Lính Ukraine kể về trận chiến khốc liệt ở Chasov Yar: Nga đang tăng tốc

Từ phía đông, những âm thanh không thể nhầm lẫn của cuộc giao tranh ác liệt vang lên không ngừng. Tuy nhiên, hầu hết những điều đó đang diễn ra ở khoảng cách xa - chính xác là khoảng 2,5km - nơi lực lượng Nga tấn công khu dân cư ở rìa thành phố.

Điều khiến viên chỉ huy này - Andrii "Yankee", 41 tuổi - khó chịu hơn không phải là âm thanh của những vụ nổ mà là của cánh quạt trên hàng trăm máy bay không người lái (UAV), cả đối phương và quân ta, liên tục quần đảo trinh sát chiến trường.

"Tôi không thể đưa bạn đi xa hơn được nữa", anh nói và chỉ vào tòa nhà năm tầng cách đó chỉ 30m.

"Thậm chí hai ngày trước bạn có thể đi lại khá tự do giữa các tòa nhà ở đây. Bây giờ chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi họ đánh dấu chúng tôi (trên bản đồ) và bắt đầu tấn công chúng tôi bằng bất cứ thứ gì họ muốn", viên chỉ huy thì thầm.

Chỉ với 5km bãi đất trống ngăn cách Chasov Yar (Chasiv Yar) và Bakhmut, nơi Nga đã chiếm được vào tháng 5 năm ngoái sau 10 tháng giao tranh ác liệt, thành phố luôn được coi là mục tiêu tiếp theo của Moscow trên mặt trận này.

Hai năm trước, chính tại Donetsk, sau khi từ bỏ mục tiêu ở Kiev, Moscow đã bắt tay vào chiến lược mới: tiêu diệt quân đội Ukraine thông qua lợi thế tuyệt đối về binh lính và hỏa lực.

Chiến lược này vẫn được giữ nguyên và giờ đây, nó đang bắt đầu phát huy tác dụng. Trước những đòn tấn công liên tục và liên tục của đối phương, do bị suy giảm quân số trong các cuộc giao tranh theo vị trí bất tận, các đơn vị Ukraine - vốn đang bị dàn trải quá mức - đang bắt đầu mất dần vị thế.

Trong tháng 3 và tháng 4, sau khi bị cầm chân ngay bên ngoài đống đổ nát của Bakhmut trong hơn một năm, các lực lượng Nga đã giành được một loạt thắng lợi trên các cánh đồng và rừng rậm, đưa họ tiến lên những con phố đầu tiên của Chasov Yar.

Kiev tuyên bố rằng hơn 20.000 quân Nga đã được tập trung cho cuộc tấn công vào thành phố, trong khi Tổng thống Volodymyr Zelensky gợi ý rằng lực lượng Moscow đã được lệnh đánh chiếm thành phố trước Ngày Chiến thắng 9/5.

Bỏ qua vấn đề kỹ thuật, trận chiến Chasov Yar chắc chắn đã bắt đầu.

Thành phố này được coi là cửa ngõ để tiến đến chuỗi bốn thành phố lớn, từ Kostiantynivka ở phía nam đến Druzhkivka, Kramatorsk và Sloviansk ở phía bắc, tạo thành xương sống cho hệ thống phòng thủ Donetsk của Ukraine.

Trên bản đồ, việc xây dựng một vị trí phòng thủ ở Chasov Yar - nằm trên đồi tương đối cao và có hàng rào phòng thủ tự nhiên là một con kênh - sẽ là một lợi thế cho Kiev.

Đạn pháo rất cần thiết, đang trên đường tới Ukraine như một phần của gói tài trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD của Mỹ, có thể nâng cao sĩ khí của quân phòng thủ sau nhiều tháng thiếu đạn đến mức tồi tệ.

Nhưng với việc nhiều lữ đoàn Ukraine bị tiêu hao nặng nề do không được luân chuyển trên tiền tuyến trong thời gian dài và việc chuẩn bị các tuyến phòng thủ kiên cố ở  Donetsk bị trì hoãn, vẫn chưa rõ lực lượng của Kiev có khả năng xây dựng một phòng thủ vững chắc như thế nào, ngay cả trong những điều kiện thuận lợi hơn.

