Người dân Kharkov với cuộc sống trước và sau chiến sự khốc liệt

Cho đến tuần trước, bức chân dung của Tổng thống Nga Vladimir Putin được treo trang trọng trên bức tường của Văn phòng thị trưởng ở thị trấn Shevchenkove ở Ukraine. Cạnh đó có một lá cờ Nga. 

Xung quanh chiếc bàn hội họp, người đứng đầu thị trấn ủng hộ Điện Kremlin, Andrey Strezhko, đã tổ chức cuộc họp với các quan chức khu vực. Nhiều vấn đề để thảo luận. Trong đó chủ đề nổi bật nhất là cuộc trưng cầu dân ý về việc sáp nhập về với Nga. Và một chủ đề gây chú ý khác nữa: chương trình giảng dạy mùa thu mới cho hai trường ở Shevchenkove, loại bỏ dạy tiếng Ukraine.

Nhưng các kế hoạch của ông Strezhko đã không thành hiện thực. Vào ngày 8/9, các lực lượng vũ trang của Ukraine đã tiến hành một cuộc phản công bất ngờ tại khu vực này. Họ nhanh chóng chiếm lại vùng lãnh thổ phía đông bắc Kharkiv bao gồm cả Shevchenkove. 

Ông Strezhko sau đó đã rời khỏi thị trấn và quyền quản lý quân sự của Shevchenkove giờ đây là ông Andrii Konashavych.

"Tôi sinh ra ở đây và tôi sẽ chết ở đây"

Ông Konashavych mô tả "người cũ" Strezhko là nhân vật chính trị không giấu giếm quan điểm ủng hộ Moscow.

Phía Nga nắm quyền kiểm soát thị trấn Shevchenkove, với dân số 7.000 người, vào ngày 25/2, chỉ một ngày sau khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Ông Strezhko lên nắm quyền ở thị trấn này ngay sau đó. 

Tại thời điểm đó, các binh sĩ Nga đã hứa với cư dân rằng họ sẽ ở lại thị trấn  này mãi mãi. Moscow khi đó cũng thông báo với người dân về việc thành phố Kharkov đã thất thủ.

Theo thời gian, sự hiện diện của quân đội Nga ở đây trở thành yếu tố quan trọng. Một vài người lính trẻ đi tuần tra trong công viên, đảm bảo an ninh trật tự.

Hơn 6 tháng chiếm đóng, các lực lượng ở đây được luân chuyển ra vào liên tục. Người dân địa phương cho biết họ đến từ khắp nơi trên nước Nga, bao gồm cả Siberia và Buryatia xa xôi.

Moscow cũng tích cực các hoạt động cung cấp nhân đạo ở đây, với những thùng hàng tài trợ được dán nhãn là "viện trợ từ Nga".

Có các kênh Telegram ủng hộ Điện Kremlin và một đài phát thanh, Kharkov-Z, được đặt tên theo bức thư tượng trưng cho sự tiếp quản Ukraine của Nga.

Rất khó để đánh giá đâu là sự hỗ trợ cho việc kiểm soát của Nga. Một số người dân rất tích cực hợp tác với phía Nga. Những người khác chỉ đơn thuần cố gắng để sống tiếp.

Không xa bức tượng bán thân Shevchenko của thị trấn, hai người dân đã nghỉ hưu ngồi nói chuyện sôi nổi về chất lượng thực phẩm do Nga hỗ trợ ở đây. Trong khi bà Luda cho biết hộp thịt bò đóng gói mà bà đã nhận là ngon, thì Anatoly Sukhomlyn, một lái tàu 72 tuổi đã nghỉ hưu, đã tỏ ý phản đối. 

Ông Sukhomlyn cho biết, các binh sĩ Nga thường kiểm tra tất cả các cư dân để tìm hình xăm yêu nước của người Ukraine. Họ cũng kiểm tra máy tính và ổ đĩa. Ông nói, Cơ quan gián điệp Nga (FSB) đã bắt giữ một số người, điều mà  Moscow bác bỏ.

12 ngày trước, Sukhomlyn nói đã nhìn thấy một người lính Nga mặc quần áo dân sự đi trên phố. Anh này vứt bỏ vũ khí và đang mang theo tài sản của mình trong một chiếc ba lô. Người lính chen vào một chiếc xe dân sự cùng với 6 người khác và phóng đi theo hướng bắc.

Vài giờ sau, ông Sukhomlyn nghe tin binh sĩ Ukraine đã phản công và giành lại quyền kiểm soát khu vực này. "Đây là quê hương tôi. Tôi sinh ra ở đây và sẽ chết ở đây", ông nói.

Ngay sau khi giành lại quyền kiểm soát, các lực lượng Ukraine nỗ lực tìm cách truy lùng những cư dân bị cáo buộc phản quốc.

Cho đến nay, họ đã bắt giữ 3 người. Phó Công tố viên Roman Yerokhin cho biết, hơn 100 cảnh sát trong khu vực đã đào tẩu. Ông nói, những người phạm tội nghiêm trọng chống lại nhà nước có thể bị giam giữ lâu dài, theo điều 111 của Bộ luật hình sự Ukraine.

Dư âm của Nga

Ông Yerokhin khoe một căn phòng bên cạnh văn phòng của ông, nơi các binh sĩ Nga từng sống. Họ để lại nệm và một túi ngủ. Nhân viên của Phó Công tố viên này đã loại bỏ những gói khẩu phần màu xanh lá cây của Nga và một chiếc áo khoác quân đội vào một thùng ở sân phía trong.

Phó Công tố viên Yerokhin cho biết, ban đầu anh làm công tố viên ở Luhansk, hiện là thủ phủ của cộng hòa tự xưng ở Luhansk. Ông rời đi vào năm 2014, khi Nga và các tổ chức ủy quyền của họ tiếp quản.

Cuối tuần qua, những người tị nạn đến từ Kupiansk đã có mặt ở quảng trường trung tâm của Shevchenkove. Họ xếp hàng bên ngoài đồn cảnh sát để đăng ký. Các quan chức đã kiểm tra xem họ có nằm trong danh sách các cộng tác viên thân Nga bị truy nã hay không.

Thị trấn Shevchenkove hiện đã nằm ngoài tầm bắn của các khẩu súng Nga, được bố trí tại một vị trí mới trên bờ đông sông Oskil.

Con đường tới tiền tuyến đi qua những cánh đồng và khu vực rải rác các thiết bị quân sự bị phá hủy của Nga. Nó bao gồm một xe tăng T-80 bị trúng tên lửa. Có những chiếc xe chiến đấu bộ binh bị cháy rụi và một chiếc Lada sơn màu cam được đánh dấu bằng chữ Z. Nhiều bức thư của binh sĩ Nga để lại cũng đã được phát hiện tại một số hố chôn tại bến xe buýt. Bên kia đường, ai đó đã bỏ lại một đôi ủng của quân đội Nga.

Ở ngoại ô Kupiansk, phía Nga đã sơn lại biển báo khu vực bằng màu sắc của họ cũng như loại bỏ ký hiệu phân biệt chính tả tiếng Ukraine với tiếng Nga. Và hiện nay, các binh sĩ Ukraine đã sơn lại biển báo bằng màu xanh lam và màu vàng.