Cuộc đời thăng trầm của “công chúa khí đốt” Tymoshenko

Theo Reuters, chính trị gia 58 tuổi nổi tiếng với lối hùng biện nảy lửa đang hy vọng có thể đánh bại đương kim Tổng thống Petro Poroshenko và các đối thủ chính trị khác trong bỏ phiếu diễn ra hôm nay,  31/3.

Chiến dịch tranh cử của bà một mặt hứa hẹn cải cách và tiếp tục hợp tác với Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF, mặt còn lại cũng hứa sẽ đảo ngược mức tăng giá khí đốt gia dụng, điều kiện IMF đặt ra cho các khoản vay tiếp theo.

Bà Tymoshenko rất được lòng các cử tri lớn tuổi và đã hứa hẹn sẽ tăng quỹ lương hưu lên gấp ba lần nếu đắc cử. Tuy vậy, mặc dù nắm được ưu thế cuộc đua tranh cử ở thời điểm ban đầu nhưng bà hiện đã tụt xuống vị trí thứ ba, sau Tổng thống Poroshenko và danh hài Volodymyr Zelenskiy.

Một số người chỉ trích phê phán Tymoshenko là chính trị gia dân túy, nhưng bà cáo buộc rằng đây là chiêu bài chính trị mà đội ngũ của ông Poroshenko dùng để bôi nhọ bà.

Nhiều nhà đầu tư ưa chuộng chính sách của ông Poroshenko khi tiếp tục tuân thủ theo các chương trình IMF, nhất là khi các chương trình này đã giúp Ukraine vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế và cuộc xung đột với phe đòi độc lập tại Donbass.

Khi được hỏi liệu các doanh nghiệp có cần phải lo ngại về chính sách của bà, Tymoshenko chỉ ra kinh nghiệm làm việc với IMF của mình khi còn là thủ tướng, tuy nhiên cũng nhấn mạnh rằng các điều kiện trong thỏa thuận với IMF hiện nay là không thỏa đáng.

“Sau lần bầu cử này, chúng ta cần có một cuộc đối thoại mang tính xây dựng với IMF để cải thiện tình hình và đảm bảo mối quan hệ hợp tác này có thể đem lại kết quả rõ rệt cho nền kinh tế cũng như nhân dân Ukraine. Mức giá khí đốt cao phi lý đã tiêu tốn gần hết thu nhập của những người dân bình thường, và vì vậy họ không còn tiền để ủng hộ nền kinh tế Ukraine nữa.”

Về quan hệ với Nga, bà dự định sẽ tiếp tục kiên trì với tiến trình đàm phán hòa bình Minsk. Bà cũng kêu gọi mở rộng đàm phán và mời Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu tham gia.

Từ “Công chúa khí đốt” đến tù nhân chính trị

Tymoshenko được mệnh danh là “công chúa khí đốt” nhờ nhiều thương vụ đắt giá bà đã thực hiện khi đứng đầu một công ty năng lượng lớn vào thập niên 90. Bà bắt đầu nhận được sự chú ý của dư luận quốc tế khi đối đầu với Cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovich trong cuộc Cách mạng Cam năm 2004-2005.

Sau khi trở thành tổng thống Ukraine, ông Yanukovich đã tống giam bà, và với sự giúp đỡ của ông Paul Manafort, đưa ra một bản báo cáo dài 187 trang để giải thích về quyết định này. Ông Manafort sau này là người quản lý chiến dịch của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Ông Manafort đã bị kết án trong cuộc điều tra về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller. Theo cáo trạng, Manafort bị cáo buộc sử dụng tài khoản nước ngoài để bí mật chi 4 triệu USD cho bản báo cáo về Tymoshenko khi còn làm cố vấn cho Đảng Khu vực của ông Yanukovich.

Bà Tymoshenko nổi tiếng với lối hùng biện quyết liệt trước công chúng. Bà kêu gọi luận tội Tổng thống đương nhiệm Poroshenko và tuyên bố nếu đắc cử sẽ đưa ông ra xét xử vì nhiều cáo buộc tham nhũng.

Tuy nhiêm, bà Tymoshenko cũng là đối tượng điều tra của mạng lưới nhà báo bihus.info. Họ phát hiện ra đảng Fatherland của bà đã che giấu nguồn gốc thực của một số khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử, sửa các khoản đóng góp của doanh nghiệp thành của cá nhân. Bà Tymoshenko đã thừa nhận các thông tin này, nhưng khẳng định đây là biện pháp cần thiết để bảo vệ các doanh nghiệp trên khỏi sự trả đũa của chính quyền hiện hành.

Cuộc đua tam mã

Là một người ngưỡng mộ Margaret Thatcher, bà Tymoshenko giữ trong văn phòng mình một bản sao hồi ký của cựu Thủ tướng Anh. Đây là lần thứ ba bà Tymoshenko ra tranh ghế tổng thống Ukraine, với hai lần thất bại trước Yanukovich năm 2010 và Poroshenko năm 2014.

Bà Tymoshenko cho rằng trước hai đối thủ hiện, ông Poroshenko mới là đối thủ chính của mình mặc dù ứng cử viên đến sau, diễn viên hài Zelenskiy hiện đang dẫn đầu cuộc đua.

Bà Tymoshenko cũng nhấn mạnh rằng bà không phải bị rớt xuống vị trí thứ ba, do số người ủng hộ bà vẫn giữ nguyên. “Đơn giản là vì ứng cử viên mới, Volodymyr Zelenskiy, chưa bao giờ làm chính trị. Hiện nay ông ta đang nhận được sự ủng hộ của những người chán ghét chế độ hiện tại và tầng lớp chính trị”, bà giải thích.

“Tôi tin rằng Ukraine cần chấm dứt việc bỏ phiếu ủng hộ một cá nhân, dòng họ hay một trò quảng cáo mới lạ. Giờ đây chúng ta cần phải bỏ phiếu ủng hộ các chương trình hành động xác đáng và thiết thực. Ngoài chúng tôi ra, hiện các ứng cử viên khác không có các chương trình như vậy”, bà cho biết.

Trung Nguyễn

Theo Reuters