Eo biển Malacca, eo biển lửa

Eo biển này hình thành nên hành lang tàu thủy chính giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, nối ba nước đông dân nhất thế giới là Ấn Độ, Indonesia và Trung Quốc và vì vậy được xem là điểm điều tiết giao thông quan trọng nhất ở châu Á. Mỗi năm có hàng chục nghìn tàu thuyền qua lại, bao gồm tàu chở dầu, tàu chở container, tàu đánh cá.

Eo biển Malacca nổi tiếng với các cảng lớn như Belawan của Indonesia, Melaka và Penang của Malaysia. Singapore là điểm cuối cùng ở phía Nam của eo biển này. Năm 2003, một nửa số dầu mỏ vận chuyển bằng đường biển đi qua Malacca, tương đương với khoảng 11 triệu thùng (1,7 triệu m)/ngày và mức độ nhộn nhịp của các hoạt động buôn bán tại khu vực này được dự đoán là sẽ tăng tỷ lệ thuận với nhu cầu tiêu thụ năng lượng ngày càng cao của Trung Quốc.

Tàu tuần tra tăng cường bảo vệ tàu hàng ngoài khơi bờ biển Singapore đầu tháng 3 năm nay

Khoảng 400 tuyến đường biển và 700 cảng biển trên toàn thế giới phải nhờ vào Malacca và Eo biển Singapore để đến cảng Singapore. 80% lượng dầu của Nhật Bản nhập từ Trung Đông phải qua Eo biển Malacca. Nếu bỏ qua eo biển này, các tàu thuyền sẽ phải trải qua chặng đường khoảng hơn 2.200 km từ vùng Vịnh, và nếu đóng cửa Malacca, tần suất vận chuyển của các tuyến đường biển và đường không trên toàn thế giới sẽ ngay lập tức tăng vọt.

Vai trò chiến lược của eo biển Malacca ngày càng quan trọng, khi khối lượng dầu mỏ của Trung Quốc nhập khẩu từ Trung Đông tăng mạnh. Kinh tế Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc phụ thuộc nhiều vào tuyến đường biển này. Một nửa số tàu chở nhiên liệu của ba nước trên đi qua đây.

Eo biển Malacca từng được đặt dưới sự kiểm soát của các nước Arập, Hà Lan, Bồ Đào Nha và Anh. Vào giữa thế kỷ 19, đây là nơi ẩn náu của những tên cướp biển mà mục tiêu của chúng là nhằm vào những tàu buôn của Anh và Hà Lan. Cho đến nay, những đoạn eo biển hẹp, những vỉa đá ngầm nông, hàng nghìn hòn đảo nhỏ và mật độ qua lại dày đặc của hàng trăm chuyến tàu thương mại mỗi ngày đã khiến vùng biển này không chỉ là giấc mơ của những tên cướp biển mà còn cả những nhóm khủng bố và nổi dậy.

Theo thống kê, eo biển Malacca chiếm tới 1/3 các vụ cướp biển trên thế giới. Số lượng các vụ cướp tăng gấp ba lần trong ba thập kỷ qua. Trong năm 1994 xảy ra 25 vụ tấn công thì đến năm 2000 đã có 220 vụ tấn công được ghi nhận.

Đầu tháng 3 năm nay, Indonesia, Malaysia, and Singapoređã tăng mức báo động khủng bố khi có tin tình báo cho biết các phần tử khủng bố đang lên kế hoạch tấn công các tàu thuyền qua Malacca. Đe dọa này không ngăn được hàng triệu thùng dầu mỏ được tàu thuyền chở qua khu vực này mỗi ngày. Là một trong những tuyến đường biển đông đúc nhất thế giới, hoạt động vận tải gián đoạn ở khu vực này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế khu vực và thế giới. Theo số liệu năm 2006-2007 từ Bộ Năng lượng Mỹ, gần 1/3 số dầu mỏ được chuyển bằng tàu thuyền qua eo biển này, biến nó trở thành một trong hai tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới.

Mối đe dọa khủng bố tập trung vào khả năng một tàu lớn có thể bị cướp và đánh đắm ở một điểm nước nông (nơi nông nhất của eo biển Malacca là 25m), gây ách tắc trên toàn tuyến và khi đó, thương mại toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Một nguy cơ khác là khói bụi xuất hiện mỗi năm do những đám cháy rừng lớn ở Sumatra, Indonessia. Khói bụi có thể khiến tuyến đường biển này bị kẹt cứng, theo đúng nghĩa đen của từ này, do tầm nhìn bị hạn chế xuống tới 200m, khiến các hoạt động vận tải ở những đoạn đường hẹp và đông đúc trở nên nguy hiểm.