Nga-Ukraine so găng nảy lửa: Kiev không đạt kỳ vọng, Mỹ và châu Âu lo lắng

Ukraine tham vọng trở lại thành cường quốc chế tạo vũ khí

Theo Politico, lường trước được sự không chắc chắn về viện trợ quân sự trong tương lai, Kiev đang nỗ lực tìm cách xây dựng lại ngành công nghiệp quốc phòng gần như đã bị phá hủy sau hơn 21 tháng xung đột với Nga.

Các nhà lãnh đạo an ninh quốc gia hàng đầu của Kiev đã tới Washington để tham dự một loạt cuộc họp quan trọng với Mỹ và các đối tác NATO nhằm biến tham vọng một lần nữa đưa Ukraine trở thành cường quốc chế tạo vũ khí thành hiện thực.

Các cuộc họp, có ý nghĩa lớn không chỉ đối với cuộc xung đột mà còn đối với khả năng sản xuất vũ khí của Ukraine trong những năm tới. Với tình hình chiến sự đang bế tắc và mối lo ngại ngày càng tăng về sự hỗ trợ lâu dài của phương Tây dành cho Kiev, cuộc họp mặt có thể là một phong vũ biểu cho sự hỗ trợ đó sẽ như thế nào trong những tháng và năm tới.

Phái đoàn Ukraine do cố vấn tổng thống Andriy Yermak, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov và Alexander Kamyshin, Bộ trưởng các ngành công nghiệp chiến lược dẫn đầu. Họ hội ý với những người đồng cấp từ Nhà Trắng, Lầu Năm Góc, Bộ Thương mại và Ngoại giao cũng như các thành viên chủ chốt của NATO và giám đốc điều hành của các công ty quốc phòng lớn nhất.

Ban đầu, cuộc họp được hình dung như một cách để người Ukraine tạo dựng các mối liên hệ và cam kết mới với ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ để tăng cường khả năng chế tạo vũ khí của riêng mình. Sau đó, các cuộc họp đã trở nên quan trọng hơn trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Biden gây áp lực buộc Quốc hội phải thông qua gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD và dấy lên các câu hỏi xoay quanh các bước tiếp theo trong cuộc xung đột.

Những tên tuổi lớn điều hành các cuộc họp phản ánh tham vọng của họ. Khoảng 350 đại diện chính phủ và ngành công nghiệp Mỹ, Ukraine và châu Âu dự kiến sẽ tham dự các phiên họp kín có sự góp mặt của các giám đốc vũ khí quốc gia từ khắp 50 quốc gia đã cùng nhau cung cấp cho Ukraine.

Họ gặp người đứng đầu bộ phận mua sắm của Lầu Năm Góc, William LaPlante.

Ngày đầu tiên của Hội nghị Căn cứ Công nghiệp Quốc phòng Mỹ - Ukraine do cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo và các quan chức cấp cao Ukraine chủ trì. Theo người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia, ngày thứ hai "sẽ tập trung vào mạng lưới và hợp tác giữa các doanh nghiệp".

Phát biểu tại Kiev vào tháng trước, ông Yermak gọi chuyến thăm Washington là "cực kỳ quan trọng đối với ngành công nghiệp quốc phòng của chúng ta. Sự kiện này sẽ có sự tham dự của đại diện hàng chục doanh nghiệp trong nước, cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân (Ukraine). Thậm chí còn có nhiều công ty đến từ Mỹ hơn".

Mục tiêu của chính phủ Kiev là chuyển từ việc phụ thuộc vào các đối tác nước ngoài sang xây dựng lại ngành công nghiệp quốc phòng của mình và cuối cùng trở thành nhà xuất khẩu máy bay không người lái và các thiết bị khác mà các kỹ sư Ukraine đã tập trung vào kể từ sau khi xung đột với Nga nổ ra.

Nga - Ukraine sẵn sàng so găng nảy lửa trong mùa đông lạnh giá

Chuyến thăm của phái đoàn Kiev tới Mỹ diễn ra trong bối cảnh lực lượng Ukraine đang phải trải qua mùa đông đẫm máu thứ hai với quân đội Nga.

Tuy nhiên, tâm trạng năm nay lại khác. Sau những thành công vang dội trong chiến dịch phản công chớp nhoáng mùa đông năm ngoái, ban đầu, người ta tin tưởng rất cao vào các cuộc tấn công được dự đoán vào mùa xuân, và tình trạng tinh thần được cho là tồi tệ của Nga được cho là báo trước một cuộc phản công thành công hơn những gì Ukraine thực tế đã đạt được.

