Obama: Syria phải có hành động cụ thể và không được câu giờ

Trong bài diễn văn hàng tuần trên đài phát thanh ngày 14/9, Tổng thống Obama nói rằng ông sẵn sàng chìa tay nếu có một “kế hoạch nghiêm túc” trong việc Syria từ bỏ vũ khí hóa học.

Ông Obama cũng yêu cầu Tổng thống Syria Bashar al-Assad phải có “hành động cụ thể” để chứng tỏ thái độ nghiêm túc đối với kế hoạch này và cảnh báo sẽ luôn sẵn sàng hành động nếu các nỗ lực ngoại giao thất bại.

“Mỹ sẽ làm rõ để đảm bảo rằng kế hoạch do Nga khởi xướng không phải là thủ đoạn câu giờ… Mỹ và cộng đồng quốc tế sẽ luôn sẵn sàng hành động nếu các nỗ lực ngoại giao thất bại”, ông nói trong bài phát biểu được phát đi sau khi hai Ngoại trưởng Nga, Mỹ đạt được thỏa thuận về khuôn khổ tiêu hủy kho vũ khí hóa học của Syria.

Theo thỏa thuận đạt được vào chiều qua ở Geneva, Thụy Sĩ, chính quyền của Tổng thống Assad phải giải giáp toàn bộ kho vũ khí hóa học vào giữa năm 2014 nếu không sẽ phải đối đầu với một cuộc tấn công quân sự.

Đánh giá về thỏa thuận này, nhà lãnh đạo Mỹ nói rằng việc các bên (ám chỉ Nga và Syria) chấp nhận giải pháp ngoại giao chủ yếu do sức ép từ đe dọa quân sự vô song của Mỹ. Ông Obama nói thêm rằng quân đội Mỹ sẽ duy trì hiện diện gần Syria cho tới khi quốc gia Trung Đông giải giáp hoàn toàn kho vũ khí giết người hàng loạt.

Trong thông báo đưa ra cùng ngày, Lầu Năm Góc cũng cho biết các lực lượng quân đội Mỹ vẫn ở vị trí sẵn sàng tấn công quân sự vào Syria, ít nhất trong thời điểm hiện tại.

Trong khi Mỹ phản ứng khá thận trọng với thỏa thuận vừa đạt được thì thế giới lại nhanh chóng bày tỏ sự ủng hộ.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon muốn được biết rõ thêm về thỏa thuận và hy vọng các bên sẽ giúp tìm giải pháp chính trị chấm dứt “sự đau khổ tột cùng” của người dân Syria.

Liên minh châu Âu (EU) cũng bày tỏ ủng hộ và đề nghị trợ giúp các bên nhanh chóng hoàn tất thỏa thuận. Theo người đứng đầu ngoại giao của EU, bà Catherine Ashton, một số quốc gia trong liên minh có khả năng kỹ thuật giúp đảm bảo và tháo gỡ những kho vũ khí hóa học ở  Syria.

Thủ tướng Đức Angela Merkel nói rằng nhờ thỏa thuận mà thế giới có thêm cơ hội tìm kiếm giải pháp chính trị cho vấn đề vũ khí hóa học của Syria.

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Laurent Fabius gọi kế hoạch này là “một bước tiến có ý nghĩa”. Còn Ngoại trưởng Anh William Hague kêu gọi các bắt tay ngay vào việc thực thi.

Theo kế hoạch, Ngoại trưởng Anh và Pháp sẽ thảo luận chi tiết về việc thực thi thỏa thuận này với người đồng cấp Mỹ John Kerry tại Paris vào ngày mai (16/9).

Tuy nhiên, không phải tất cả các phản ứng đều tích cực.

Quân đội Syria Tự do, lực lượng đối lập chính ở Syria, tuyên bố không chấp nhận thỏa thuận của Nga và Mỹ vì kế hoạch này “làm ngơ với việc tàn sát” người dân Syria. Theo Tướng Selim Idriss của lực lượng này, Quân đội Syria tự do sẽ tiếp tục chiến đấu chống lại chế độ của Tổng thống Assad, dù có sự ủng hộ của bên ngoài hay không.

Trong khi đó, đồng minh thân cận của Syria là Iran lại nhìn thỏa thuận dưới một góc độ khác. Thứ trưởng ngoại giao Iran Hossein Amir-Abdollahian nói rằng nhờ thỏa thuận mà Mỹ và “một vài nước” không còn “cớ” để tấn công Syria.

Chỉ huy lực lượng tinh nhuệ Quds của Iran, Tướng Qassem Soleimani, thì khẳng định việc ủng hộ Syria và "mặt trận kháng chiến" (chống Israel) nằm trong lợi ích quốc gia của Iran.

Vũ Anh