Ở nơi học sinh mầm non, tiểu học phải học trong cảnh “nhiều chấm không”

Hôm rồi, tôi lại lên điểm trường Pà Nó (thuộc trường tiểu học Tà Hộc, xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La), chỉ vì không thể đặng đừng được khi nhìn những bức ảnh mấy đứa học sinh đang ở trọ trong lều tạm để học mà cô giáo gửi cho tôi xem. Bọn trẻ ở trong lều tạm, trọ học từ thứ 2 đến thứ 6, chỉ thứ 7 và chủ nhật mới về nhà. Sẽ chẳng có gì đáng nói về chuyện ở trọ để học chữ, mà cái đáng nói là bọn trẻ trọ học ở đây đứa lớn thì học tiểu học, đứa bé thì học mầm non. Cái tuổi ăn chưa no, lo chưa tới, ở thành phố bố mẹ còn van xin bón từng thìa cơm đút ăn thì bọn trẻ ở đây đều tự lập.

Đứa lớn thì 8, 9 tuổi, đứa bé mũi còn thò lò, nhiều đứa trong số chúng còn chưa nói được tiếng Kinh. Chúng cứ thế xa nhà cả tuần trọ học trong những túp lều tạm bợ, còn bố mẹ chúng vẫn mải miết trên nương rẫy, thi thoảng mới ghé “phòng trọ” bổ sung lương thực cho bọn trẻ.

3, 4 đứa trẻ túm tụm với nhau trong một cái lều lợp bằng tranh tre nứa lá, tự nấu ăn, tự vệ sinh cá nhân, tối đến tự ôm nhau ngủ. Quần áo đứa nào cũng cáu bẩn, lem luốc. Cái giường mà bọn trẻ hàng ngày vẫn nằm ngủ, hoặc ngồi học, được trải bằng một tấm đệm đã cũ, mà tôi tin chắc là phải mấy tháng nay chưa giặt. Cạnh đó là bếp, lộn xộn vài ba cái nồi, cái bát chưa rửa. Tôi lần giở nồi, chỉ thấy cơm trắng. Một hộp măng đã cạn đáy, một hộp đựng muối, còn tuyệt đối không tìm thấy chút cá thịt nào.

“Bọn trẻ ở đây chỉ ăn cơm trắng với măng hoặc rau rừng kiếm được. Cơm chan nước rau, thậm chí nước lã, họa hoằn lắm mới có ít mẩu cá khô, đậu phụ. Bọn em thương lắm mà không biết phải làm sao”, cô Lường Thị Liên, giáo viên điểm trường Pà Nó, Trường tiểu học Tà Hộc, xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La chia sẻ với tôi.

Cô Liên cho biết, điểm trường có hơn 100 cháu học sinh tiểu học và mầm non, nhưng có đến 76 cháu đang phải ở trọ trong những túp lều, lán dựng tạm, bởi vì nhà của các em cách điểm trường quá xa, có em cách đến 10 cây số đường núi mà chỉ là đường đi bộ. Vì nhà quá xa trường nên bố mẹ phải dựng lều cho các con ở trọ để học chữ.

“Ở đây có tất cả 23 cái lều tạm như thế, mỗi lều từ 3 đến 4 em, thường là anh chị em ruột hoặc họ hàng ruột thịt ở cùng nhau. Đứa lớn trông đứa bé, từ nấu ăn cho đến giặt giũ. Một số em thì buổi trưa được bố mẹ đến nấu cơm hộ”, cô Liên cho biết thêm.

Nói là giặt giũ chứ thực tế bọn trẻ ở đây dường như mặc nguyên bộ quần áo suốt cả tuần như vậy để đi học. Chuyện tắm cũng vậy, hoặc là ra suối, hoặc dùng vòi nước được bố mẹ chúng kéo về lều lán. Đặc biệt tất cả các lều lán của bọn trẻ không có nhà vệ sinh. “Cứ ra suối, bụi cây, giải quyết một cách tự nhiên thôi”, cô Liên vừa cười vừa nói trong vẻ ngượng ngùng.

Mấy hôm rồi xem tivi, đọc báo, đâu đâu tôi cũng nghe lãnh đạo ra rả nói về cách mạng công nghiệp 4.0. Nào là thời cơ, nào là thách thức, nào phải hội nhập để phát triển trước sự thay đổi vùn vụt của công nghệ kỹ thuật số, công nghệ sinh học, vật lý của toàn cầu...

Bọn trẻ ở đây thì tôi nghĩ có khi chúng là "năm chấm không", "sáu chấm không", hay rất nhiều “chấm không” mới phải. Không điện, không nước, không nhà vệ sinh, không phòng trọ tử tế, không cả đường để đi học, ấy là chưa kể còn không có cả "cơm có thịt" để ăn, áo quần đủ ấm để mặc. Chúng thiếu thốn cả sách giáo khoa, bút vở để viết…

Cũng mấy hôm rồi tôi còn nghe dân tình bàn tán chuyện nên hay không nên bỏ ra 1.500 tỷ để xây nhà hát giao hưởng ở TP.HCM. Bất chợt, tôi chỉ ước, ai cho bọn trẻ ở đây, chỉ 1, 2 tỷ thôi, để xây cho chúng một khu nhà bán trú tử tế che nắng che mưa, kín gió khi trời trở lạnh, mát mẻ khi hè sang, thì đó mới thực sự là "bản giao hưởng" ấm lòng.

“Chúng em chỉ ước cho học sinh của mình có cái phòng bán trú tử tế, nhưng biết kêu ai bây giờ, ai cho các em bây giờ ?!”, cô Lê Thị Nguyệt, Hiệu trưởng Trường tiểu học Tà Hộc thở dài.

Thế Nam