Châu Á trên đường gập ghềnh tới ghế Tổng thư ký LHQ

Hai ứng viên hiện nay - ông Jayantha Dhanapala của Sri Lanka và ông Surakiart Sathirathai của Thái Lan - đều không nổi tiếng lắm, trong khi đối thủ Đông Âu - Tổng thống Ba Lan Aleksandr Kwasniewski lại có tiềm năng giành được ghế này.

Châu Á đã tận dụng những sự kiện như Hội nghị thượng đỉnh Á - Phi tháng 4, hội nghị đối thoại hợp tác châu Á ở Isamabad hồi tháng 3 và mới đây là hội nghị nhóm G77 ở Doha để vận động cho ứng viên của mình. Nếu giành được, đây sẽ là lần đầu tiên châu Á có tổng thư ký LHQ kể từ sau nhiệm kỳ của U Than (người Myanmar) hồi thập kỷ 1960.

Ứng viên Jayantha Dhanapala của Sri Lanka là cựu trợ lý tổng thư ký phụ trách giải giáp vũ khí. Ông này đang tích cực tìm kiếm sự ủng hộ của Trung Quốc - điều kiện quan trọng đối với bất kỳ ứng viên châu Á nào. Dhanapala nói thành thạo tiếng Trung, và được coi là "vừa mắt" Mỹ, bởi ông từng đảm trách nhiệm đại sứ Sri Lanka tại Washington.

Thái Lan đã nắm trong tay sự hậu thuẫn của khối ASEAN dành cho Ngoại trưởng Surakiart Sathirathai, nhân vật từng học luật ở trường Havard. Ứng viên 46 tuổi hy vọng có được phiếu ủng hộ của toàn bộ 56 nước châu Á, nhưng Iran đã lên tiếng đề cử Tổng thống sắp mãn nhiệm Mohammad Khatami, còn Ấn Độ có thể sẽ giới thiệu quan chức phụ trách thông tin Shashi Tharoor.

Surakiart đã tiến hành chiến dịch vận động nhiều tháng qua, tới thủ đô các nước châu Á cũng như tham dự các hội nghị quốc tế. Sau hội nghị G77 ở Doha, ông cho biết đã nhận được cam kết ủng hộ của 5 nước vùng Vịnh và 4 nước Trung Á.

"Tôi không muốn đi vào các con số bởi vẫn chưa có được sự ủng hộ của đa số các nước", ngoại trưởng Thái Lan nói.

Từ trước tới nay đã có 7 đời tổng thư ký được bầu, người đầu tiên của Na Uy, tiếp đến Thuỵ Điển, Myanmar, Áo, Peru, Ai Cập và hiện nay là Ghana (ông Kofi Annan).

Các nhà ngoại giao châu Á e ngại rằng sẽ có một "ứng viên tàng hình" được Mỹ hậu thuẫn, và việc một ứng viên thân Mỹ như Kwasniewski của Ba Lan nắm vị trí tổng thư ký LHQ có thể trì hoãn những nỗ lực của Quốc hội Mỹ nhằm cắt giảm đóng góp của nước này cho LHQ.

Kwasniewski từng tuyên bố rằng ông sẽ cân nhắc làm việc ở một vị trí như thế nếu LHQ chấp nhận cải tổ sâu rộng. "Đó là công việc thú vị và nhiều thách thức. Nhưng nếu LHQ vẫn hoạt động như hiện này, tôi hoàn toàn không thích hợp cho một vai trò như vậy".

Dù thế nào đi chăng nữa, làm tổng thư ký LHQ không phải là việc dễ dàng gì nếu không nói là "điệp vụ bất khả", với thực tế là có rất nhiều ông chủ trong Hội đồng Bảo an (có quyền giới thiệu ứng viên) và Đại hội đồng (có quyền bỏ phiếu bầu). Annan từng mô tả công việc của ông như sau: "Tôi là người cổ vũ, là người tổ chức, là người bán hàng, là người thu nợ, là cha xưng tội là và là người phải làm ty tỷ thứ khác nữa".

VnExpress - Theo Hindustan Times