Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ phải đối mặt những thách thức nào?

Ngày 1/1/2019 (theo giờ địa phương), Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan chính thức đảm nhiệm chức vụ mới là Quyền Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ . Theo tờ Straitstimes, ông Patrick Shanahan tiếp quản vai trò lãnh đạo Bộ Quốc phòng thay thế người tiền nhiệm James Mattis vào thời điểm cực kỳ quan trọng khi mà thế giới đang có nhiều biến động và nước Mỹ đang đi theo một chính sách đối ngoại khó lường dưới sự dẫn dắt của Tổng thống Donald Trump.

​Khó khăn trước mắt

Trên cương vị mới, ông Shanahan sẽ có nhiệm vụ hàn gắn quan hệ giữa Nhà Trắng và các quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng trong bối cảnh cựu Bộ trưởng James Mattis sau khi rời bỏ nhiệm sở đã để lại sự rạn nứt lớn giữa Bộ này với Tổng thống Trump. Ông Gordon Adams, cựu quan chức phụ trách vấn đề ngân sách tại Nhà Trắng đã gọi Shanahan là một “người quản lý có năng lực tuyệt vời”, song nhấn mạnh “chưa biết ông sẽ làm như thế nào để làm việc ăn ý với Tổng thống Trump”.

Tháng 12/2018, Tổng thống Trump đã ra lệnh rút toàn bộ các lực lượng Mỹ ra khỏi Syria, và rút khoảng 50% lực lượng ra khỏi Afghanistan - quyết định bất ngờ này đã khiến các nghị sỹ và những đồng minh của Mỹ lo ngại. Dự kiến, ông Shanahan sẽ phải giám sát việc rút quân đội Mỹ ra khỏi Syria, đồng thời giúp Tổng thống Trump quyết định tiến độ công việc. Một vấn đề khác mà quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phải cân nhắc là làm thế nào để bảo vệ các đồng minh người Kurd của Mỹ tại Syria trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ đe dọa sẽ tấn công lực lượng này một khi quân đội Mỹ rút đi.

Mặc dù ông Shanahan không thường xuyên giải quyết những vấn đề liên quan đến địa chính trị gai góc như thế này nhưng các quan chức của Bộ quốc phòng đều tin rằng ông luôn có cách xử lý phù hợp. Phát biểu với hãng tin AFP, người phát ngôn của ông Shanahan, Trung tá Joe Buccino nói: “Ông ấy đã có 18 tháng để theo dõi tất cả các hoạt động này, ông ấy đã tham gia tất cả các cuộc họp và các cuộc thảo luận cũng như gửi thông báo đến Nhà Trắng”.

Một thách thức nữa đối với Quyền Bộ trưởng quốc phòng mới Shanahan là các nước đồng minh của Mỹ sẽ tìm đến ông để có được sự đảm bảo về cam kết của Mỹ với mối quan hệ đồng minh lâu dài đã được thiết lập suốt thời gian qua, Nhiều nhà phân tích cho rằng, ông Shanahan phải rất thận trọng khi xử lý vấn đề này, tránh để xảy ra mâu thuẫn với Tổng thống Trump - người luôn chỉ trích các đồng minh của Mỹ đã không chi tiêu tương xứng cho quốc phòng.

Ông Trump từng tỏ thái độ tức giận khi phải nghe những lời khuyên trái ý. Đây cũng là một trong những lý do ông sa thải nhiều trợ lý cấp cao của mình, như cựu Ngoại trưởng Rex Tillerson, cựu Cố vấn an ninh quốc gia H. R. McMaste và Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly.

Ông Shanahan sẽ đảm nhận tốt cương vị mới?

Dù chưa có nhiều kinh nghiệm về chính sách ngoại giao và quân sự, nhưng ông Shanahan đã đảm nhiệm rất tốt vai trò Thứ trưởng Quốc phòng trong thời gian qua, đặc biệt là phụ trách mảng kinh doanh của cơ quan này, bởi ông có quan hệ tốt với nhiều nhà thầu quốc phòng.

Là người quản lý các công việc hàng ngày của Bộ Quốc phòng, ông Shanahan đã có đóng góp lớn trong việc hoạch định yêu cầu về ngân sách cho năm tài chính 2019 và 2020 của Bộ Quốc phòng. Sau khi Tổng thống Trump kêu gọi các cơ quan liên bang cắt giảm ngân sách dự kiến để giảm mức thâm hụt gần 1.000 tỷ USD, ông Shanahan cho biết, Bộ Quốc phòng đã chuẩn bị sẵn hai kế hoạch chi tiêu cho năm tài chính 2020, mức đầu tiên là 733 tỷ USD và mức thứ hai thấp hơn khoảng 700 tỷ USD.

Trong thời gian làm Thứ trưởng Quốc phòng, ông Shanahan cũng đóng vai trò quan trọng khi giúp cựu Bộ trưởng Mattis và nhiều nhân vật khác phát triển chính sách quốc phòng, chẳng hạn như Chiến lược phòng thủ quốc gia (NDS) – bản đánh giá toàn diện và sâu rộng nêu bật kỷ nguyên “cạnh tranh quyền lực lớn” với Nga và Trung Quốc.

Theo Trung tá Joe Buccino, chiến lược phòng thủ quốc gia được xem là lĩnh vực quan tâm chính của Shanahan: “Ông coi NDS là bản thiết kế, là kim chỉ nam cho mọi hành động, phương hướng, chính sách của Bộ Quốc phòng”. Bên cạnh đó, ông Shanahan cũng là người tiên phong trong các nỗ lực tái cơ cấu sứ mệnh không gian vũ trụ của Mỹ và lên tiếng ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Trump về thành lập “Lực lượng không gian mới” – nhánh thứ 6 của quân đội Mỹ.

Tổng thống Trump đã lựa chọn ông Shanahan trong danh sách các ứng viên tiềm năng kế nhiệm cựu Bộ trưởng quốc phòng Mattis bởi ông có kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực kinh doanh với 30 năm làm việc cho tập đoàn Boeing và kiến thức về mặt kỹ thuật chuyên ngành quân sự. Hơn nữa Shanahan còn được biết đến là người có kỹ năng tìm kiếm giải pháp cho nhiều vấn đề hóc búa, đồng thời có quan hệ tốt với Nhà Trắng.

Nhiều nhân vật tại Bộ Quốc phòng đã bày tỏ sự tin tưởng hoàn toàn đối với Quyền Bộ trưởng Quốc phòng và cho biết thêm, ông Shanahan thường xuyên xuất hiện bên cạnh ông Mattis trong các cuộc họp với các nghị sỹ, quan chức Trắng, nhà ngoại giao và quan chức quốc phòng nước ngoài. Trong cơ quan này, cũng có rất ít hoài nghi về việc ông Shanahan có khả năng điều hành tốt Bộ Quốc phòng, cũng như trở thành gương mặt đại diện cho Lầu Năm Góc tại Đồi Capitol và trên trường quốc tế.

Ông Riki Ellison, người sáng lập ra tổ chức phi lợi nhuận Liên minh ủng hộ phòng thủ tên lửa cho biết, năng lực cạnh tranh của Shanahan đặc biệt hữu ích vào thời điểm Mỹ đang chạy đua với Nga và Trung Quốc trên nhiều lĩnh vực từ không gian vũ trụ tới tăng cường năng lực quân sự./.

Theo Hồng Anh

VOV