Phương Tây cảnh báo: IS tìm cách gieo rắc "bóng ma khủng bố" ở Trung Đông

Các lãnh đạo Trung Đông và đồng minh phương Tây đã cảnh báo rằng tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) có thể lợi dụng khoảng trống quyền lực ở Syria để tái xuất tại đây và quốc gia láng giềng Iraq, nơi nhóm này từng gieo rắc nỗi kinh hoàng cho hàng triệu người dân.

Theo hơn 20 nguồn tin gồm quan chức an ninh và chính trị từ Syria, Iraq, Mỹ và châu Âu, cũng như các nhà ngoại giao trong khu vực, IS đang tích cực thực hiện điều đó.

Nhóm này đã bắt đầu huy động các tay súng ở cả hai quốc gia, xác định mục tiêu, phân phát vũ khí và đẩy mạnh các nỗ lực tuyển mộ cũng như tuyên truyền, các nguồn tin cho biết.

Tuy nhiên, những nỗ lực này cho đến nay vẫn đem lại kết quả hạn chế.

Các lực lượng an ninh ở Syria và Iraq, những người theo dõi sát hoạt động của IS trong nhiều năm, cho biết đã ngăn chặn ít nhất hơn 10 âm mưu khủng bố quy mô lớn trong thời gian qua.

“Các phần tử của IS đang bắt đầu trỗi dậy sau nhiều năm im ắng, được tiếp thêm dũng khí từ sự hỗn loạn tại Syria", đại tá Abdul Ameer al-Bayati thuộc Sư đoàn 8 Quân đội Iraq nhận định.

Chính phủ Syria dưới quyền lãnh đạo mới của ông Ahmed al-Sharaa, từ chối bình luận về hoạt động của IS. Bộ trưởng Quốc phòng Murhaf Abu Qasra hồi tháng 1 nói nước này đang đẩy mạnh năng lực tình báo và sẽ đối phó mọi mối đe dọa an ninh.

Một quan chức quốc phòng Mỹ và người phát ngôn của Thủ tướng Iraq cho rằng tàn dư của IS đã bị suy yếu nghiêm trọng, không còn kiểm soát được lãnh thổ kể từ khi bị đánh bật khỏi sào huyệt cuối cùng vào năm 2019.

Sau khi ông Assad bị lật đổ, liên quân và đồng minh đã tăng cường không kích và đột kích vào các nơi ẩn náu của phiến quân, tiêu diệt hoặc bắt giữ nhiều tay súng cực đoan và ngăn chặn kế hoạch tập hợp lại.

Ở thời kỳ đỉnh cao giai đoạn 2014-2017, IS từng kiểm soát khoảng 1/3 lãnh thổ Syria và Iraq, áp đặt luật Sharia cực đoan và khét tiếng với sự tàn bạo.

Không quan chức nào nhận định nhóm này có khả năng tái lập quyền lực như trước, nhưng tất cả đều cảnh báo không nên chủ quan, vì IS đã chứng minh là bên luôn biết cách khai thác khoảng trống quyền lực.

Một số quan chức địa phương và châu Âu bày tỏ lo ngại việc các tay súng nước ngoài đang bắt đầu đổ về Syria. Lần đầu tiên sau nhiều năm, tình báo phương Tây đã theo dõi được một số nghi phạm đến từ châu Âu tới Syria, dù chưa xác định được liệu họ có gia nhập IS hay nhóm khác.

Chiến dịch tái trỗi dậy của IS diễn ra vào thời điểm nhạy cảm với ông Sharaa, người đang cố gắng thống nhất một quốc gia Syria sau 13 năm nội chiến, và đưa các nhóm nổi dậy về dưới quyền kiểm soát.

Trong cuộc gặp ngày 14/5 tại Ả rập Xê út, Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu ông Sharaa hỗ trợ ngăn chặn IS quay trở lại, khi Mỹ chuẩn bị rút một nửa lực lượng khỏi Syria trong năm nay.

Việc Mỹ rút quân làm dấy lên lo ngại rằng IS có thể lợi dụng sơ hở để giải thoát khoảng 9.000 tay súng và thân nhân, trong đó có nhiều người nước ngoài, đang bị lực lượng SDF do người Kurd dẫn đầu giam giữ.

Tổng thống Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đều muốn chính quyền Sharaa tiếp quản trách nhiệm quản lý các trại giam này. Tuy nhiên, giới phân tích khu vực nghi ngờ liệu Damascus có đủ nhân lực để làm điều đó, trong bối cảnh vẫn đang đối phó với loạt vấn đề khác.