Áp lực đè nặng các lực lượng tiền tuyến khốc liệt của Ukraine

Khi binh sĩ người Ukraine Andriy Kuprianov kêu gọi pháo binh tấn công một nhóm lính Nga ở Avdiivka vào đêm gần đây, anh đã nhận được tin dữ: không đủ đạn. Đây là tình tiết quen thuộc giữa bối cảnh Ukraine đang ở thế phòng thủ vì thiếu nhân lực quân sự và đạn dược trong một cuộc chiến khốc liệt.

Với đà tấn công ngày càng tăng, giống như điều binh sĩ Kuprianov không thể ngăn chặn, tuần trước Nga đã giành được quyền kiểm soát thành phố Avdiivka ở phía đông, đánh dấu bước tiến đáng kể đầu tiên sau 9 tháng chiến sự bế tắc. "Bạn nhìn thấy kẻ thù, nhưng đơn giản là bạn không thể tấn công họ", binh sĩ 26 tuổi này nói, lặp lại sự thất vọng của quân đội Ukraine dọc theo chiến tuyến dài hơn 1.500km.

Ukraine bước qua 2 năm bùng nổ xung đột với Nga với tâm thế lo lắng khi dự luật viện trợ thêm cho Ukraine bị mắc kẹt tại Quốc hội Mỹ và các lực lượng Nga đang dồn ép mạnh mẽ ở một số nơi dọc chiến tuyến.

Nga cũng phải đối mặt với những thách thức và đang mất đi hàng loạt binh lính và trang thiết bị trong các cuộc tấn công này. Theo các quan chức Ukraine, họ đã thành công trong việc tấn công các mục tiêu có giá trị cao của Nga, bắn rơi 8 máy bay chiến đấu trong những ngày gần đây và đã sử dụng máy bay không người lái (UAV) gây nổ để phá hủy một nhà máy thép lớn ở Nga, vốn cung cấp trang thiết bị cho quân đội.

Trong thông điệp thách thức đăng trên mạng xã hội hôm thứ 24/2, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ca ngợi sự dũng cảm và kiên cường của quân đội Ukraine trong việc chống lại các lực lượng Nga. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News tuần trước, ông Zelensky cho biết nhiệm vụ chính của Ukraine là phòng thủ. Tuy nhiên, ông hứa hẹn "một số điều bất ngờ" cho Nga và ghi nhận những thành công trong việc tấn công các tàu chiến Nga ở Biển Đen. "Và tất nhiên, chúng tôi sẽ chuẩn bị một cuộc phản công mới", nhà lãnh đạo này nói.

Mỹ cũng đang phải đối mặt với một vấn đề về viện trợ cho Ukraine. Chính quyền Tổng thống Joe Biden cam kết hỗ trợ lâu dài cho Ukraine, nhưng gói viện trợ bổ sung đã bị đình trệ tại Hạ viện do đảng Cộng hòa phản đối.

Dẫn đầu phái đoàn đảng Dân chủ của Mỹ tới Ukraine, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer cho rằng nếu Quốc hội không thông qua gói viện trợ mới nhất, Ukraine có thể thua trong cuộc chiến này.

"Chính phủ Mỹ, người dân của chúng tôi và người dân Mỹ sẽ phải trả giá về mặt ngoại giao, chính trị, kinh tế và quân sự trong nhiều thập niên", ông Schumer nói.

Năm thứ hai của cuộc chiến thật đáng thất vọng đối với Ukraine. Sau khi đẩy lùi cuộc tấn công của Nga nhằm vào Kiev và giành lại nhiều vùng lãnh thổ vào năm 2022, Ukraine đã không đạt được thành tựu đáng kể nào trong cuộc phản công lớn vào mùa hè năm ngoái. Giờ đây, Ukraine chủ yếu phụ thuộc vào thiết bị quân sự do phương Tây cung cấp và đang nỗ lực bổ sung quân mới cho đội quân đang kiệt quệ của mình.