Một trong những điểm quan trọng của chúng tôi khi đến Washington dự họp là chúng tôi không muốn có cá mà cần công cụ để bắt cá.

Tháng 12 này, viễn cảnh ảm đạm hơn do nhiều tháng chiến đấu ở tiền tuyến kéo dài cả nghìn km đã biến cuộc giao tranh thành một trận đấu pháo trong điều kiện bùn đất nhão.

Để phá vỡ thế bế tắc trong khi bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine trước các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái của Nga, vũ khí phòng không đứng đầu danh sách các thiết bị mà Ukraine cần từ các đồng minh trong những tháng mùa đông, dẫn đầu là các radar tầm ngắn.

Cụ thể, Kiev đang tìm kiếm các radar tầm ngắn Sentinel được thiết kế để theo dõi tên lửa đạn đạo, máy bay không người lái di chuyển chậm hơn, máy bay cánh cố định và trực thăng cùng nhiều loại khác, theo một người quen thuộc với các cuộc thảo luận Mỹ - Ukraine, người được giấu tên để thảo luận về các cuộc thảo luận nội bộ.

Kiev cũng đang tìm kiếm loại đạn 155mm, 152mm và rocket Grad 122mm. Thêm vào đó, họ muốn có các radar phản pháo nhỏ hơn mà các đơn vị tiền tuyến có thể sử dụng để định vị các trận địa hỏa lực súng cối và tên lửa tầm ngắn của Nga.

Nghị sĩ Yehor Cherniev, Phó chủ tịch Ủy ban An ninh, Quốc phòng và Tình báo Ukraine, cho biết bên lề Diễn đàn An ninh Quốc tế Halifax vào tháng trước: "Chúng tôi hiểu rằng Nga sẽ sử dụng tên lửa chống lại chúng tôi trong mùa đông này nhưng họ chỉ chờ thời tiết lạnh giá để nhắm vào các cơ sở khí đốt và điện của chúng tôi".

Ông Cherniev nói: "Một trong những điểm quan trọng của chúng tôi khi đến Washington để họp là chúng tôi không muốn có cá mà cần công cụ để bắt cá".

Hai nhà thầu quốc phòng châu Âu đã cam kết bắt đầu công việc ở Ukraine, mặc dù không có các nhà sản xuất Mỹ đồng hành.

Rheinmetall, gã khổng lồ vũ khí của Đức, cho biết họ sẽ hợp tác với công ty vũ khí nhà nước Ukraine, Ukroboronprom, để chế tạo xe tăng và xe bọc thép, đồng thời BAE có trụ sở tại Anh cũng tuyên bố sẽ mở văn phòng tại Kyiv và có thể bắt đầu sản xuất pháo 105mm ở Ukraine.

Đó là một cách tiếp cận khác so với tháng 12 năm ngoái, khi xe tăng Abrams, máy bay chiến đấu F-16 và máy bay tầm xa của Mỹ và tên lửa của Vương quốc Anh đứng đầu danh sách yêu cầu của Kiev.

Vào thời điểm đó, các nhà lãnh đạo Ukraine - đang hào hứng sau cuộc phản công mùa thu thành công đáng kinh ngạc, đánh bật quân đội Nga từ hàng trăm km2 trên mặt đất khắp phía đông và phía nam - đã mạnh dạn tin rằng với việc tái trang bị và tiếp thêm quân trong mùa đông, họ sẽ lặp lại thành công của mình vào mùa xuân.

Điều đó đã không xảy ra bất chấp một mùa hè giao tranh khốc liệt chống lại các lực lượng phòng thủ của Nga, với các dàn xe tăng, thiết giáp hiện đại của phương Tây và tên lửa tầm xa hơn tỏ ra hiệu quả, nhưng chưa đủ để hạ gục Moscow.

Với số phận 60 tỷ USD vũ khí và viện trợ khác vẫn đang bị đình trệ tại Quốc hội, và chưa đầy 5 tỷ USD còn lại trong thẩm quyền để Tổng thống Joe Biden chuyển thêm vũ khí và thiết bị từ Mỹ, Kiev mong muốn gói đó được thông qua trước khi nền chính trị hỗn loạn trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ có thể khiến mọi thứ chậm lại hoặc thậm chí có khả năng cắt viện trợ.

