Mỹ lên tiếng vụ tàu Philippines bị phun vòi rồng ở Biển Đông

"Chúng tôi đã nói rất rõ ràng với tất cả các bên, bao gồm Bắc Kinh, rằng loại hành vi mà chúng tôi đã thấy, khiến các thủy thủ đoàn Philippines gặp nguy hiểm… các thủy thủ bị thương và tài sản bị hư hại, đó là hành vi vô trách nhiệm", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu trong cuộc họp báo hôm 3/5.

Ông Austin nhắc lại rằng Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ Philippines như đã nêu trong Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951.

"Cam kết của chúng tôi đối với hiệp ước là vững chắc và chúng tôi sát cánh cùng Philippines", ông Austin nói sau cuộc gặp với các đối tác quốc phòng của Philippines, Australia và Nhật Bản.

Xuất hiện cùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro cho biết hai bên cam kết xây dựng năng lực và khả năng răn đe để đảm bảo không có tình huống nào xảy ra khiến hiệp ước phải được kích hoạt.

"Chúng tôi cần khẳng định các quyền của mình nhưng theo cách bảo vệ sự an toàn của mỗi thành viên trong lực lượng vũ trang Philippines", ông Teodoro nhấn mạnh.

Ông Teodoro từ chối suy đoán về các điều kiện mà Manila có thể viện dẫn hiệp ước chung với Mỹ, nói rằng đó sẽ là một "quyết định chính trị".

Trước đó, Bộ Ngoại giao Philippines hôm 2/5 thông báo, ông Zhou Zhiyong, quan chức số hai của Đại sứ quán Trung Quốc ở Philippines, đã bị triệu tập để phản đối hành vi "quấy rối, đâm va, bao vây, bám đuôi và chặn đầu, các hành động nguy hiểm, sử dụng vòi rồng và các hành động gây hấn khác của tàu hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc".

Bộ Ngoại giao Philippines cho biết "các hành động gây hấn của Trung Quốc, đặc biệt là việc sử dụng vòi rồng, đã gây thiệt hại" cho các tàu của Philippines, đồng thời yêu cầu các tàu Trung Quốc ngay lập tức rời khỏi bãi cạn Scarborough và khu vực lân cận.

Bộ Ngoại giao Philippines xác nhận, một tàu tuần duyên và một tàu khác của chính phủ Philippines đã bị hư hại trong sự cố ngày 30/4 gần bãi cạn Scarborough trên Biển Đông.

Philippines cho biết áp lực nước trong vụ phun vòi rồng hôm 30/4 mạnh hơn nhiều so với bất kỳ vụ việc nào trước đó, khiến các bộ phận kim loại và thiết bị trên tàu Philippines bị hư hại.

Trong khi đó, lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc cho biết họ đã "trục xuất" hai tàu Philippines khỏi vùng biển gần bãi cạn Scarborough (Trung Quốc gọi là Hoàng Nham).

Scarborough là một bãi cạn nằm cách đảo Luzon của Philippines 230km và cách bờ biển đông nam Trung Quốc khoảng 1.000km. Trung Quốc giành quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough sau một cuộc đối đầu căng thẳng trên biển với Philippines vào năm 2012.

Từ đó đến nay, Trung Quốc thường xuyên ngăn cản ngư dân Philippines tới gần ngư trường dồi dào trên để đánh bắt, thậm chí sử dụng cả vòi rồng để xua đuổi.

Bãi cạn Scarborough là một phần trong vụ kiện do Philippines khởi xướng tại tòa trọng tài thường trực quốc tế ở La Hay (Hà Lan) chống lại yêu sách "đường lưỡi bò" phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông. Trong phán quyết hồi tháng 7/2016, tòa trọng tài đã chính thức bác bỏ yêu sách này, song Bắc Kinh đến nay vẫn phủ nhận và không tuân thủ bất kỳ kết luận nào của tòa.