Mỹ ngầm cảnh báo Israel về đầu tư của Trung Quốc

Theo Axios, cuộc hội đàm hôm 14/12/2021 là cuộc trao đổi quy mô lớn đầu tiên giữa chính quyền Mỹ và Israel về Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức. Cuộc hội đàm này do các phó cố vấn an ninh quốc gia của cả hai nước dẫn đầu. Phía Israel muốn giữ kín cuộc gặp này vì lo ngại phản ứng gay gắt từ Bắc Kinh.

Cuộc hội đàm có sự tham gia của đại diện nhiều cơ quan chính phủ phụ trách các vấn đề kinh tế, đối ngoại, an ninh quốc phòng. Trong chuyến thăm Israel một tuần sau cuộc hội đàm, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cũng nêu một số vấn đề tương tự với Thủ tướng Israel Naftali Bennett và Ngoại trưởng Yair Lapid.

Hai quan chức Israel cho biết, ông Sullivan chủ yếu tập trung trao đổi về sự tham gia của Trung Quốc vào các dự án cơ sở hạ tầng tại Israel, đồng thời bày tỏ lo ngại về các cuộc tấn công mạng của Trung Quốc cũng như sự cần thiết phải hình thành một mặt trận thống nhất nhằm đối phó với Trung Quốc.

Trong cuộc họp của Nội các An ninh Israel hôm 2/1, các quan chức Bộ Ngoại giao Israel đã thông báo ngắn gọn với các bộ trưởng nước này rằng, chính quyền Biden đang gia tăng sức ép lên Israel và các quốc gia khác để "chọn phe" giữa Mỹ và Trung Quốc. Thông tin này do hai quan chức Israel tham dự cuộc họp tiết lộ.

Một quan chức cấp cao của Israel cho biết chính phủ nước này đang phải đối mặt với tình huống khó xử về việc nên duy trì một động thái cân bằng để đảm bảo quan hệ thương mại với Trung Quốc hay hợp tác tích cực hơn với Mỹ.

Trong một thập niên qua, cựu Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã nỗ lực để xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc nhằm thúc đẩy các khoản đầu tư của Bắc Kinh vào cơ sở hạ tầng và công nghệ của Israel.

Sự tham gia của Trung Quốc vào các dự án như cảng ở Haifa đã trở thành vấn đề gây tranh cãi hiếm hoi giữa chính phủ của Thủ tướng Netanyahu và chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump.

Năm 2015, Bộ Giao thông Vận tải Israel và Tập đoàn cảng quốc tế Thượng Hải (SIPG) của Trung Quốc đã ký thỏa thuận hợp tác. Theo đó, SIPG sẽ đổ gần 2 tỷ USD vào cảng Haifa, biến cảng này trở thành cảng biển lớn nhất Israel. Đổi lại, chính phủ Israel cho phép SIPG quản lý cảng trong 25 năm.

Các chuyên gia và nhà quan sát nhiều lần quan ngại rằng mục đích của Trung Quốc tham gia dự án này có thể do cảng Haifa nằm gần một căn cứ hải quân quan trọng Israel, nơi Israel có thể đặt những vũ khí hiện đại và nhạy cảm, cũng như là nơi mà quân đội Mỹ thường ghé qua.

Theo các nguồn tin, Mỹ đã gợi ý Israel nên thường xuyên tiến hành kiểm tra các máy móc hạng nặng do Trung Quốc mang tới để xây cảng nhằm đảm bảo không có rủi ro về nguy cơ gián điệp xảy ra. Phía Mỹ được cho lo ngại về kịch bản Trung Quốc hiện diện ở Haifa có thể gây ra lỗ hổng trong việc giám sát công nghệ của cảng và có thể có nguy cơ Bắc Kinh do thám các hoạt động của hải quân Mỹ và Israel khi 2 bên hợp tác. 

Chính phủ mới của Israel đã phát đi tín hiệu rằng họ sẽ xem xét các quan ngại của Mỹ một cách nghiêm túc hơn và nhìn nhận Trung Quốc qua lăng kính an ninh quốc gia nhiều hơn.