Hoạn quan - những số phận nghiệt ngã

Hoạn quan thường có nguồn gốc khác nhau. Ngoài những người cam chịu tự cung (thiến) vào làm hoạn quan trong triều đình để nhận những khoản bổng lộc cho gia đình, còn có những hoạn quan là tội phạm cam chịu gia hình nhằm giảm tội.

Nguồn gốc của thái giám vốn từ quan điểm của những người cầm quyền tin rằng hoạn quan khi không có những người kế tục sẽ không ham hố danh vọng, hết lòng phục vụ mình. Tuy nhiên, quan điểm đó có vẻ không chính xác vì nhiều vị hoạn quan vẫn muốn có quyền lực, thậm chí còn ham hố quyền lực hơn người thường.

Những người chuyên biến người thường thành hoạn quan là người phải có tay nghề đặc biệt gọi là "đao tử tượng". Những "đao tử tượng" có phương pháp "phẫu thuật" bí truyền nên chỉ nhận con cái, họ hàng thân thích làm đệ tử.

Một trong những hoạn quan nổi tiếng nhất trong lịch sử là Triệu Cao. Sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, một tay Triệu Cao đã viết nên cả một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Trung Hoa. Triệu Cao đã thuyết phục tể tướng Lý Tư sửa chiếu thư của Thuỷ Hoàng, phế bỏ thái tử Phù Tô, đôn Tần Nhị Thế lên làm vua. Sau đó, cũng một tay Triệu Cao ép Phù Tô, Nhị Thế và Lý Tư uống thuốc độc tự tử và chút nữa thì Triệu Cao đã bước lên ngai vàng. Tuy nhiên, sau đó viên hoạn quan đầy tham vọng này đã bị ngũ mã phanh thây.

Không hiếm trường hợp sau khi bị hoạn, những hoạn quan vẫn có đầy đủ khả năng đàn ông. Trường hợp như Lao Ái là hoạn quan nhà Tần thông dâm với mẹ của Tần Thuỷ Hoàng và có hai con riêng với bà mẫu hậu này. Đến triều Thanh có trường hợp hoạn quan An Thế Hải, sau khi bị hoạn vẫn thông dâm với cung tần mỹ nữ.

Hoạn quan đôi khi tạo thành những thế lực lớn trong triều đình. Họ là những người hàng ngày sống gần gũi hoàng gia nên rất dễ được sự tin cậy của hoàng đế. Khi đã có được sự tin cậy, quyền lực rơi vào tay họ cũng là điều dễ hiểu. Điều đó khiến nhiều quan chức lo ngại và ganh ghét. Triều Càn Long (1736-1796) có chuyện quan lại tâu với Hoàng đế chuyện những hoạn quan tuy đã bị hoạn nhưng lâu ngày có thể trở lại như bình thường và xin Càn Long cho kiểm tra nhằm "thanh sạch hoá" cung cấm. Nhà vua chuẩn y và viên quan kia nhân đó giết hại nhiều hoạn quan.

Trong sử sách Trung Hoa xuất hiện một hoạn quan, một kiến trúc sư tài danh có nguồn gốc Việt Nam, đó là Nguyễn An (1381-1453). Triều Hồ đưa ông sang Trung Hoa như một cống vật và trở thành hoạn quan của nhà Minh. Nhận thấy phẩm chất của một công trình sư bậc nhất, triều Minh đã cho ông đảm nhận một công việc cực kỳ quan trọng, đó là xây thành Bắc Kinh. Nguyễn An đã chỉ huy một lượng nhân công hàng triệu người và tốn 17 năm để tạo thành một kiệt tác ghi tên vào danh sách Di sản Văn hóa thế giới ngày nay.

Bởi cuộc sống cô độc không người nối dõi nên nhiều vị thái giám tìm đến với đạo Phật. Ngôi Pháp Hải Thiền Tự ở núi Thuý Vy, phía tây thành Bắc Kinh là ngôi chùa do thái giám Lý Đồng xây dựng và là nơi những thái giám đến sống những ngày cuối đời. Hoạn quan được xếp vào hàng quan chức nhưng ở dạng tôi đòi phục vụ cho vua chúa và cung tần mỹ nữ. Họ là quan nhưng dường như chẳng mấy người muốn làm và cũng chẳng được mấy người coi trọng.

Những hoạn quan sau khi bị gia hình sẽ giữ gìn cẩn thận "phần đã mất". Họ ngâm với hương liệu quý giữ trong chiếc hộp nhỏ treo cẩn thận trên xà nhà. Mỗi năm họ treo chiếc hộp đó cao hơn một chút nhằm hàm ý thăng tiến trong triều đình. Khi được xét thưởng hay trong mỗi dịp triều đình điều tra, họ phải chứng minh mình vẫn là hoạn quan bằng cách trưng ra chiếc hộp đó. Cho đến khi qua đời, chiếc hộp sẽ được chôn theo với mong mỏi kiếp sau sẽ như người bình thường.

Một phần hoạn quan có những hành động bất thường có lẽ là vì yếu tố tâm sinh lý. Cuộc sống tình dục thiếu hụt nghiêm trọng, bị hoàng gia coi như vật trang trí, giữ mãi phận tôi đòi và ấn tượng khi bị "cung hình" luôn ám ảnh khiến họ trở thành những người đáng thương. Sử gia Tư Mã Thiên khi nghĩ lại giây phút bị cung hình đã cay đắng viết: "Mỗi khi nghĩ đến nỗi nhục đó thì mồ hôi ướt đầm áo, nghĩ mình chỉ đáng canh cửa cho đàn bà hay tốt hơn là nên ẩn thân vào nơi sơn cùng thuỷ tận".

Năm 1996, cụ Sun YaoTing, hoạn quan cuối cùng của chế độ phong kiến đã qua đời, đặt dấu chấm hết cho sự tồn tại của hoạn quan.

Theo Quốc Tế