Trong khi đó, các lực lượng Nga đang trên đà tiến lên ở trên bộ còn Ukraine đã đạt được nhiều thành công hơn trên không và trên biển, cũng như tấn công sâu vào hậu phương của Nga.

Kiev hôm 23/2 cho biết đã bắn hạ một máy bay do thám quân sự A-50 tiên tiến vốn cung cấp mục tiêu cho các máy bay chiến đấu phản lực của Nga và giúp lực lượng Moscow phát hiện và tấn công các hệ thống phòng không của Ukraine dọc tiền tuyến.

Ukraine cho biết đây là chiếc máy bay thứ hai bị bắn rơi trong những tuần gần đây. Nước này cũng đã sử dụng UAV của hải quân để tấn công các tàu chiến của Nga và buộc chúng phải rời khỏi bờ Biển Đen nhằm tái khởi động lại hoạt động xuất khẩu từ cảng chính Odesa của nước này.

Và các cuộc tấn công thường xuyên bằng UAV của Ukraine vào các cơ sở dầu mỏ và cơ sở hạ tầng nằm sâu trong lãnh thổ Nga đã làm gián đoạn đường cung cấp của Moscow. Các quan chức Ukraine cho biết, vào sáng 24/2, UAV của họ đã tấn công một nhà máy thép lớn ở Lipetsk, cách biên giới với Ukraine hàng trăm km, nơi Kiev gọi là "mục tiêu hợp pháp" vì nước này sản xuất thép cho mục đích quân sự.

Chờ phản công vào năm 2025

Các quan chức phương Tây và các nhà phân tích quân sự cho rằng, Ukraine có thể tận dụng khoảng thời gian năm nay để làm suy yếu sức mạnh chiến đấu của Nga trong khi xây dựng lại lực lượng với sự huấn luyện và hỗ trợ của phương Tây, trước khi tiến hành cuộc phản công khác vào năm 2025.

"Nga nắm giữ những lợi thế vật chất và phần lớn sáng kiến trên mặt trận toàn tuyến. Nhưng quân đội Nga không đủ khả năng để chiến đấu để nắm quyền kiểm soát "nhiều Avdiivka như vậy" vào năm 2024 do họ đã mất nhiều thiết bị trong trận chiến đó", chuyên gia Michael Kofman, thành viên cấp cao tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, cho biết.

Theo các quan chức Ukraine, đây là một phần lý do tại sao cuộc chiến giành Avdiivka mang lại lợi ích chiến lược cho Kiev. Các nhà phân tích tình báo cho biết, Nga đã mất hàng trăm xe bọc thép trong cuộc tấn công cuối cùng vào thành phố và khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

Khi Ukraine chuyển sang phòng thủ, các binh sĩ và quan chức quân sự nói rằng họ có thể gây tổn hại và đè bẹp quân Nga khi tấn công vào các vị trí đã được chuẩn bị kỹ càng.

"Chúng tôi không thể giữ chặt Avdiivka, nhưng đó là nơi hoàn hảo để chôn vùi rất các lực lượng Nga trong lòng đất", một trung sĩ điều khiển xe chiến đấu Bradley do Mỹ cung cấp bên ngoài Ocheretyne, một ngôi làng gần Avdiivka, cho hay.

Binh sĩ 29 tuổi này có biệt danh Zenit, lấy từ tên của một căn cứ quân sự cũ ở Avdiivka đã trở thành vị trí then chốt của lực lượng Ukraine. Anh đóng quân lần đầu tiên ở đó vào năm 2015, một năm sau cuộc tấn công đầu tiên của lực lượng bán quân sự Nga vào thành phố. Lực lượng Ukraine đã cầm chân Nga khá lâu ở Avdiivka.

Sau khi mất đi phần lớn binh sĩ chuyên nghiệp, Ukraine đang rất cần tân binh. Dự luật gây tranh cãi, cắt giảm độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25, hạn chế các lựa chọn trì hoãn và tăng hình phạt đối với hành vi trốn tránh, dự kiến sẽ phải đối mặt với một cuộc bỏ phiếu quyết định tại Quốc hội trong những tuần tới.

