốc hội sẽ ngăn chặn bất kỳ động thái nào như vậy.