Phóng viên với bức ảnh nổi tiếng về Sài Gòn qua đời

Dáng người mảnh khảnh, ăn nói sắc sảo, luôn sẵn sàng châm biếm, Van Es được đồng nghiệp nhận xét tháo vát và gan dạ.

Ông đến Hồng Kông làm phóng viên tự do năm 1967, làm trưởng nhóm phóng viên ảnh của tờ South China Morning Post, và có cơ hội đến Việt Nam sau những năm đó khi làm cho NBC News. Sau đó, ông làm việc cho hãng thông tấn AP ở Sài Gòn từ năm 1969-1972 và đưa tin 3 năm cuối về cuộc chiến tranh Việt Nam, từ 1972-1975, cho United Press International (UPI).

Những bức ảnh nổi tiếng

 

Và bức ảnh chụp chiếc trực thăng di tản từ trên nóc một tòa nhà ở Sài Gòn ngày 29/4/1975 đã trở thành biểu tượng rõ nét nhất cho cuộc tháo chạy trong tuyệt vọng của quân Mỹ và chính sách hoàn toàn sai lầm của Mỹ tại Việt Nam.

Khi quân đội miền bắc Việt Nam tiến vào Sài Gòn, có từ 1.000 người Việt Nam cùng quân Mỹ đã tháo chạy, hầu hết bằng trực thăng ở trên nóc tòa nhà sứ quán Mỹ.

Cách đó vài tòa nhà, những người khác đã leo lên một chiếc thang dẫn lên mái một khu nhà chung cư, nơi gia đình và quan chức CIA ở, với hi vọng có thể lên được chiếc trực thăng của Air America, hãng hàng không do CIA điều hành.

Từ vị trí thuận lợi trên ban công của UPI cách đó vài tòa nhà,  Van Es đã ghi lại được cảnh tượng bằng chiếc máy với ống kính 300-mm, ống kính dài nhất mà ông có.

 

Sau này Van Es cho biết không phải tất cả khoảng 30 người trên nóc nhà được di tản và chiếc trực thăng UH-1 Huey đã quá tải khi cất cánh với hàng tá người.

Bức ảnh đã khiến Van Es trở nên nổi tiếng, nhưng ông kể với bạn bè rằng đã mất nhiều năm để giải thích rất nhiều rằng đó không phải là bức ảnh chụp trên nóc tòa nhà sứ quán Mỹ, như mọi người vẫn lầm tưởng.

 

Bức ảnh trở nên nổi tiếng hơn khi sau khi vở nhạc kịch Miss Saigon lấy hình ảnh này để tái hiện lại cảnh những người Mỹ cuối cùng di tản khỏi Sài Gòn bằng trực thăng từ trên nóc tòa nhà sứ quán Mỹ. Van Es đã không hài lòng khi vở kịch dùng bức ảnh nổi tiếng mà ông đã chụp. Ông đã mất rất nhiều thời gian theo kiện nhưng không thành.

Sinh ra ở Hilversum, Hà Lan, Hubert Van Es học “lỏm” tiếng Anh khi chơi đùa quanh quẩn bên các binh sỹ trong Chiến tranh thế giới thứ 2. Ông đã quyết định trở thành một phóng viên ảnh sau khi đếm xem một buổi triển lãm ảnh ở bảo tàng địa phương năm 13 tuổi và được chiêm ngưỡng tác phẩm của phóng viên ảnh chiến tranh huyền thoại Robert Capa.

Sau khi tốt nghiệp đại học, ông bắt đầu hành nghề phóng viên ảnh vào năm 1959 với Nederlands Foto Persbureau ở Hà Lan. Nhưng rồi sau đó châu Á đã trở thành quê nhà của ông.

Khi chiến tranh Việt Nam kết thúc vào năm 1975,Van Es đã trở lại Hồng Kông, làm phóng viên tự do cho nhiều tờ báo lớn của Mỹ và châu Âu cùng các tạp chí. Ông vẫn chụp ảnh cho nhiều bộ phim Hollywood ở các địa điểm khắp châu Á.

 

“Khi họ bị đưa trở lại máy bay”, Williams nhớ lại. “Hugh đã nhìn thấy một cánh cửa mở bên tay trái mình và đã lẻn ra với chỉ với chiếc túi đựng máy ảnh. Anh ấy chạy qua cửa kiểm soát và nhảy lên một chiếc taxi để tới khách sạn Intercontinental Hotel.”

Cảnh sát Afghanistan đã bắt Van Es, nhưng lúc đó máy bay đã cất cánh rồi nên họ đưa ông đến khách sạn. Williams cho hay Van Es ở Kabul ba ngày trước khi bị trục xuất. Những bức ảnh của ông cho tạp chí Time khi đó là những bức ảnh đầu tiên chụp được xe tăng Liên Xô tiến vào Afghanistan.