Chân dung nhóm khủng bố nhận tấn công nhà hát Nga

Một vụ tấn công khủng bố đẫm máu và gây sốc đã xảy ra tại nhà hát gần Moscow, Nga vào tối ngày 22/3. Các phần tử ngụy trang và mang theo vũ khí tự động đã nổ súng vào những người có mặt trong khán phòng của nhà hát Crocus City Hall, kích hoạt chất nổ, làm 93 người chết và gần 187 người bị thương.

Đây là một trong những vụ tấn công đẫm máu nhất tại Nga trong những thập niên gần đây. Vụ việc gây rúng động này cũng phủ "bóng ma" khủng bố lên toàn khu vực.

ISIS-K, một nhánh tại Afghanistan của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), đã tuyên bố nhận trách nhiệm về vụ tấn công. Cơ quan tình báo Mỹ cũng tin chính nhóm này là thủ phạm của vụ việc.

Vụ tấn công này không chỉ cho thấy các khả năng tàn bạo của ISIS-K mà còn làm trầm trọng thêm bối cảnh địa chính trị tại khu vực vốn căng thẳng, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ giữa Nga và phương Tây xuống mức "băng giá" do cuộc xung đột kéo dài tại Ukraine.

ISIS-K là ai?

ISIS-K được đặt theo tên cũ của một vùng vốn bao gồm các khu vực tại Iran, Turkmenistan và Afghanistan. Nhóm này nổi lên ở đông Afghanistan vào cuối năm 2014 và nhanh chóng được biết đến vì các chiến thuật tàn bạo và hoạt động cực đoan.

Từng là một trong những nhánh hoạt động tích cực nhất của IS nhưng ISIS-K đã chứng kiến sự suy giảm số lượng thành viên, sau thời kỳ tiếng tăm nhất vào khoảng năm 2018 nhờ các nỗ lực phối hợp của Mỹ và lực lượng Taliban tại Afghanistan. Tuy nhiên, nhóm này vẫn là một mối đe dọa lớn đối với khu vực.

Việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan vào năm 2021 được cho đã giảm khả năng của nước này trong việc chiến đấu và thu thập thông tin tình báo đối với các nhánh cực đoan như vậy.

ISIS-K từng tiến hành các vụ tấn công nào?

ISIS-K từng gây ra hàng loạt các vụ tấn công, chủ yếu trong và quanh Afghanistan, bao gồm các vụ đánh bom đẫm máu tại các nhà thờ, một vụ tấn công chết chóc nhằm vào đại sứ quán Nga ở Kabul, Afghanistan và một vụ tấn công nghiêm trọng tại sân bay quốc tế Kabul vào năm 2021, khiến nhiều binh sĩ và dân thường thiệt mạng, trong đó có 13 binh lính Mỹ.

Hồi đầu năm nay, Mỹ đã chặn được thông tin xác nhận rằng ISIS-K tiến hành vụ đánh bom kép tại Iran khiến gần 100 người chết.

Hồi đầu tháng này, một vị tướng hàng đầu của Mỹ tại Trung Đông đã cảnh báo rằng ISIS-K có thể tấn công các lợi ích của Mỹ và phương Tây bên ngoài Afghanistan "chỉ có thể trong 6 tháng và với rất ít cảnh báo".

Lịch sử bạo lực của nhóm này cho thấy khả năng ISIS-K có thể tiến hành các vụ tấn công mà có rất ít cảnh báo, gây ra mối đe dọa thường trực đối với an ninh khu vực và quốc tế.

Vì sao ISIS-K tấn công nước Nga?

Vụ tấn công vào tối qua đã cho thấy sự leo thang đáng báo động trong các hoạt động của ISIS-K, nhấn mạnh sự thù địch của nhóm này đối với nước Nga.

"ISIS-K đã nhắm vào Nga trong 2 năm qua, thường xuyên chỉ trích nhà lãnh đạo nước này trong các hoạt động tuyên truyền của nhóm", chuyên gia Colin Clarke từ Trung tâm Soufan, một tổ chức nghiên cứu tại Washington (Mỹ), nhận định.

Ông Michael Kugelman, từ Trung tâm Wilson tại Washington, cho rằng ISIS-K coi Nga không có thiện cảm với người Hồi giáo, làm gia tăng thái độ thù địch. Ông nói nhóm này có các thành viên là phiến quân ở Trung Á, vốn có mối mâu thuẫn lịch sử với Moscow. Những yếu tố này có thể làm gia tăng sự thù địch của nhóm nhằm tiến hành các vụ tấn công trên đất Nga.

Một trong những lý do mà ISIS-K nhắm mục tiêu vào Nga có thể do liên quan tới sự can dự của Nga ở Trung Đông, đặc biệt tại Syria. Moscow từng điều binh sĩ Nga tới Syria để hỗ trợ chính quyền của Tổng thống Bashar Assad nhằm chống lại IS và các nhóm cực đoan khác. Động thái này, cũng khẳng định sức ảnh hưởng của Nga trong khu vực, đã trực tiếp đối đầu các hoạt động và các vùng kiểm soát của IS.

Sự can dự của Nga chống lại IS tại Syria có thể làm gia tăng động cơ của ISIS-K trong việc nhắm vào nước Nga, khi ISIS-K xem Nga là một đối thủ trực tiếp do các hành động của Moscow ở Trung Đông.