Bước chuyển số định danh cá nhân thay mã số thuế

Kể từ ngày 1/7, các mã số thuế đã cấp cho cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh sẽ không còn hiệu lực và sẽ được thay bằng số định danh cá nhân theo quy định tại Khoản 2, Điều 38, Thông tư số 86/2024/TT-BTC quy định về đăng ký mã số thuế. Tạm thời chưa áp dụng quy định này với các cá nhân, chuyên gia nước ngoài chưa có số định danh cá nhân ở Việt Nam.

Với các hướng dẫn rất chi tiết và cụ thể về các tình huống khác nhau để đổi từ mã số thuế sang số định danh cá nhân, theo quan sát của tôi, việc chuyển đổi này nhìn chung không quá khó khăn, kể cả trong trường hợp một cá nhân có nhiều mã số thuế khác nhau.

Với các trường hợp chưa có mã số thuế, người nộp thuế chỉ cần đăng ký lần đầu qua hình thức trực tiếp tại các chi cục thuế tại địa phương hoặc qua hình thức trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, đều rất nhanh chóng. 

Việc sử dụng duy nhất một số định danh cá nhân thay cho mã số thuế thực sự tiện lợi trong vai trò của cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh mua hàng lấy hóa đơn; cá nhân khi đi làm các thủ tục liên quan đến thuế như nộp thuế chuyển nhượng bất động sản, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Với người sử dụng lao động, việc kê khai, nộp thuế cho người lao động ký kết hợp đồng lao động hoặc giữ lại thuế của lao động thời vụ cũng rất đơn giản với số định danh cá nhân thay vì mã số thuế trước đây.

Trên góc độ cơ quan thuế, công tác quản lý sẽ tốt hơn khi không phải lưu quá nhiều trường thông tin khác nhau cho một người nộp thuế. Vì số định danh cá nhân là duy nhất nên sẽ loại bỏ rủi ro không đáng có khi một cá nhân, vì lý do nào đó, lại có nhiều mã số thuế khác nhau.

Nhiều người sẽ băn khoăn, liệu việc áp dụng số định danh thay cho mã số thuế có tác động tới quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế, số thuế cụ thể phải nộp có thay đổi không? Theo tìm hiểu của tôi, câu trả lời là không vì các quy định về công thức tính thuế, thuế suất, thu nhập chịu thuế, thu nhập không chịu thuế vẫn sẽ không thay đổi và áp dụng theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành.

Băn khoăn nêu trên là có thể hiểu được, vì đây là tâm lý thông thường của nhiều người trước những thay đổi liên quan đến giấy tờ cá nhân, trong trường hợp cụ thể này là mã số định danh cá nhân và mã số thuế.

Tôi hoàn toàn chia sẻ với những lo lắng khi số định danh cá nhân, nếu không may bị chia sẻ rộng rãi, có thể bị kẻ xấu lợi dụng, ví dụ như để hợp lý hóa các chi phí nhân công do có chênh lệch giữa mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 20% và thuế thu nhập cá nhân cho tiền lương, tiền công vãng lai là 10%.  Tuy nhiên, với sự tăng cường thông báo và nhắc nhở gần đây của cơ quan thuế về các đối tượng lừa đảo, cũng như việc từng cá nhân có thể dễ dàng theo dõi tình trạng nộp thuế của mình qua ứng dụng ETax Mobile, tôi tin rằng rủi ro này đang và sẽ được kiểm soát.

Việc cơ quan thuế sử dụng số định danh cá nhân cũng sẽ giúp đối soát các giao dịch chuyển khoản bất thường tốt hơn, nhanh chóng phát hiện trường hợp kê khai thiếu thu nhập chịu thuế. Trong thực tế với cơ quan quản lý, nhờ sự phát triển của công nghệ hiện nay, một người dù có sử dụng số định danh cá nhân hay mã số thuế thì việc đối soát và phát hiện các vấn đề về thuế cũng sẽ ngày càng dễ dàng và nhanh chóng hơn. Vì lợi ích chung của đất nước, việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước nói chung và quản lý thuế nói riêng, để minh bạch hơn, chính xác hơn và đơn giản hóa thủ tục hành chính là hướng đi đúng đắn và cần thiết.

Một trong những vấn đề nhiều người quan tâm hiện nay là việc một cá nhân có nhiều nguồn thu nhập khác nhau, với các mức thuế suất khác nhau thì có dẫn đến nhầm lẫn trong tổng hợp, kê khai, nộp thuế cho từng loại thu nhập không? Hoặc khi số định danh cá nhân được sử dụng cho cả hộ kinh doanh thì có dẫn đến nhầm lẫn giữa thuế của cá nhân đó và của cả hộ kinh doanh không? Câu trả lời xin dành cho cơ quan thuế sẽ làm rõ hơn, còn ở góc độ cá nhân thì tôi cho rằng đây là vấn đề hoàn toàn có thể khắc phục được nếu các nguồn thu nhập được quản lý một cách rõ ràng và minh bạch.

Theo quy định tại Điều 6, Nghị định số 102/2025/NĐ-CP, số định danh cá nhân cũng sẽ là mã định danh y tế của cá nhân kể từ ngày 1/7. Đây thực sự là những bước cải cách tích cực với ngành thuế và ngành bảo hiểm Việt Nam trong quyết tâm đẩy nhanh lộ trình đơn giản hóa thủ tục hành chính và đồng bộ hóa hồ sơ, giấy tờ, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và phục vụ người dân tốt hơn.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!