Cuộc chiến Nga - Ukraine tiến gần đến hồi kết?

Trong cuộc phỏng vấn với ABC News được công bố hôm 23/9, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine đang "tiến gần hơn tới hồi kết của cuộc chiến" với Nga.

Tổng thống Zelensky cho biết, chỉ dựa trên "vị thế mạnh mẽ", Ukraine mới có thể hối thúc Tổng thống Nga Vladimir Putin "chấm dứt chiến tranh". Nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho rằng, ông chủ Điện Kremlin lo ngại cuộc đột kích của Kiev vào lãnh thổ Nga.

Ông Zelensky đang có chuyến thăm tới Mỹ, nơi ông sẽ gặp Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris, tham dự phiên họp của đại hội đồng Liên hợp quốc và trình bày "kế hoạch chiến thắng" với Nhà Trắng.

Theo tuyên bố từ chính quyền Biden, các nhà lãnh đạo sẽ "thảo luận về tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine", đồng thời cả Tổng thống Biden và Phó Tổng thống Harris sẽ "nhấn mạnh cam kết không lay chuyển của họ về việc sát cánh cùng Ukraine cho đến khi nước này giành chiến thắng trong cuộc chiến với Nga".

Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ nhận định, Nga được cho là đang hướng tới kế hoạch giành chiến thắng ở Ukraine vào năm 2026.

Ông Kyrylo Budanov, người đứng đầu Tổng cục Tình báo Ukraine, đã phát biểu tại một hội nghị quốc tế được tổ chức tại Kiev vào ngày 22/9 rằng, năm 2025 sẽ là một năm quan trọng đối với Nga trong cuộc xung đột với Ukraine, khi nước này đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nhân sự và khó khăn trong việc tuyển quân.

"Năm 2025 sẽ là một năm quan trọng đối với Nga, trong đó giai đoạn từ cuối năm 2025 đến đầu năm 2026 là đặc biệt quan trọng. Họ muốn chấm dứt mọi thứ vì theo tính toán của riêng họ, nếu Nga không thoát khỏi cuộc chiến này với tư cách là bên chiến thắng, họ sẽ mất đi vị thế là một cường quốc trong tương lai gần", RBC News dẫn lời ông Budanov tuyên bố.

Trong một bài viết trên Telegram sau cuộc gặp với một phái đoàn lưỡng đảng Quốc hội Mỹ hôm 23/9, Tổng thống Zelensky tiếp tục tuyên bố rằng, vào cuối năm, Mỹ và Ukraine "có cơ hội thực sự để tăng cường hợp tác".

Ông Zelensky cho rằng, "các hành động mang tính quyết định có thể đẩy nhanh việc chấm dứt chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine vào năm 2025".

Theo Orysia Lutsevych, chủ tịch Diễn đàn Ukraine của Chatham House và Phó giám đốc Chương trình Nga và Âu - Á, "dự đoán của ông Zelensky về thời điểm cuộc chiến này có thể kết thúc dựa trên thông tin mà tình báo quân sự Ukraine nhận được từ các nguồn tin của Nga, họ muốn kết thúc cuộc chiến này như thế nào hoặc vào thời điểm nào để không gây mất ổn định quá nhiều trong nội bộ Nga".

"Nếu Ukraine được cung cấp đủ năng lực quân sự, họ có thể khiến chiến tranh kết thúc sớm hơn. Điều đó có nghĩa là các tướng lĩnh Nga sẽ đến gặp ông Putin và nói rằng chúng ta đang thua trên chiến trường. Điều đó có thể thúc đẩy giới lãnh đạo cấp cao của Nga đàm phán nghiêm túc, thực sự tìm kiếm giải pháp chính trị, ngoại giao để chấm dứt chiến tranh, thay vì phải đối mặt với thất bại trên chiến trường", chuyên gia Lutsevych nhận định.

Chuyên gia Lutsevych cho rằng, "đây chính là kế hoạch chiến thắng mà Tổng thống Zelensky đang cố gắng quảng bá ở Washington".

