Samsung sẽ đi về đâu sau khi Chủ tịch Lee Kun Hee qua đời?

Ngày 25/10, Lee Kun Hee, Chủ tịch Samsung Electronics của Hàn Quốc, đã qua đời tại một bệnh viện ở Seoul, hưởng thọ 78 tuổi.

Sức ảnh hưởng của "Chủ tịch kinh tế"

Năm 1938, tiền thân của Sanding Empire, Công ty Thương mại Samsung, được thành lập, hoạt động kinh doanh chính là xuất khẩu trái cây và rau quả, cá khô và mì sang Đông Bắc Trung Quốc. Trong những năm 1960, Samsung trở thành trụ cột quan trọng của nền kinh tế Hàn Quốc với CheilJedang và Cheil Textile Co., năm 1969 Samsung Electronics ra đời và có sức ảnh hưởng lớn trong tương lai.

Samsung Electronics được thành lập vào thời đại của cha Lee Kun Hee, ông Lee Byoung Chul, người sáng lập Samsung. Tuy nhiên, chính người con thứ ba của gia đình họ Lee mới là người tỏa sáng trên toàn thế giới. Kể từ năm 1987, Lee Kun Hee kế nhiệm Lee Byoung Chul và trở thành Chủ tịch thứ hai của Tập đoàn Samsung. Dưới sự lãnh đạo của ông, Samsung Electronics đã trở thành một gã khổng lồ trong ngành điện tử tiêu dùng. Tập đoàn Samsung cũng phát triển thành doanh nghiệp gia đình lớn nhất Hàn Quốc.

Sự phát triển của đế chế Samsung gắn liền với tầm nhìn xa của Lee Kun Hee. Trên thực tế, phẩm chất này đã xuất hiện trước khi ông chính thức nhậm chức Chủ tịch Samsung. Năm 1974, Lee Kun Hee, lúc đó là Giám đốc Đài truyền hình Toyo TV của Samsung đã mua lại Công ty Bán dẫn của Hàn Quốc, được đầu tư bởi Kamco của Mỹ và trở thành tiền thân của bộ phận bán dẫn Samsung.

Ngày nay, Samsung Semiconductor trở thành “King Gold” của Samsung Electronics. Tính riêng về doanh thu, Samsung Electronics là nhà sản xuất chất bán dẫn lớn thứ hai trên thế giới, chỉ đứng sau Intel. Doanh thu từ chất bán dẫn của Samsung Electronics trong quý đầu tiên và quý thứ hai năm nay đạt 14,797 tỷ USD và 14,953 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tập đoàn Samsung giờ đây bao gồm điện tử, bán lẻ, công viên giải trí, dịch vụ tài chính, kỹ thuật bất động sản, khoa học đời sống và nhiều lĩnh vực kinh doanh khác, với 18 công ty niêm yết. Trong công bố mới nhất về danh sách 500 công ty Fortune Global 500 năm 2020, Samsung Electronics đứng thứ 19 với doanh thu 197,704 tỷ USD.

Lee Kun Hee, người sở hữu đế chế Samsung, cũng là người giàu nhất Hàn Quốc. Trong danh sách những người giàu nhất Hàn Quốc năm 2020 của Forbes công bố ngày 9/7 năm nay, Chủ tịch Samsung đứng đầu với khối tài sản 17,3 tỷ USD; Phó Chủ tịch Samsung Lee Jae-yong có khối tài sản 6,7 tỷ USD, đứng thứ tư. Trong danh sách tỷ phú toàn cầu năm 2020 của Forbes, Lee Kun Hee xếp thứ 75. Tuy nhiên, là tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc, "Chủ tịch kinh tế" Lee Kun Hee cũng gây khá nhiều tranh cãi trong quan hệ kinh doanh và chính trị rối ren.

Samsung sẽ đi về đâu?

Ngay từ năm 2007, Samsung đã xác định rõ xu hướng công nghiệp trong tương lai, bao gồm cả dược phẩm, năng lượng mặt trời và pin ô tô. Mới đây Samsung cho biết sẽ đầu tư gần 2 tỷ USD để xây dựng nhà máy dược phẩm lớn nhất thế giới, dự kiến ​​hoàn thành vào năm 2022. Dự án y sinh học có tên Super Plant và được Samsung Biologics vận hành với 5 nhà máy, trong đó Plant 4 (còn được gọi là nhà máy số 4) có diện tích khoảng 230.000 mét vuông đang được triển khai xây dựng ở Incheon. 

