Khám phá nhà tù "thiên đường" ở Na Uy

 

Để giảm gánh nặng tâm lý bị giam cầm, những người lên kế hoạch xây dựng nhà tù đã bỏ ra ngót nghét 1 triệu USD cho các bức tranh, ảnh và hệ thống đèn chiếu sáng. Theo tờ giới thiệu về nhà tù, bức tranh tường trên là của nghệ sỹ Na Uy Dolk, nhằm “mang đến chút hài hước tới một không gian khá tù túng”. Giới chức nhà tù hi vọng, bức tranh cùng với các khu vực nghệ thuật khác sẽ cho tù nhân “cảm giác được coi trọng”.

 

Khung phạt cao nhất ở Na Uy, thậm chí đối với tội giết người, chỉ là 21 năm tù. Do hầu hết các tù nhân cuối cùng sẽ trở lại cuộc sống, nên các nhà tù cố gắng tái hiện hết mức thế giới bên ngoài, để chuẩn bị cho cuộc sống tự do của các tù nhân sau này. Tại Halden, các phòng giam đều có phòng tắm cao cấp, được lát gạch gốm, có tủ lạnh nhỏ và TV màn hình phẳng. Giới chức nhà tù cho rằng TV loại này sẽ khiến tù nhân có ít không gian để giấu thuốc và những đồ lậu khác.

 

Cứ mỗi 10-12 phòng giam lại chung nhau một bếp ăn và một phòng khách, nơi các tù nhân chuẩn bị bữa ăn tối cho họ, xả hơi sau một ngày lao động. Đặc biệt, không có cửa sổ nào ở nhà tù Halden có song sắt.

 

Các nhân viên an ninh tổ chức hoạt động từ 8h sáng tới 8h tối. Đây là cơ hội để tù nhân chọn sở thích mới của mình, nhưng đó cũng là một phần của chiến lược an ninh đối kháng của nhà tù: các tù nhân ít có khả năng tấn công bất ngờ gác tù và người khác. Các tù nhân có thể chơi trong sân bóng rổ, leo núi trong nhà, chạy ...

 

Cũng có cả một phòng thu âm chuyên nghiệp trong nhà tù. Các giáo viên dạy nhạc trong nhà tù, những người thích gọi tù nhân là “học sinh” thay vì “tù nhân”, dạy họ piano, guitar, và nhiều loại đàn khác. Thậm chí 3 thành viên của đội đồng ca gồm các nhân viên an ninh nhà tù Halden mới đây còn tham gia tranh tài trong cuộc thi “American Idol”, phiên bản của Na Uy.

Các kiến trúc sư của Halden đã giữ lại cây cối ở trên hơn 30hecta của nhà tù để che đi những bức tường rào an ninh, giảm thiểu cảm giác tù ngục, hay nói theo cách của một kiến trúc sư là “để tù nhân thấy được tất cả các mùa”. Những chiếc ghế dài và những bàn cờ đá còn điểm xuyết con đường chạy bộ này.

 

Bên ngoài nhà tù được sơn màu nâu đất, phù hợp với cánh rừng xung quanh. Tuy nhiên, những bức tường bên trong “bùng nổ” sắc màu. Halden đã thuê một nhà trang trí nội thất, dùng 18 loại màu khác nhau để tạo cảm giác đa dạng và kích thích tinh thần của người sống bên trong. Màu xanh lá dịu mát tạo cảm giác thư thái trong phòng giam, trong khi màu vàng tươi mang sức sống cho thư viện và những nơi làm việc khác. Một nhà khách với 2 phòng ngủ, nơi tù nhân có thể tiếp đón người nhà qua đêm, còn có một phòng “vợ chồng” được sơn đỏ rực.

 

Nhân viên bảo vệ nhà tù Na Uy phải trải qua 2 năm tập huấn ở một học viện cảnh sát và được đánh giá ở vị trí cao hơn so với các đồng nghiệp của họ ở Mỹ hay ở Anh. Phần mô tả chính thức công việc của họ cho biết họ phải khích lệ được các tù nhân “để thời gian chịu án của họ càng có nhiều ý nghĩa, càng vui vẻ và càng có nhiều thay đổi tích cực càng tốt”. Vì vậy mà họ thường xuyên ăn uống, chơi thể thao cùng tù nhân. Tại Halden, một nửa nhân viên gác tù là phụ nữ, do giám đốc nhà tù tin rằng họ có thể giảm căng thẳng và khuyến khích hành vi tốt ở tù nhân.

 

Tù nhân Na Uy mất quyền tự do nhưng vẫn được tiếp cận với các dịch vụ công như y tế. Nha khoa, bác sỹ, y tá, và thậm chí là nhân viên thư viện thường xuyên ghé thăm nhà tù. Ngoài ra, Halden còn tự hào có một bệnh viện và một phòng nha khoa hiện đại.

Nhà tù là trung tâm hướng nghiệp

 

Để giúp tù nhân phát triển các thói quen hàng ngày và giảm sự buồn tẻ của tù ngục, các nhà thiết kế đã trải rộng không gian sống, làm việc và các trung tâm vui chơi khắp khuôn viên nhà tù. Trong “thư viện bếp” này, tù nhân học các kỹ năng cơ bản về dinh dưỡng và nấu ăn. Tù nhân có thể tham gia các khóa học giúp chuẩn bị cho nghề nghiệp của họ sau này, như quản lý khách sạn, đầu bếp, bồi bàn.

Phan Anh

Theo Time