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Zelensky diễn ra trong bối cảnh Ukraine tiếp tục thúc giục các đồng minh phương Tây cho phép Kiev tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga bằng tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp.

"Những khả năng này, đặc biệt là tên lửa tầm xa, sẽ tạo điều kiện, củng cố vị thế của Ukraine trên chiến trường", chuyên gia Lutsevych cho biết thêm.

Kế hoạch chiến thắng của Ukraine mà Tổng thống Zelensky dự định trình lên Tổng thống Biden được cho là có 4 điểm chính và một điểm bổ sung. Bước đầu tiên bao gồm chiến dịch đột kích xuyên biên giới vào Nga. Bước thứ hai là tăng cường vai trò an ninh toàn cầu của Ukraine, nói cách khác là nâng cao vị thế chiến lược của Ukraine trong hệ thống an ninh toàn cầu. Bước thứ ba là nỗ lực ngoại giao nhằm buộc Nga chấm dứt xung đột. Bước thứ tư là về khía cạnh kinh tế.

Ông Zelensky cho đến nay vẫn chưa tiết lộ nhiều về "kế hoạch chiến thắng", ngoại trừ việc kế hoạch này sẽ đóng vai trò là "cầu nối" tới hội nghị thượng đỉnh hòa bình thứ hai do Ukraine dẫn đầu và mời Nga tham dự vào cuối năm nay.

Theo RBC-Ukraine, các nguồn tin ở Ukraine và các nước phương Tây đều cho rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine có thể kết thúc trong năm 2025. Một số nguồn tin xác nhận với RBC-Ukraine rằng, các quan chức Mỹ đã nói với giới lãnh đạo Ukraine về sự cần thiết của việc chuẩn bị tổ chức bầu cử tổng thống vào năm 2025.

Việc tổ chức bầu cử tổng thống ở Ukraine có liên quan trực tiếp đến việc dỡ bỏ thiết quân luật, điều này có thể đồng nghĩa với việc chấm dứt các hoạt động giao tranh.

Các nguồn tin nhấn mạnh rằng cả Kiev và Washington đều đồng ý rằng việc tổ chức bầu cử trong bối cảnh xung đột đang diễn ra là không thể. Do vậy, việc tổ chức bầu cử sẽ đòi hỏi các bên phải ngừng bắn, hoặc thực sự chấm dứt các hoạt động giao tranh, hoặc ký các văn bản chính thức hóa việc chấm dứt xung đột.

Theo quy định của Hiến pháp Ukraine, nhiệm kỳ của Tổng thống Volodymyr Zelensky đã chấm dứt từ ngày 21/5.

Theo kế hoạch ban đầu, một cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra tại Ukraine vào ngày 31/3 để chọn ra người kế nhiệm ông Zelensky. Tuy nhiên, cuối năm ngoái, ông Zelensky cho biết, Ukraine sẽ không tổ chức bất kỳ một cuộc bầu cử nào trong giai đoạn thiết quân luật như hiện nay.

Ukraine bắt đầu thiết lập tình trạng thiết quân luật kể từ khi xung đột với Nga nổ ra hồi tháng 2/2022. Kể từ đó đến nay, quốc hội nước này đã nhiều lần gia hạn thiết quân luật.

Đầu năm nay, ông Zelensky tiếp tục nhắc lại việc không thể tổ chức bầu cử do tình hình chiến sự và do nhu cầu huy động nhập ngũ toàn quốc.

Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) hồi tháng 8 tiết lộ "trong bối cảnh hiện tại, Washington đang nghiên cứu các phương án thay thế nhà lãnh đạo Ukraine bằng một nhân vật dễ quản lý hơn, người sẽ phù hợp với hầu hết đồng minh phương Tây".

Theo một bức điện được giải mật đăng trên tạp chí Razvedchik hồi tháng 7, SVR nhận định người dân Ukraine ngày càng không hài lòng với cuộc xung đột kéo dài với Nga và "sự mất lòng tin" với chính quyền gia tăng đặc biệt sau khi ông Zelensky hết nhiệm kỳ tổng thống 5 năm vào ngày 21/5.