Chuyên gia đánh giá về chuyến tuần tra Biển Đông đầu tiên của Mỹ dưới thời ông Trump

Lầu Năm Góc lên tiếng

Giới chức Mỹ ngày 24/5 cho biết tàu khu trục USS Dewey của Hải quân nước này đã di chuyển cách đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam trên Biển Đông chỉ 12 hải lý. Trung Quốc được cho là đã tiến hành các hoạt động bồi đắp trái phép trên đá Vành Khăn và các hình ảnh vệ tinh mới được công bố gần đây cho thấy Bắc Kinh đã ngang nhiên xây dựng các công trình quân sự phi pháp trên đá này.

Đây được xem là thách thức đầu tiên của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với các động thái bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Jeff Davis, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, từ chối bình luận về hoạt động trên, nhưng khẳng định: “Chúng tôi hoạt động ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương hàng ngày, trong đó có Biển Đông. Chúng tôi hoạt động tuân thủ luật pháp quốc tế. Chúng tôi thực hiện các hoạt động tự do bay, tự do hàng hải ở bất cứ đâu mà luật pháp quốc tế cho phép. Hoạt động tự do hàng hải không nhằm vào bất cứ một quốc gia nào”.

Chuyên gia nói gì?

Động thái trên của Mỹ diễn ra trong bối cảnh giới phân tích cho rằng chính quyền của Tổng thống Trump dường như đang nới lỏng sức ép với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông để có được sự hỗ trợ về vấn đề Triều Tiên. Tuy nhiên, động thái mới nhất này cho thấy chính quyền mới của Mỹ có thể vẫn kiên định với chính sách xoay trục sang châu Á, trong đó có việc ngăn chặn Trung Quốc bành trướng ở Biển Đông.

Andrew Shearer, cựu cố vấn an ninh quốc gia Australia và hiện là chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ở Washington, nhận định với Finacial Times: “Hoạt động này sẽ trấn an các đồng minh của Mỹ về việc Mỹ nối lại hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông. Tự do hàng hải ở tây Thái Bình Dương quan trọng đến mức Mỹ sẽ không đánh đổi để có được cam kết hợp tác của Trung Quốc trong các vấn đề khác, kể cả là những vấn đề như Triều Tiên”.

Tom Wright, một chuyên gia về chính sách đối ngoại tại Viện Brookings, nhận định: “Các đồng minh Mỹ đang ngày càng quan ngại về việc chính quyền của Tổng thống Trump dường thụ động về vấn đề an ninh hàng hải. Song với hoạt động tự do hàng hải này diễn ra chỉ một tuần trước hội nghị các bộ trưởng quốc phòng ở Singapore và chắc chắn nó sẽ nhận được sự hưởng ứng của các nước trong khu vực”

Ông Greg Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với Reuters rằng đây là lần đầu tiên tàu hải quân Mỹ thực hiện tự do hàng hải gần đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc tại một thực thể không cấu thành lãnh hải theo luật pháp quốc tế. Một câu hỏi đặt ra là liệu chính quyền mới của Mỹ có sẵn sàng thực sự thách thức Trung Quốc bằng việc chĩa radar hay triển khai tàu, trực thăng đến những khu vực khác mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi lý hay không.

Minh Phương

Tổng hợp