Chiến thuật của Ukraine sau tuyên bố bắn hạ 13 máy bay Nga trong 2 tuần

Danh sách máy bay của Nga mà Ukraine tuyên bố bắn rơi trong 2 tuần qua gồm 10 máy bay ném bom chiến đấu Su-34, 2 máy bay chiến đấu Su-35 và thêm một máy bay do thám quân sự "hàng hiếm" A-50. Một máy bay A-50 khác cũng bị bắn rơi một tháng trước đó. 3 chiếc Su-34 gần đây nhất được cho là bị phá hủy chỉ trong một ngày (29/2) ở miền Đông Ukraine.

Tuyên bố của Ukraine về việc phá hủy hàng loạt máy bay chiến đấu của Nga được đưa ra trong bối cảnh Moscow đang nỗ lực tiến quân trên chiến trường sau khi lực lượng Ukraine rút khỏi thành phố Avdiivka và 3 ngôi làng ở tỉnh Donetsk, bên cạnh tình trạng thiếu đạn dược ngày càng trầm trọng của Kiev.

Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, tổng thiệt hại của Nga trong cuộc chiến tổng lực lên tới khoảng 670 máy bay - 345 máy bay chiến đấu và 325 máy bay trực thăng. Hầu hết máy bay bị bắn rơi trong những ngày đầu của cuộc xung đột.

Tư lệnh Không quân Ukraine, Trung tướng Mykola Oleschuk, ngày 27/2 cho biết Nga nên bắt đầu nghĩ đến việc giảm số lần xuất kích máy bay.

"Công cụ mới" của Ukraine

Trong bản đánh giá mới nhất, Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, nhận định, trong các cuộc tấn công quyết liệt hơn gần đây nhằm vào quân đội Ukraine ở miền Đông, lực lượng Nga đã "vượt qua nỗi sợ hãi" khi sử dụng máy bay trực tiếp trên chiến trường.

Điều này giúp ích cho quân đội Nga nhưng dẫn đến tổn thất về không quân.

Bom dẫn đường mà Nga thường xuyên thả từ máy bay Su-34 và Su-35 để tấn công các khu vực ở tiền tuyến, vẫn là một trong những vũ khí mà Ukraine chưa thể đối phó.

Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Yury Ihnat hôm 29/2 cho biết, trong những ngày gần đây, hàng trăm quả bom như vậy đã được phóng vào các vị trí của Ukraine trong khu vực Avdiivka.

"Để thả bom, Nga cần khoảng cách dưới 100km - tức là 30-40 km, đôi khi còn gần hơn. Tất cả phụ thuộc vào việc điều chỉnh quả bom, khoảng cách bay, độ cao của máy bay", Oleksandr Kovalenko, nhà phân tích quân sự và đồng sáng lập dự án Information Resistance, nói với Kyiv Independent.

Ukraine hiện có "công cụ" để bắn hạ máy bay "ở khoảng cách khá xa", người phát ngôn Ihnat nói giải thích về sự gia tăng số vụ bắn hạ máy bay quân sự Nga gần đây.

"Ukraine có nhiều phương tiện hơn để tiếp cận đối phương. Và điều rất quan trọng là phải cung cấp cho Ukraine nhiều hệ thống và đạn dược hơn (cho những công cụ đó) như tên lửa phòng không dẫn đường. Chúng được sản xuất chậm và chúng tôi phải có một khoản chi phí rất lớn", người phát ngôn của Không quân Ukraine cho biết thêm.

Justin Bronk, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), nói với BBC rằng những tổn thất gần đây của Nga về không quân có thể là do "Ukraine đang quyết liệt hơn khi mạo hiểm sử dụng các bệ phóng Patriot ở gần tiền tuyến".

Ukraine có một hệ thống phòng không nhiều lớp: các hệ thống tầm trung gồm IRIS-T, NASAMS và các hệ thống tầm xa gồm Patriot, SAMP/T và S-300.

Về cơ bản, các hệ thống này được sử dụng để đẩy lùi các cuộc tấn công tên lửa thường xuyên của Nga trên khắp Ukraine và có thể được di chuyển đến gần biên giới hoặc tiền tuyến sau quyết định của các chỉ huy quân sự.

Vào tháng 5/2023, Lực lượng Không quân Ukraine xác nhận hệ thống phòng không Patriot do Mỹ viện trợ đã bắn hạ liên tiếp 5 máy bay ở vùng Bryansk, Nga gồm máy bay Su-34 và Su-35, 2 trực thăng Mi-8MTPR-1 hiếm gặp và trực thăng Mi-8.

Tổn thất "Mắt thần" A-50

Đòn tấn công mạnh nhất của Ukraine là máy bay do thám quân sự A-50 bị phá hủy ngày 23/2 trên lãnh thổ Nga, gần thị trấn Yeysk, cách tiền tuyến khoảng 200km.

Ukrainska Pravda hôm 23/2 dẫn một nguồn tin giấu tên của cơ quan tình báo quân sự Ukraine cho biết, lực lượng Ukraine có thể đã bắn hạ "Mắt thần" A-50 bằng hệ thống phòng không S-200 của Liên Xô.

Trước đó, Nga tuyên bố Ukraine đã sử dụng các hệ thống phòng không S-200 được khôi phục, hệ thống này đã được Ukraine rút khỏi hoạt động vào năm 2013. Tuy nhiên, chính quyền và quân đội Ukraine chưa chính thức xác nhận khả năng hiện đại hóa và sử dụng S-200.

Vào tháng 1, Ukraine được cho là đã bắn hạ máy bay cảnh báo sớm trên không A-50 đầu tiên của Nga trên Biển Azov và làm hư hại một máy bay Ilyushin Il-22 hoạt động như một sở chỉ huy trên không.

Theo Giám đốc Tình báo Quân sự Ukraine Kyrylo Budanov, việc phá hủy 2 chiếc A-50 vào năm 2024 khiến Nga thiệt hại khoảng 700 triệu USD, trong khi tổng số máy bay loại này giảm xuống còn 6 chiếc.

Máy bay A-50 được triển khai để cung cấp một số nhiệm vụ quan trọng cho Không quân Nga, như phát hiện hệ thống phòng không, tên lửa dẫn đường và phối hợp các mục tiêu cho máy bay chiến đấu Nga.

Sau khi chiếc A-50 thứ hai bị phá hủy, Nga được cho là đã không sử dụng các máy bay này trong nhiều ngày. Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Ihnat tin rằng điều này có thể đã giúp Kiev bắn hạ các máy bay khác của Nga ở tầm xa hơn.

Người phát ngôn Không quân Ukraine cho biết, việc phá hủy nhiều máy bay trong hai tuần qua đã giúp đẩy máy bay Nga ra khỏi tiền tuyến và giảm cường độ sử dụng bom trên không.

"Nga nhận ra rằng chúng tôi có thứ gì đó để bắn hạ các máy bay này. Vì vậy, sau khi bắn hạ nhiều máy bay như vậy, họ sẽ bớt gây hấn hơn", ông Ihnat nói.

Tuy nhiên, ông cho biết, Nga vẫn có đủ máy bay trong kho để sử dụng trong cuộc xung đột và vấn đề còn nằm ở số lượng vũ khí gồm bom và tên lửa.