Nhưng dự luật này lại bị rút lại và sửa đổi nhiều lần, và có thể không được thông qua với tình trạng hiện tại. "Luật huy động quân sự là một yếu tố quan trọng cho thấy ý chí của Ukraine trong cuộc chiến này", nhà phân tích Kofman cho biết và nhấn mạnh: "Hoặc là họ có thêm người hoặc không rõ họ sẽ duy trì cuộc chiến này như thế nào".

Hai năm xung đột đã làm thay đổi xã hội Ukraine. Hàng triệu người đã rời bỏ đất nước và nhiều người vẫn ở lại nước ngoài bất chấp chiến dịch đầy nỗ lực của chính phủ nhằm đưa họ về nước để họ có thể hỗ trợ nền kinh tế. Hàng nghìn binh sĩ, nhiều người trong số họ từng làm những công việc bình thường cách đây 2 năm, giờ đây coi nghĩa vụ quân sự như một lối sống và đấu tranh để nhìn xa trông rộng hơn.

Trung úy Oleksandr Kruhlik từng làm quay phim cho một chương trình truyền hình giải trí trước khi gia nhập quân đội khi chiến sự bùng nổ. "Tôi đã quá quen với chiến tranh đến mức không thể tưởng tượng được cuộc sống dân sự nữa. Bây giờ tôi đã có gia đình quân nhân của riêng mình", anh nói.

Chiến tranh cũng đã biến nhiều vùng đất nước thành những thị trấn và làng mạc hoang tàn, nơi một tỷ lệ nhỏ dân số trước chiến tranh - chủ yếu là người già -  vẫn sống bất chấp nguồn cung cấp nước hoặc điện bị gián đoạn, trong các tòa nhà bị hư hại

Trên khắp chiến tuyến trải dài từ vùng Kherson phía nam đến vùng Kharkov ở phía đông bắc, các máy xúc hiện đang đào các chiến hào mới khi quân đội Ukraine tiến vào. Việc Nga giành quyền kiểm soát Avdiivka đặt trọng tâm mới vào Pokrovsk, một thị trấn có 60.000 cư dân ở phía tây. Nơi này đã trở thành nơi ẩn náu cho những cư dân chạy trốn khỏi các làng tiền tuyến và giờ đây cũng được thiết lập để trở thành một trung tâm quân sự.

Tại những ngôi làng gần Avdiivka, những người dân còn ở lại cho biết Nga đã tăng cường các cuộc tấn công.

Oleksandr Momot, một nhân viên bảo vệ dân sự chịu trách nhiệm về đảm bảo cơ sở hạ tầng và an toàn ở Ocheretyne, nơi chỉ còn lại 400 cư dân, cho biết: "Chúng tôi từng ở rất xa mặt trận. Kể từ khi Avdiivka thất thủ, chúng tôi đã bị tấn công bằng súng cối và thậm chí cả xe tăng, và cảm thấy quân Nga đang tiến gần hơn". 

Ocheretyne từng là một thị trấn thịnh vượng với 5.000 dân, nhiều người trong số họ đến làm việc tại thành phố Donetsk gần đó, hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Momot, một người dân 32 tuổi, cố gắng hiểu vì sao nó lại có thể xuống cấp nhanh đến vậy. Ngày nay, dân thường phải ẩn náu trong các hầm tránh bom và tầng hầm.

Kuprianov, chỉ huy đơn vị từ Lữ đoàn xung kích số 3 của Ukraine tiến vào Avdiivka vào tuần trước, cho rằng dù có hay không có thêm viện trợ của Mỹ, Kiev không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục chiến đấu.

"Chúng tôi sẽ chiến đấu miễn là cần thiết. Dù 2 năm nữa hay 20 năm nữa, chúng tôi sẽ tiếp tục vì biết cái giá phải trả nếu không làm như vậy", ông Kuprianov khẳng định.