Khác với các cuộc họp trước, các nhà lãnh đạo Ukraine đã chuyển từ việc công khai yêu cầu tài trợ các hệ thống vũ khí lớn sang sử dụng năng lực của mình để đảm bảo với các đồng minh phương Tây rằng họ sẵn sàng cho một cuộc chiến lâu dài với hy vọng sẽ được tách biệt khỏi chính trị phương Tây và gắn kết chặt chẽ hơn với ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu.

Ukraine trả giá đắt, Mỹ - Châu Âu lo lắng

Một cuộc tấn công gần đây đã minh họa cho sự thay đổi. Một cuộc tấn công của nhiều máy bay không người lái do Ukraine sản xuất nhắm vào các địa điểm sản xuất điện ở phía đông do Nga chiếm đóng, một chiến thuật học được từ người Nga, những người đã cố gắng "bao phủ bóng đêm" ở Kiev kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột vào tháng 2/2022.

Cuộc tấn công của Ukraine đã thành công khiêm tốn, đã cắt được nguồn điện ở một số thị trấn tại vùng do Nga kiểm soát. Nhưng thông điệp được gửi đi có tính lâu dài hơn: Kiev sẽ tiếp tục nỗ lực trong suốt mùa đông để gây thêm áp lực lên các lực lượng Nga đang kiểm soát lãnh thổ của mình và giờ đây họ đã có đủ phương tiện để làm điều đó.

Một mặt, Nga đã tích trữ khá nhiều tên lửa và máy bay không người lái và điều chỉnh chiến thuật của mình, nhưng mặt khác, lần này Ukraine có nhiều lực lượng phòng không hơn và chúng tôi cũng đã học được nhiều điều trong suốt cuộc xung đột.

Ukraine đã rót hàng triệu USD vào các chương trình máy bay không người lái tầm ngắn và tầm trung trong những tháng gần đây, xác định đây là nơi mà các khoản đầu tư có thể mang lại kết quả nhanh chóng.

Trong quá trình này, họ đã mua máy bay không người lái thương mại từ khắp nơi trên thế giới để sử dụng cho các nhiệm vụ một chiều và thả vũ khí nhỏ vào quân đội Nga, một nỗ lực gần đây cũng được Moscow đẩy mạnh, tạo ra một cuộc giao tranh không người lái chết người trên hàng trăm km chiến tuyến.

Tuy nhiên, cuộc chiến về lưới điện có thể chỉ vừa bắt đầu, vì các quan chức Ukraine đã lưu ý trong nhiều tuần rằng các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga vào thủ đô đã trở nên ít thường xuyên hơn một cách đáng ngờ, làm dấy lên lo ngại rằng Moscow đang tích trữ tên lửa và máy bay không người lái để mua những thứ lớn hơn, mạnh hơn để tiến hành các cuộc tấn công vào mùa đông này nhằm mục đích "đóng băng" dân thường ở Kiev và các thành phố lớn khác.

Pavel Verkhniatskyi, đối tác quản lý tại COSA Intelligence Solutions ở Kiev, cho biết: "Nga rất có thể sẽ tiếp tục tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng trong suốt mùa đông. Một mặt, họ đã tích trữ khá nhiều tên lửa và máy bay không người lái và điều chỉnh chiến thuật của mình, nhưng mặt khác, lần này chúng tôi có nhiều lực lượng phòng không hơn và chúng tôi cũng đã học được nhiều điều trong suốt cuộc xung đột".

Những bài học đó đã phải trả giá đắt.

Cầm cự quá lâu trong khi không thể tung ra đòn quyết định chống lại các lực lượng Nga đã khiến kết cục của cuộc xung đột trở nên kém rõ ràng hơn, dẫn đến một số lo lắng ở châu Âu và Washington về việc hỗ trợ quân sự của họ có thể tiếp tục trong bao lâu khi các ngành công nghiệp quốc phòng gặp khó khăn trong việc gia tăng sản xuất.

Ông Cherniev, nhà lập pháp Ukraine cho biết: "Chúng tôi đã cảm thấy thiếu những nguồn lực này bởi vì các gói hàng (từ Mỹ) giờ đây ngày càng ít đi, ngày càng nhỏ hơn. Nhưng cường độ của cuộc xung đột này không hề giảm đi chút nào".

Theo Politico