Ẩn số đằng sau đà giảm đột ngột số ca Covid-19 ở Ấn Độ

Số ca Covid-19 giảm mạnh, chuyên gia tìm lời giải

Cách đây 6 tháng, Ấn Độ vẫn quay cuồng trong cuộc khủng hoảng Covid-19. Bệnh viện phải từ chối các bệnh nhân Covid-19 nặng, bác sĩ thì kiệt sức vì quá tải, trong khi Covid-19 bắt đầu len lỏi ở các khu ổ chuột - nơi ở của hàng triệu người thuộc tầng lớp nghèo nhất ở Ấn Độ. Sáu tháng sau, mọi việc đã thay đổi hoàn toàn. Số ca mắc Covid-19 hàng ngày giảm từ đỉnh điểm 90.000 ca/ngày hồi tháng 9 năm ngoái xuống còn hơn 10.000 ca/ngày vào tháng 2 năm nay. Hôm 9/2, New Delhi ghi nhận ca tử vong vì Covid-19 đầu tiên sau 9 tháng.

Điều đáng nói là, tất cả diễn ra ngay cả khi Ấn Độ không áp dụng bất cứ biện pháp ứng phó dịch quá khắc nghiệt nào như phong tỏa toàn quốc. Chính phủ Ấn Độ vẫn duy trì thực hiện các quy định về giãn cách xã hội, hỗ trợ các bệnh viện quá tải, nhưng họ đã cho phép mở cửa kinh tế trở lại, khôi phục hoạt động du lịch nội địa và người dân gần như đã quay lại với cuộc sống bình thường.

Điều này dường như cũng không phải nhờ chiến dịch tiêm chủng vắc xin. Ấn Độ mới bắt đầu chương trình tiêm chủng vắc xin với mục tiêu tiêm chủng cho 300 triệu người đến tháng 8/2021. Tuy vậy, tốc độ triển khai tiêm chủng của Ấn Độ vẫn tụt xa so với các quốc gia châu Âu. Đến nay, Ấn Độ mới đạt được tỷ lệ tiêm chủng chưa đầy 1 liều/100 người, trong khi tỷ lệ này ở Anh là 27 liều/100 người, Mỹ là 19 liều/100 người.

Giới chuyên gia đã đưa ra một số giả thuyết về các yếu tố khiến số ca Covid-19 ở Ấn Độ giảm mạnh, như dân số trẻ, miễn dịch cộng đồng tăng ở các khu vực thành thị.

Về giả thuyết miễn dịch gia tăng ở các thành phố lớn, Shahid Jameel, một chuyên gia về vi rút của Đại học Ashoka, nói số ca Covid-19 có thể giảm do số người có kháng thể tăng lên. Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu về Covid-19 và cơ chế miễn dịch, song một nghiên cứu công bố đầu tháng này của Mỹ chỉ ra, sau khi mắc Covid-19, bệnh nhân sẽ có kháng thể giúp họ tránh nguy cơ tái nhiễm trong ít nhất 8 tháng.

Theo khảo sát của Ấn Độ, số người có kháng thể chống lại Covid-19 có xu hướng tăng ở một số khu vực của đất nước. Cụ thể, tỷ lệ xét nghiệm dương tính với kháng thể Covid-19 ở Ấn Độ hồi tháng 12 và tháng 1 là gần 22%, gấp hơn 3 lần hồi tháng 8 và tháng 9. Tỷ lệ này thậm chí cao hơn ở các thành phố lớn.

"Đây là một mức tăng đáng kể", tiến sĩ y khoa Hemant Shewade nhận định và cho rằng số ca Covid-19 ở các thành phố lớn của Ấn Độ có thể giảm mạnh do miễn dịch trong cộng đồng tăng. Mặc dù vậy, các chuyên gia cảnh báo, Ấn Độ chưa thể đạt được mức miễn dịch cộng đồng cần thiết ít nhất trong vài năm nữa. Ấn Độ đã ghi nhận 11 triệu ca mắc Covid-19, nghĩa là chưa đầy 1% trong số 1,4 tỷ dân.

Dân số trẻ cũng được xem xét có thể là một yếu tố giúp số ca mắc Covid-19 ở Ấn Độ đột ngột giảm mạnh bởi bệnh nhân trẻ đề kháng cao hơn, nên các triệu chứng bệnh có thể nhẹ hơn và ít có nguy cơ tử vong hơn. Bệnh nhân trẻ có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng có thể không được phát hiện và thống kê vào số ca mắc. Theo số liệu thống kê, một nửa dân số của Ấn Độ dưới 25 tuổi. Chuyên gia Jameel cũng đưa ra một giả thuyết rằng, những người sống ở môi trường có tỷ lệ mắc bệnh truyền nhiễm cao hơn như Ấn Độ có thể phát triển miễn dịch bẩm sinh tốt hơn, có thể giúp những người mắc Covid-19 không quá nghiêm trọng.

Một yếu tố khác mà các chuyên gia đánh giá là góp phần làm giảm số ca mắc Covid-19 ở Ấn Độ đó là nỗ lực ứng phó của chính phủ. Đầu năm ngoái, chính phủ Ấn Độ đã phong tỏa toàn quốc trong vài tháng trước khi dỡ bỏ và chứng kiến số ca Covid-19 tăng vọt hồi tháng 9/2020. Hiện giờ, mặc dù hoạt động kinh doanh và đi lại gần như được khôi phục, song Ấn Độ vẫn duy trì các quy định phòng dịch nghiêm ngặt như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội. Chính phủ Ấn Độ cũng hỗ trợ cung cấp thêm nhiều nguồn lực điều trị Covid-19, từ đó hạn chế số ca bệnh nặng và tử vong.

Chưa thể chủ quan

Tuy nhiên, số ca Covid-19 giảm mạnh cũng có thể do việc thống kê chưa phản ánh đúng thực tế. Tốc độ xét nghiệm giảm có thể khiến nhiều ca không được phát hiện. Hồi tháng 9, Ấn Độ thực hiện hơn 1 triệu xét nghiệm Covid-19 mỗi ngày, nhưng đến tháng 2, con số này giảm chỉ còn 600.000 đến 800.000 xét nghiệm/ngày.

Các chuyên gia cũng cảnh báo, số ca mắc mới toàn quốc của Ấn Độ có thể giảm nhưng không có nghĩa là tình hình dịch bệnh ở tất cả các địa phương của nước này đều khả quan. Minh chứng cụ thể là bang Maharashtra đang chứng kiến một đợt bùng phát mạnh khiến chính quyền địa phương phải ban bố các quy định phòng dịch nghiêm ngặt hơn hôm 19/2, trong đó có quy định cách ly tại nhà, phạt hành chính đối với người không đeo khẩu trang ở nơi công cộng, phong tỏa bất cứ tòa nhà nào có nhiều hơn 5 ca dương tính.

Do đó, giới chuyên gia khuyến cáo, Ấn Độ không nên vội mừng mà lơ là cảnh giác, đặc biệt là khi trên thế giới đã xuất hiện nhiều biến thể vi rút SARS-CoV-2 được cho là dễ lây lan hơn. Ấn Độ đến nay đã ghi nhận hơn 180 ca có biến thể SARS-CoV-2 được phát hiện lần đầu tiên tại Anh và một số ca nhiễm biến thể được phát hiện ở Nam Phi và Brazil, đây đều là các biến thể dễ lây hơn.