Tuy nhiên, việc Samsung sẽ phát triển như thế nào trong “thời hậu Lee Kun Hee” vẫn là một ẩn số. Trên thực tế, tại Samsung, Lee Kun Hee là người nắm quyền tuyệt đối suốt 33 năm. Nhờ lòng dũng cảm và sự quyết tâm của mình, ông đã dẫn dắt Samsung hoàn thành bước chuyển mình đầy khó khăn.

Vậy con trai duy nhất của Lee Kun Hee và là người điều khiển hiện tại của Samsung, Lee Jae-yong thì sao? Sau khi Lee Kun Hee nhập viện điều trị năm 2014, người đứng đầu thế hệ thứ ba của Đế chế Samsung bắt đầu lọt vào tầm ngắm của công chúng. 

Tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh tại Đại học Keio, Nhật Bản và lấy bằng Tiến sĩ tại Trường Kinh doanh Harvard, Mỹ, Lee Jae-yong, người gia nhập Samsung Electronics năm 1991, hiện là Phó chủ tịch của Samsung Electronics. Thế nhưng, kể từ khi Lee Jae-yong nắm quyền, Tập đoàn Samsung đã rơi vào thế bấp bênh dưới đòn tấn công kép của “các vụ cháy nổ” và “cửa ải hối lộ”.

Vào năm 2016, sau khi Samsung Galaxy Note 7 ra mắt, hàng chục vụ cháy nổ tự phát do lỗi pin đã xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới. Samsung thậm chí còn tuyên bố ngừng sản xuất chiếc điện thoại này, thiệt hại ước tính lên tới 22 tỷ USD. Nếu nó được đặt dưới triết lý "quản lý mới" của Lee Kun Hee trước đây, những sai sót về chất lượng như vậy là khó có thể tha thứ.

Năm 2017, Lee Jae-yong bị buộc tội nhiều tội danh, bao gồm hối lộ tổng cộng 43 tỷ won (tương đương 38 triệu USD) cho Choi Soon-sul để đổi lấy việc chính phủ Park Geun-hye hỗ trợ việc sáp nhập Samsung C&C, một công ty con của Tập đoàn Samsung và Cheil Woori.  

Ngoài ra, Samsung bị nghi ngờ cung cấp tiền cho một pháp nhân người Đức do Choi Sun-sil kiểm soát để con gái của Choi sử dụng với danh nghĩa đào tạo các cầu thủ cưỡi ngựa. Hai tháng sau, Lee Jae-yong bị kết án 5 năm tù và được trả tự do sau 1 năm ngồi tù.

Đáng chú ý là, trong giai đoạn khó khăn, Samsung Electronics vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, nhờ vào lợi thế và hiệu suất bán hàng dẫn đầu của Samsung Electronics trên thị trường điện thoại thông minh và chip toàn cầu.

Theo báo cáo hiệu suất sơ bộ chưa được kiểm toán của Samsung Electronics công bố vào đầu tháng này, doanh số bán hàng của Samsung trong quý thứ ba dự kiến ​​đạt 63,95 nghìn tỷ won (tương đương 54,5 tỷ USD), tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước và tăng 20,7% so với tháng trước; và lợi nhuận hoạt động dự kiến ​​sẽ đạt 10,4 nghìn tỷ won (tương đương 8,914 tỷ USD), tăng 33,7% so với cùng kỳ năm trước và tăng 27,6% so với tháng trước.

Song những lợi thế đó đang dần bị xóa sổ. Về điện thoại di động, thị phần dẫn đầu toàn cầu của Samsung tại Trung Quốc đã giảm xuống dưới 1%, trong khi đó việc cải thiện năng lực sản xuất chip toàn cầu cũng đang ảnh hưởng đến thị trường tương lai và biên lợi nhuận của chip Samsung.

Năm nay, sau khi đóng cửa nhà máy sản xuất PC cuối cùng ở Trung Quốc, bán dây chuyền sản xuất màn hình LCD và mô-đun ở Tô Châu, Samsung gần đây có kế hoạch đóng cửa nhà máy sản xuất TV ở Thiên Tân. Trước đó, Samsung đã đóng cửa hoàn toàn nhà máy sản xuất điện thoại thông minh tại Trung Quốc.

Điều mà nhiều người nghi ngờ nhất hiện nay là Lee Jae-yong rõ ràng là thiếu phong cách lãnh đạo và tầm nhìn kinh doanh của cha mình. Ảnh hưởng cá nhân của Lee Kun Hee quá lớn, từ lâu đã tác động đến cấu trúc quản trị nội bộ và xây dựng hệ thống của Samsung.

Trước mắt, có lẽ Lee Jae-yong sẽ khó thoát khỏi vầng hào quang của người cha nổi tiếng. Và trong thời kỳ biến động như hiện nay, hướng đi và hoạt động của Samsung vẫn còn là một dấu hỏi lớn.