Giới chức y tế thế giới báo động tỷ lệ trẻ em mắc và tử vong vì Covid-19

Nhà dịch tễ học hàng đầu ở Brazil, tiến sĩ Fatima Marinho, đang nhận thấy các triệu chứng của Covid-19 ở trẻ em hoàn toàn trái ngược với những tuyên bố được truyền đi khắp toàn cầu rằng trẻ em dường như không có nguy cơ mắc Covid-19 nghiêm trọng.

"Đau cơ dữ dội, tiêu chảy, ho, đau bụng và phải nhập viện - tất cả những triệu chứng này đều xảy ra với trẻ em nhiễm bệnh ở Brazil", bác sĩ Marinho cho biết.

Dữ liệu mới nhất công bố ngày 15/4 cho thấy, 2.216 trẻ em từ 0-9 tuổi tử vong vì Covid-19, gồm 1.397 trẻ dưới 1 tuổi. Trong khi đó, hơn 67.000 trẻ em từ 0-9 tuổi phải nhập viện tại Brazil. Theo bà Marinho, các hồ sơ bệnh nặng ở Brazil đang thay đổi, trong đó có nhiều ca ở trẻ em.

"Chúng tôi thấy nhiều người trẻ nhập viện và tử vong hơn so với năm 2020. Brazil cần sớm triển khai tiêm chủng cho những người trẻ tuổi vì những rủi ro liên quan đến các biến thể mới. Nhưng không có đủ vắc xin", bà nói.

Ngày 22/5, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã kêu gọi các quốc gia giàu có hoàn thành tiêm vắc xin cho những người dễ bị tổn thương nhất nên hoãn lại việc tiêm chủng cho trẻ em và tặng những liều đó cho chương trình COVAX để được phân phối đến những quốc gia cần nhất. Một số quốc gia đã bắt đầu tiêm vắc xin Covid-19 cho trẻ em, trong đó, Canada và Mỹ đã tiêm cho trẻ từ 12-15 tuổi.

Tổng giám đốc WHO, tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, cho hay: "Ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp, nguồn cung cấp vắc xin Covid-19 không đủ để tiêm cho các nhân viên y tế và các bệnh viện đang quá tải".

Tuy nhiên, giờ đây trong số những người cần được cứu sống ở các quốc gia vẫn đang bị dịch bệnh hoành hành - bao gồm Ấn Độ, Brazil và Indonesia - có nhiều trẻ em. Vì sao Covid-19 lại lây nhiễm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ em ở các nước này?

Mặc dù cần nghiên cứu thêm, bà Marinho cho rằng, có một số yếu tố đóng vai trò quan trọng. Thứ nhất là chẩn đoán Covid-19 cho trẻ em quá muộn khi đó trẻ đã yếu và việc điều trị khó khăn hơn. "Đã có giả thiết về việc không có nguy cơ lây nhiễm cho trẻ em, vì vậy các bác sĩ không nghĩ về Covid-19. Ngoài việc tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe kịp thời còn thấp, tình trạng nghèo đói và bất bình đẳng, người dân sống ở các khu vực xa xôi, khó khăn cũng là nguy cơ khiến trẻ nhiễm Covid-19 nặng", bà nói.

Không những vậy, việc cách ly xã hội bên ngoài các gia đình cũng khó khăn. "Các thành viên trong gia đình mỗi ngày phải ra ngoài để làm việc hoặc kiếm việc làm trong khi các biến thể virus mới lây lan nhanh hơn", bác sĩ Marinho phân tích.

Tại Indonesia, Hiệp hội Bác sĩ Nhi khoa Indonesia (IDAI) cho biết, 28 trẻ đã tử vong vì Covid-19. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, con số thực tế có thể cao hơn, ở mức khoảng 160. Chủ tịch ADAI, tiến sĩ Aman B Pulungan cho rằng, điều này chứng tỏ nhận định nhóm tuổi dưới 18 không có nguy cơ nhiễm Covid-19 nghiêm trọng là không chính xác.

Tại Ấn Độ, không chỉ trẻ em mồ côi do cha mẹ tỷ lệ tử vong vì Covid-19 tăng cao, nhiều trẻ em bị nhiễm bệnh hơn khi làn sóng dịch thứ hai tàn khốc tấn công nước này. Mặc dù tỷ lệ tử vong ở trẻ em nhìn chung vẫn thấp, nhưng các em đang bị ảnh hưởng nặng nề hơn. Bác sĩ khoa nhi Srikanta JT làm việc tại thành phố Bangalore cho biết, trong làn sóng Covid-19 đầu tiên, mỗi tuần chỉ có 1 trẻ nhiễm bệnh nhưng hiện nay là gần 12-15 ca nhiễm mỗi ngày, gồm cả trẻ nhỏ và thanh thiếu niên.

Trong khi hầu hết trẻ em dường như không có triệu chứng hoặc nhiễm bệnh nhẹ có thể được điều trị tại nhà, ngày càng có nhiều ca bệnh nặng hơn. "Chúng tôi cũng đang chứng kiến một số ca nghiêm trọng như viêm phổi nặng cần hỗ trợ thở máy với trẻ em bị bệnh tiểu đường loại 1 và các biến chứng với tỷ lệ bị bệnh và tử vong đáng kể. Mặc dù chỉ chiếm khoảng 5% trong nhóm bệnh nhân, nhưng số lượng này khá lớn", ông nói.

Một giả thuyết giải thích tại sao trẻ em thường ít có nguy cơ nhiễm bệnh hơn người lớn là do chúng có ít loại thụ thể được gọi là ACE2 trong đường hô hấp. Các thụ thể này là con đường quan trọng khiến virus xâm nhập vào các tế bào. Theo lý thuyết, ít thụ thể ACE2 hơn có nghĩa là virus có ít cơ hội xâm nhập hơn. Theo bác sĩ Srikanta, trong đợt dịch đầu tiên, người ta nghĩ rằng trẻ em được bảo vệ an toàn do có ít thụ thể ACE2. Nhưng khi làn sóng thứ hai với một biến thể nguy hiểm hơn bùng phát, nhiều trẻ em nhiễm bệnh hơn và mức độ nghiêm trọng hơn.

Báo cáo dịch tễ học Covid-19 mới nhất của WHO cho hay, trong những tuần gần đây, Ấn Độ, Brazil và Indonesia vẫn ghi nhận có số ca bệnh mới cao. Giáo sư nhi khoa và sức khỏe trẻ em tại Đại học Sydney Robert Booy cho biết quy mô dân số của những quốc gia này cũng có khả năng dẫn đến tỷ lệ nhiễm bệnh cao hơn ở trẻ em. Tuy nhiên, theo ông, giả thiết về ACE2 như bác sĩ Srikanta mô tả cần được nghiên cứu thêm.