Lũ trẻ không còn mùa hè

Chục năm trở lại đây, hình như bọn trẻ chẳng có đứa nào được nghỉ hè cả. Nói đúng hơn, các con chỉ nghỉ học ở trường nhưng vẫn phải lên lớp đều đều.

Tôi vừa từ chối một loạt những lời đề nghị làm KOL (nhân vật tạo ảnh hưởng) quảng cáo cho các khóa học hè của nhiều trung tâm. Bởi họ biết, độc giả của tôi đa phần là các ông bố, bà mẹ. Chưa kể trong inbox của tôi, rất nhiều bạn bè tới tấp nhắn tin hỏi tôi biết địa chỉ học nào uy tín không để giới thiệu cho con cái họ học vì sắp nghỉ hè rồi. Cứ đến những ngày này, sau hàng loạt những dòng trạng thái khoe thành tích học tập của con là hằng hà sa số câu hỏi: Làm gì khi lũ trẻ nghỉ hè?

Vì con cái được nghỉ hè nhưng cha mẹ thì không. Nếu như khi con còn đang đi học thì cha mẹ khỏi phải lo bữa trưa cho con. Sáng đưa đến lớp, chiều muộn đón về. Nhưng khi chúng nghỉ hè là lịch sinh hoạt của cả gia đình đảo lộn. Nhiều người đi làm cũng không yên vì lo con cái ở nhà ăn thế nào, ngủ ra sao? Chưa kể việc chúng lên mạng suốt cả mùa hè cũng đáng sợ. Chúng ta đều biết rằng môi trường mạng vô cùng thiếu an toàn với những đứa trẻ.

Tôi đã từng tức điên lên khi nhân viên của mình chưa đến giờ nghỉ trưa đã biến mất, chiều chưa đến giờ tan sở đã không thấy đâu. Tất cả chỉ vì: Con em đang nghỉ hè. Trưa về nấu nướng cho con ăn. Chiều tan sớm để còn đi chợ. Để nó ở nhà không yên tâm. Nhiều cha mẹ còn lăm lăm điện thoại vừa làm vừa check camera giám sát xem con đang làm gì ở nhà. Con cái được nghỉ hè thực sự trở thành nỗi ám ảnh của nhiều bậc cha mẹ.

Thế nên, hàng trăm khóa học hè ra đời, hàng trăm trại hè với đủ thứ mà đọc xong ai cũng tưởng đó là nơi đào tạo ra những đứa trẻ thiên tài vậy. Không dám nói rằng chất lượng của những khóa học hè hay trại hè đến đâu mà cha mẹ nhiều khi cũng chẳng quan tâm luôn. Vì thứ họ cần chỉ là: Thoát khỏi ám ảnh con cái nghỉ hè ở nhà làm gì? Một thị trường học hè sôi động như thế nên nói lũ trẻ nghỉ học ở trường nhưng vẫn phải lên lớp là vậy. Các con có thực sự được nghỉ hè hay không?

Chúng ta hoàn toàn có thể thông cảm được với những người cha, người mẹ vất vả mưu sinh. Những người ráo mồ hôi là hết tiền. Họ không có lựa chọn nào ngoài việc tống con vào những lớp học, miễn là rẻ. Bởi cho con ở nhà là đối diện với rất nhiều rủi ro của việc con lang thang lêu lổng. Đường phố của thời nay đâu còn vắng vẻ toàn xe đạp như hồi chúng ta còn nhỏ. Trên mạng càng đáng sợ hơn khi lũ trẻ có thể nghiện Tiktok, nghiện games, tham gia vào những diễn đàn, trang web xấu, độc…

"Lũ trẻ không còn mùa hè nữa rồi", nhiều người lớn chúng ta nói với nhau như vậy từ mấy năm nay. Và mùa hè có khi lại thành mùa đốt tiền của nhiều cha mẹ khi cho con theo học những trại hè. Vì trại hè mà rẻ thì đa phần chỉ là mấy trại hè kiểu tự phát. Đôi khi chất lượng chỉ được đo đếm bằng việc… có người trông trẻ. Còn đâu là đắt và rất đắt.

Nhưng liệu lũ trẻ có thích thú không hay chúng chỉ đi vì bố mẹ bắt đi. Nhiều cha mẹ chỉ quan tâm đến suy nghĩ của mình thay vì suy nghĩ của con. Nên nhiều đứa trẻ thích đọc sách lại bị bắt ra chơi trò chơi vận động. Nên nhiều đứa trẻ ghét cái đàn piano, thở dài với những bức tranh mà cô đã vẽ mẫu chúng chỉ việc tô màu. Hay nhiều đứa trẻ lên thuyết trình tiếng Anh vanh vách nhưng thực ra là đã học thuộc lòng bài nói đó rồi. Là cha mẹ "tiêu" một mùa hè vào con chứ không phải lũ trẻ đang "tiêu" mùa hè của chúng thế nào.