Nga tăng tốc độ tấn công, tìm cách tận dụng khoảng thời gian có thể là điểm yếu tạm thời của đối phương để tối đa hóa lợi ích lãnh thổ và đạt được thành công trong việc chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở xa hơn về phía nam gần Avdiivka.

Để hiểu điều gì có thể là một bài kiểm tra áp lực quan trọng đối với quân đội Ukraine và là dấu hiệu cho thấy cuộc chiến có thể sẽ diễn biến như thế nào trong mùa hè, báo Kyiv Independent đã có được cơ hội tiếp cận hiếm hoi với các đơn vị chiến đấu cả ở hai bên sườn Chasov Yar và bên trong thành phố.

"Tất nhiên, chúng tôi cảm thấy sự leo thang từ phía Nga, nhưng chúng tôi đang cầm cự", Yankee nói khi quay trở lại vị trí ẩn nấp thích hợp. "Họ đang cố gắng phá vỡ phòng tuyến của chúng tôi, bây giờ chúng tôi cần phải đảo ngược".

Dưới sự che chở của mùa xuân

Phía bắc Chasov Yar, những cánh đồng rộng mở nhường chỗ cho khu rừng nhấp nhô, nơi vào giờ bình minh, binh lính Ukraine đang thay ca.

Dưới tán lá mùa xuân tươi tốt, sáu tay súng trong trang phục ngụy trang pixel (kỹ thuật số) đi thành hàng một dọc theo con đường rừng tạm bợ.

Mỗi người đều mang theo một bộ dụng cụ quan trọng đặc trưng cho các vị trí tiền tuyến của Ukraine: xăng cho máy phát điện, một cặp UAV bốn cánh, một thùng chứa đầy lựu đạn và một ít nước tăng lực.

Khi họ đến vị trí và bắt đầu sắp xếp trang bị, âm thanh của trận chiến Chasov Yar vang lên từ bên phải khu vực của đơn vị.

Những vị trí này được điều khiển bởi đội trinh sát của Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 56 Ukraine, đơn vị đã chiến đấu ở sườn phía bắc Bakhmut trong hơn một năm nay.

Từng thực hiện nhiệm vụ của một đội trinh sát mặt đất truyền thống, giờ đây công việc của họ đều được thực hiện bằng UAV.

Một đội sử dụng UAV thương mại của Trung Quốc để duy trì tầm nhìn liên tục về chiến tuyến (đường số 0) ở ngôi làng Bohdanivka bị phá hủy, trong khi một đội khác thực hiện các nhiệm vụ ném lựu đạn vào lực lượng Nga bằng UAV góc nhìn thứ nhất FPV.

Thường được kết hợp với các nhiệm vụ tự sát một chiều chống lại thiết bị và binh sĩ của đối phương, FPV cũng có thể được sử dụng để thả lựu đạn và các loại đạn tùy chỉnh khác, cho phép một chiếc UAV có thể được sử dụng nhiều lần hơn.

Trong suốt cả ngày, phi công 28 tuổi Andrii cho UAV bay ra khỏi hầm để quan sát những con đường rải đầy mảnh vụn của ngôi làng để tìm kiếm mục tiêu.

Lúc này, binh sĩ Nga đang bám sát các tầng hầm của họ, vì vậy phi công được giao nhiệm vụ phá hủy bằng từng quả lựu đạn.

Ở bên cạnh, một nhân vật trùm đầu đơn độc đứng ở bìa rừng, đang điều khiển một chiếc UAV khác.

Petro "Fanat", 26 tuổi, có giọng nói nhẹ nhàng, đã tham gia trò chơi UAV lâu hơn hầu hết mọi người, từng lái các UAV cánh cố định trên tiền tuyến ở Donbas trước cuộc xung đột toàn diện.

Từ vị trí thuận lợi trên không, Fanat ngồi ở hàng ghế đầu để theo dõi chiến thuật tấn công của bộ binh Nga.

Thường bị gán cho cái mác thô thiển là "làn sóng người" hay "tấn công bằng thịt", chiến thuật tấn công của Nga, sử dụng các nhóm bộ binh để tràn vào các vị trí của đối phương và nhanh chóng cố thủ đã tỏ ra hiệu quả trong việc làm kiệt sức lực lượng phòng thủ, như ở Bakhmut trước đó vào năm 2023.

