Căng thẳng về Biển Đông phủ bóng các Cấp cao ASEAN+

Hôm qua, Philippines đã công khai không tán thành tuyên bố của Campuchia nói rằng các nước ASEAN đạt đồng thuận về cách giải quyết tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Tại Cấp cao ASEAN lần thứ 21 đang diễn ra ở thủ đô Phnom Penh của Campuchia, nước chủ nhà tuyên bố tất cả 10 nước thành viên ASEAN nhất trí không quốc tế hóa vấn đề Biển Đông, điều xưa nay Trung Quốc luôn phản đối vì lo ngại một số nước trong khu vực tìm kiếm hậu thuẫn từ Hoa Kỳ trong tranh chấp Biển Đông.

“Lãnh đạo ASEAN quyết định từ nay sẽ không quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông, mà hoàn toàn tập trung vào cơ chế hiện thời giữa ASEAN với Trung Quốc ở cấp bộ trưởng và lãnh đạo, từ đó sẽ tiếp tục thảo luận về vấn đề Biển Đông”, Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Campuchia Kao Kim Hourn phát biểu.:

Tuy nhiên, Philippines đã lập tức bác bỏ tuyên bố trên của ông Kao Kim Hourn, khẳng định Manila không đồng tình với tuyên bố “bẻ cong tinh thần” của các nhà lãnh đạo ASEAN.

“Một số quan điểm thể hiện sự đoàn kết của ASEAN bị nước chủ nhà Campuchia diễn giải thành ‘sự đồng thuận’ của khối”, Ngoại trưởng Philippines Albert Rosario nói.

“Campuchia không nên rêu rao cái gọi là đồng thuận của ASEAN”,  Tổng thống Philippines Benigno Aquino tức giận nói thêm.

Tổng thống Philippines nhấn mạnh dù Manila vì sự đoàn kết của ASEAN, nhưng nước này hoàn toàn có quyền bảo vệ lợi ích quốc gia khi cần. Ông Aquino cũng cam kết sẽ tiếp tục nêu vấn đề Biển Đông ra trước các khán đài quốc tế.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines cho biết phái đoàn nước ông đã gửi thư tới tất cả các lãnh đạo ASEAN để nhấn mạnh rằng không có sự đồng thuận giữa các nước Đông Nam Á về việc không quốc tế hóa vấn đề Biển Đông.

Philippines cũng tính tới chuyện nhờ tới một cơ quan hòa giải trung gian trong Liên hiệp quốc để giải quyết tranh chấp chủ quyền giữa Philippines với Trung Quốc ở vùng biển này.

Philippines đưa ra những tuyên bố trên ngay sau khi lãnh đạo 10 nước ASEAN và Trung Quốc kết thúc Hội nghị cấp cao lần thứ 15 ASEAN-Trung Quốc và ra tuyên bố chung khẳng định sẽ tuân thủ các nguyên tắc, luật pháp quốc tế, cũng như tinh thần và nguyên tắc đề ra trong Quy tắc về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Nhật Bản bày tỏ lo ngại những tranh cãi về Biển Đông sẽ tiếp tục “ảnh hưởng trực tiếp tới hòa bình và ổn định ở châu Á.

“Thủ tướng Yoshihiko Noda đã nêu vấn đề Biển Đông, lưu ý rằng đây là mối quan tâm chung của cộng đồng quốc tế và vấn đề này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hòa bình và ổn định ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương”, chính phủ Nhật Bản ra tuyên bố sau cuộc gặp giữa ông Noda với các nhà lãnh đạo ASEAN trong khuôn khổ các hội nghị ASEAN+1 đang diễn ra ở Phnom Penh, Campuchia.

Biển Đông đã trở thành một trong những vùng biển nóng nhất thời gian quan với các tuyên bố chủ quyền chồng chéo của Trung Quốc và 4 nước hành viên ASEAN, gồm Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei. Trong đó, việc Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền đối với 2/3 trên tổng số diện tích 3 triệu km2 ở Biển Đông đã vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và gây phản ứng mạnh trong cả khu vực lẫn thế giới.

Những tranh cãi về Biển Đông cũng đã khiến Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 45 (AMM 45) diễn ra hồi tháng 7 vừa qua ở Phnom Penh không ra được tuyên bố chung, sự kiện đầu tiên trong 45 năm lịch sử hình thành và phát triển của khối.

Việt Giang