Vậy, phải làm sao để mùa hè của con chúng ta trở nên giá trị và đóng góp vào sự trưởng thành của con cái? Nếu cha mẹ có thể nghỉ hè được cùng con thì tốt quá. Bởi nó thực sự là một khoảng thời gian tuyệt vời để gắn kết tình cảm cha con - mẹ con. Tôi đã từng tiêu hết một mùa hè như thế với 3 đứa con của mình. Bằng việc ngày nào cả 4 bố con cũng ra đường bêu nắng. Dạo ấy còn trò chơi Pokemon Go. Chúng tôi kết hợp việc đi bắt Pokemon với việc khám phá Hà Nội. Lang thang cùng con và kể cho con nghe về từng góc phố, con đường gắn với tuổi thơ của bố. Rồi ăn những món vỉa hè như sứa, như nộm, như tào phớ… Ba đứa con của tôi đã có một mùa hè hạnh phúc bên bố.

Nhưng đâu phải ai cũng tự cho mình được nghỉ hè cùng con như tôi. Nên tôi cũng đã từng chia sẻ trên chương trình của mình hồi còn làm Café sáng với VTV3. Rằng các cha mẹ có thể kết hợp cùng nhau, mỗi người xin nghỉ 1 ngày làm việc thôi trong cả đống ngày phép của mình. Rồi mỗi nhà trở thành một trại hè của các con. Cứ lần lượt luân phiên nhau mà tổ chức tour du lịch qua nhà nhau.

Mỗi cha mẹ cũng chính là một chuyên gia về nuôi dạy con cái mà. Mỗi cha mẹ đều có một ngành nghề, kiến thức đang có để chia sẻ và lắng nghe, chơi và cười cùng lũ trẻ. Chưa kể, chúng ta còn có thể mời cả bạn bè mình, những người có thể dạy lũ trẻ con mình những điều lý thú. Như bản thân tôi cũng đã từng đi dạy lũ trẻ con của bạn tôi việc… buộc dây giày, cách sửa một vòi nước rỉ, hay thay cái bóng điện… Chúng ta có đến một vạn tám ngàn thứ li ti nhỏ bé để dạy con mình và con mình cần được học.

Và ngay cả nếu bạn không có thời gian, hãy cùng con lên những kế hoạch mùa hè để con làm việc con, bố lo việc bố, cuối ngày chúng mình cùng báo cáo với nhau. Thay vì cuối ngày về hỏi con hôm nay được mấy điểm, hãy cùng con chấm điểm lại kế hoạch của mấy bố con mình. Có một vạn tám ngàn thử thách mà chúng ta có thể cùng con thực hiện mỗi ngày trong suốt mùa hè này. Để trước khi bước vào năm học mới, những đứa con của chúng ta trưởng thành và chiến thắng được rất nhiều thử thách vậy.

Lên một kế hoạch cùng con tiêu hết mùa hè là thứ bạn cần bắt đầu bằng việc hiểu con mình thích gì, là đứa trẻ có tính cách thế nào thay vì chỉ bạn là kẻ bày trò. Đôi khi, một mùa hè… "bất động" cũng lại là một mùa hè ý nghĩa nếu như bạn biết con bạn đã phải trải qua áp lực suốt 9 tháng trên trường. Là hãy cho trẻ được tận hưởng đúng nghĩa một mùa hè rảnh rỗi thay vì cuống cuồng chạy hết từ lớp học này sang lớp học kia.

Một mùa hè "bất động" nhưng vô cùng ý nghĩa khi chúng học được sự tận hưởng cuộc sống. Như tôi đã từng cho 3 đứa con mình một mùa hè "bất động" như vậy. Việc của các con chỉ là chăm sóc chú chó con mà bố mua về ngay từ đầu hè. Chăm sóc vườn cây ngoài ban công, cập nhật liên tục về những bông hoa mới nở bằng chiếc máy ảnh bố tặng. Tự nấu cho mình một bữa ngon và lạ. Như bố đã từng sáng tạo ra món cơm trộn Cocacola vào một mùa hè ở những năm 1990 hồi ấy. Hay tỉ mẩn tìm kiếm kiến thức về một vùng đất mà mùa hè này cả nhà mình sẽ đến. Là cho con quyền được sử dụng mùa hè theo ý con muốn và có trách nhiệm với nó. Là dạy con niềm vui tự thân - thứ sẽ giúp những đứa trẻ của chúng ta không bị phụ thuộc vào bất cứ ai khác.

Một đứa trẻ có niềm vui tự thân là một đứa trẻ không dễ bị lôi kéo, dụ dỗ hay phải trông đợi ai đó mang niềm vui đến cho mình.

Và cuối cùng, một mùa hè đã lại bắt đầu rồi. Bạn là cha mẹ chúng, hãy cùng con tiêu hết một mùa hè này chứ đừng trông đợi ai giúp bạn.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!