"Việc sử dụng các đơn vị tiến lên và đào hào càng gần các đơn vị Ukraine càng tốt và sau đó cho các đơn vị xung kích sử dụng chúng, Wagner đã làm điều đó vào năm ngoái", Rob Lee, thành viên cao cấp trong chương trình Á-Âu của Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại, nói với Kyiv Independent. "Đó rất có thể là một chiến thuật Nga đang áp dụng".

Tận dụng lợi thế của mùa xuân đang đến và tình trạng thiếu đạn dược của Kiev, lực lượng Moscow, theo dữ liệu nguồn mở, kể từ ngày 1/5, đã tiến xuyên rừng đến kênh Donets-Donbas, nhắm đến một đoạn ngắn nơi đường thủy đi ngầm.

Fanat nói: "Đối phương không quan tâm, nếu họ có 10 tay súng trong nhóm tấn công bị hạ gục, không vấn đề gì, 10 binh sĩ tiếp theo sẽ có mặt ở đó sau một giờ nữa, nên tất nhiên, cuối cùng chúng ta có thể mất vị trí vì điều này".

Khi màn đêm buông xuống

Khi hoàng hôn buông xuống một khu dân cư yên tĩnh ở một địa điểm không được tiết lộ, cách xa tiền tuyến, các nhân viên y tế của Lữ đoàn xung kích số 5 đang chờ giờ cao điểm bắt đầu.

Dmytro Urkov, 43 tuổi, phụ trách đội ngũ bác sĩ quân y và y tế tình nguyện điều hành trạm xá này, cho biết: "Khi đối phương tấn công, chúng tôi thậm chí có thể dự đoán được khối lượng công việc chúng tôi sẽ phải làm".

Chẳng bao lâu nữa công việc buổi tối sẽ bắt đầu.

Bị buộc vào cáng, một anh lính trẻ được đưa đến bệnh viện vì chấn thương cột sống sau khi chiếc xe bán tải của anh ta bị đánh trúng bởi 1 chiếc FPV.

Bị bao vây bởi đội ngũ y tế được trang bị đầy đủ, trong vòng 10 phút, anh lính được bọc trong một chiếc chăn, sẵn sàng di chuyển.

Nghiêng mình về phía trước, nữ bác sĩ tình nguyện Anastasiia Chubachenko, 31 tuổi, giúp bệnh nhân bình tĩnh lại bằng cách nói chuyện nhỏ.

Cô nói: "Hãy sẵn sàng cho một chuyến đi nhỏ, một chuyến tham quan đặc biệt mang tên "Donbas là một vùng xinh đẹp".

"Kết liễu tôi đi", người lính bị thương rên rỉ trả lời.

"Xin lỗi, tôi không thể làm điều đó, nó sẽ tốn thêm chi phí".

"Tôi nghĩ tôi bị dị ứng với Chasov Yar."

"Vậy thì thật tốt là bạn không còn ở đó nữa".

Đến nửa đêm, năm bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, tất cả đều được sơ tán khỏi Chasov Yar và tất cả đều mang vết thương nhẹ do cuộc tấn công của FPV.

Một bệnh nhân, do adrenaline cao và cầu xin được phép lái xe đến bệnh viện bằng chính chiếc xe của mình, đã đến đó lần thứ hai trong vòng một tuần.

Urkov nói: "Mọi người ở đây sẽ nói với bạn rằng tình hình với những thương binh đã thay đổi đáng kể khi bạn so sánh những gì nó xảy ra một năm trước với những gì chúng ta có bây giờ".

"90% số thương binh đi qua đây là mục tiêu của FPV hoặc đạn dược thả từ UAV".

Sự bão hòa của mặt trận với UAV không chỉ làm thay đổi bản chất của các vết thương mà quan trọng hơn, nó còn khiến việc sơ tán họ khỏi các vị trí tuyến 0 trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn theo cấp số nhân.

"Trước đây, bạn có thể sơ tán những thương binh bằng phương tiện vào ban đêm", Urkov nói, "nhưng giờ đây họ có rất nhiều UAV nhìn đêm… thường thì việc đi bộ đưa họ ra ngoài là tùy thuộc vào lực lượng quân y hoặc bộ binh".

Bị đẩy đến giới hạn

Với những con đường cũ giờ đây quá nguy hiểm để đi qua, giao thông vào trung tâm thành phố Chasov Yar đang bị bao vây.

