Cánh cửa NATO dần khép lại, Ukraine cạn hy vọng gia nhập liên minh?

Theo Business Insider, dù cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nỗ lực đến mức nào để thúc đẩy việc gia nhập NATO, liên minh này vẫn sẽ "đóng cửa" với Kiev vì bất kỳ lời mời nào cũng có thể phá hỏng cơ hội giành chiến thắng của Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử tại Mỹ vào tháng 11 tới.

"Ông Biden đang cố gắng củng cố lập trường với công chúng Mỹ rằng nước này sẽ không can dự vào việc kết nạp Ukraine vào NATO, vì ông ấy không muốn làm suy yếu cơ hội tái đắc cử của mình", Leo Litra, nhà nghiên cứu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, nhận định.

"Không ai ở NATO, đặc biệt là ở Mỹ, muốn phải thử nghiệm Điều 5", ông Leo nói thêm.

Điều 5 của Hiệp ước NATO quy định cuộc tấn công vào bất kỳ một quốc gia thành viên nào đồng nghĩa với việc tấn công vào tất cả các quốc gia còn lại.

Một cuộc khảo sát do Harris Poll và Viện Quincy công bố hồi tháng 2 cho thấy, khoảng 70% người Mỹ muốn chính quyền Tổng thống Biden thúc đẩy Ukraine tiến tới đàm phán hòa bình với Nga càng sớm càng tốt.

Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Biden đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần hai năm theo cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào tháng 5. Chỉ 36% cử tri Mỹ đồng tình với phần thể hiện của ông Biden tại Nhà Trắng.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tạp chí Time, Tổng thống Biden cho biết ông "chưa chuẩn bị cho việc NATO hóa Ukraine". Ông Biden cho rằng Ukraine không nhất thiết phải trở thành thành viên NATO thì mới có hòa bình.

Ukraine đặt kỳ vọng sẽ đạt được bước đột phá về thời điểm gia nhập NATO tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington. Nhưng vào tháng 4, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết một thỏa thuận về việc Ukraine gia nhập liên minh khó đạt được tại hội nghị.

Financial Times đưa tin, việc thiếu tiến triển trong việc kết nạp Ukraine vào NATO đang làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Ukraine. Khi hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius vào năm 2023 kết thúc mà không đưa ra khung thời gian cho việc Ukraine gia nhập NATO, Tổng thống Zelensky đã tức giận nói rằng sự chậm trễ này là "chưa từng có và vô lý".

Cả Mỹ và Đức đều lên tiếng phản đối việc Ukraine nhanh chóng gia nhập liên minh. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hồi tháng 4 khẳng định Ukraine cuối cùng sẽ gia nhập NATO, nhưng tránh đưa ra cam kết về thời điểm cụ thể. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin thậm chí còn thừa nhận trong phiên điều trần trước quốc hội rằng, tư cách thành viên NATO của Ukraine đi ngược lại lợi ích quốc gia của Nga.

Ukraine chính thức nộp đơn xin gia nhập NATO vào tháng 9/2022, 7 tháng sau khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở nước láng giềng. Tuy nhiên, bất chấp việc NATO mở rộng nhanh chóng trong nhiều thập niên, liên minh quân sự này vẫn tránh chấp thuận đơn xin của Kiev.

Trong khi Tổng thư ký NATO và một số thành viên của liên minh đồng ý rằng một ngày nào đó Ukraine sẽ trở thành một phần của NATO, Kiev vẫn chưa được đưa ra một thời gian biểu cụ thể cho việc gia nhập. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bế tắc này là do cuộc xung đột Nga - Ukraine chưa đến hồi kết.

Vào tháng trước, Tổng thống Zelensky thừa nhận Ukraine sẽ không thể gia nhập NATO nếu cuộc xung đột với Nga chưa chấm dứt.

Tổng thống Zelensky thừa nhận một số thành viên NATO không muốn kết nạp Ukraine trong bối cảnh xung đột vũ trang đang diễn ra vì "họ cảm thấy rủi ro, trong khi những thành viên khác chỉ đơn giản là hoài nghi".

"Vì vậy, để Ukraine được chấp nhận vào liên minh, chúng ta phải chiến thắng", ông Zelensky nói. Ông cho rằng tư cách thành viên NATO cuối cùng sẽ đảm bảo an ninh và độc lập của Ukraine.

Nga cho rằng việc NATO tiếp tục mở rộng về phía đông và sự hợp tác quân sự của khối này với Ukraine là một trong những nguyên nhân sâu xa của cuộc xung đột. Moscow coi NATO là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và khẳng định Ukraine phải trở thành một quốc gia trung lập.

Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov tuyên bố Moscow không chấp nhận Ukraine gia nhập NATO trong bất kỳ trường hợp nào và coi đây là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Nga.