Xe HMMWV (Humvee) do Mỹ chế tạo, trong đó Ukraine vận hành hàng trăm chiếc, có khả năng di chuyển nhẹ nhàng trên địa hình. Trong giai đoạn này, bị chi phối bởi tầm nhìn và phạm vi của FPV, việc ngồi trên một chiếc xe bọc thép là không đủ để đảm bảo an toàn. Hầu hết các phương tiện, đặc biệt là các mục tiêu có giá trị cao như Humvee, đều được trang bị bộ tác chiến điện tử.

Theo Yankee, trong khi trước đó lữ đoàn mất đi những chiếc xe bọc thép nhẹ với tỷ lệ khoảng một chiếc mỗi ngày, thì đến nay con số này là khoảng bốn chiếc.

Trên đường đi, chúng tôi sẽ đến thăm nhanh những tay súng vừa trở về sau 8 ngày ở vị trí tuyến 0.

Trong một tầng hầm chật chội, lính bộ binh 37 tuổi Andrii "Burzhui" nhìn về phía trước với ánh mắt mãnh liệt, có vẻ như vừa tập trung vừa lạc lõng.

"Ca làm việc vừa qua thật khó khăn, chẳng có gì dễ dàng cả", anh nói. "Khi chúng tôi đến, họ bắt đầu pháo kích vào chúng tôi ngay lập tức, lối vào hầm bị trúng đạn, có FPV, lựu đạn và pháo binh hoạt động liên tục".

Burzhui, cùng với Yankee, chiến đấu trong  Lữ đoàn cơ giới số 41, cùng với các đơn vị khác để trấn giữ khu vực đô thị Chasov Yar.

"Tình hình căng thẳng", Yankee lưu ý, "điều đáng lưu ý là người của chúng ta, các chỉ huy của chúng ta cũng vậy".

Phát biểu với Kyiv Independent, các chuyên gia cũng như binh sĩ đều xác định nhân lực là vấn đề cốt lõi của Ukraine trong giai đoạn này: các đơn vị bị dàn trải quá mức và thiếu người, trong đó bộ binh thường chiến đấu quá lâu nhưng không được luân chuyển, đến mức hiệu quả chiến đấu của họ bắt đầu giảm xuống.

Bất chấp hoàn cảnh đó, hệ thống phòng thủ Chasov Yar của Ukraine vẫn ổn định, với rất ít hoặc không có sự mất lãnh thổ nào được xác nhận ở khu vực ngoại vi thành phố trong 10 ngày qua.

Điều tương tự cũng không thể xảy ra ở xa hơn về phía nam, nơi lực lượng Kiev thất bại trong việc luân chuyển quanh thị trấn Ocheretine, phía tây bắc Avdiivka, đã dẫn đến sự phình to ngày càng tăng ở tiền tuyến trong khi Ukraine thiếu lực lượng dự bị hiệu quả và sẵn có, cho đến nay không thể kiềm chế được.

Thật không may, theo Lee, trong điều kiện nhân lực hạn chế, tổn thất ở một nơi này thường sẽ ảnh hưởng đến khả năng phòng thủ của khu vực khác.

Anh nói: "Khi Ukraine phải chống lại những bước tiến ở một số nơi cùng một lúc nhưng không có đủ nhân lực để làm điều đó, điều đó khiến họ gặp khó khăn hơn trong việc triển khai lực lượng dự bị để trấn giữ một khu vực nhất định... Bất cứ khi nào Nga có thể tiến về một hướng, điều đó sẽ gây căng thẳng ở nơi khác vì Ukraine thường phải bảo vệ những nơi có ít đơn vị hơn".

Với 3 UAV trinh sát khác nhau của Nga bay trên đầu, chuyến thăm Chasov Yar bị cắt ngắn khi khu vực này bắt đầu trở thành mục tiêu của hỏa lực pháo binh thông thường.

"Tất nhiên là chúng tôi muốn hòa bình, mọi người mệt mỏi, họ muốn trở về với gia đình, với cuộc sống bình thường", Yankee nói và cười khúc khích trước cụm từ "cuộc sống bình thường" ngay khi một tiếng đạn pháo đáp xuống gần đó. "Nhưng đó là logic đơn giản, nếu chúng ta không ngăn chặn họ ở đây thì họ sẽ tiếp tục tiến lên".