Kinh doanh Internet: Loay hoay hướng đi thời khủng hoảng

Với bất kỳ ý tưởng kinh doanh từ web nào, con đường kiếm tiền duy nhất mặc nhiên là: thu hút thật đông người truy cập để bán quảng cáo. Theo công bố của Hiệp hội quỹ đầu tư mạo hiểm Mỹ, kể từ năm 2004, các nhà đầu tư mạo hiểm đã rót 5,1 tỷ USD cho 828 công ty kinh doanh web mới thành lập. Hầu hết các dự án đó thu lợi nhuận từ quảng cáo.

Nền kinh tế gặp khủng hoảng buộc các công ty phải cắt giảm chi tiêu quảng cáo trực tuyến. Các trang web đang phải nỗ lực tìm các phương thức thu lợi nhuận mới như bán hàng ảo, bán hàng hóa thật, hay yêu cầu người truy cập mua đăng ký sử dụng. Và các nhà đầu tư mạo hiển đang khích lệ các nỗ lực đó.

Roger Lee, một đối tác của Battery Ventures, người chuyên đầu tư vào các trang truyền thông trực tuyến, nói rằng ông chỉ để ý đến những công ty có một hoặc hai khoản doanh thu ngoài quảng cáo.

“Những khó khăn hiện tại trong ngành quảng cáo đang buộc mọi người phải đau đầu với câu hỏi: làm thế nào xây dựng được một dự án kinh doanh web có lời?” - Roger Lee nói. “Đó là một câu hỏi thực sự khó!”

Đã có những công ty kinh doanh web giải quyết được bài toán doanh thu của Roger Lee.

Ví dụ gần đây nhất có thể chỉ ra là OpenTable, một trang web đặt chỗ nhà hàng. Trang web này kiếm tiền bằng cách bán phần mềm cho các nhà hàng và tính phí 1 USD cho một chỗ ngồi được đặt. Tuần trước, OpenTable đã trở thành công ty web đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng trong 2 năm trở lại đây. Và họ đã thành công.

Cổ phiếu được trả giá 20 USD vào hôm Thứ năm, cao hơn 43% so với giá gốc mà Ngân hàng đầu tư định giá. Cổ phiếu này đóng cửa phiên ngày Thứ sáu ở mức 28,71 USD, thu về lợi nhuận 44% chỉ sau một ngày.

Những công ty kinh doanh web khác đang học được bài học từ đây.

Khi Ben Elowitz xây dựng Wetpaint vào năm 2005, nó được dự định sẽ cho phép bất cứ ai có thể xây dựng một website miễn phí trên đó. Ben Elowitz đã thuyết phục các nhà đầu tư mạo hiểm rằng Wetpaint có thể thu hút được rất nhiều người truy cập đến mức hấp dẫn được các khách hàng quảng cáo.

Wetpaint cung cấp cho các khách hàng những không gian trên những trang Web có vài trăm nghìn người truy cập để đặt quảng cáo. Nhưng cuối mùa thu vừa rồi, nhiều khách hàng quảng cáo của họ đã chuyển mối quan tâm sang các tờ báo có nhiều hơn 5 triệu người đọc. Từ 1 USD, giá quảng cáo giảm xuống còn 25 cent cho mỗi ngàn người truy cập. Căng thẳng đã diễn ra trong những cuộc họp hội đồng quảng trị Wetpaint sau đấy.

“Chúng ta sẽ không loay hoay tìm kiếm các khoản lợi nhuận nữa.” - Ben Elowitz nói với hội đồng quản trị. “Thị trường quảng cáo trực tuyến được xem như ngôi sao sáng trong bức tranh thương mại. Nhưng nó đã bị lu mờ”.

Hiện tại, Wetpaint thu phí các khách hàng lớn như HBO và Fox. Khoản thu phí này là để cung cấp thêm các tính năng như nâng cấp website hay mở diễn đàn. Những khách hàng nhỏ hơn có thể trả tiền để duy trì website của họ mà không phải treo các quảng cáo.

Wetpaint dự định sẽ bổ sung thêm các dịch vụ có thu phí, như thêm dung lượng lưu trữ và cá nhân hoá tên miền. Website cũng được xem xét khả năng bán hàng hóa ảo.

Theo nhận định của các chuyên gia ở eMarketer, tuy sức tăng trưởng của quảng cáo trực tuyến có chậm lại từ 20 đến 30%, nhưng tổng doanh thu vẫn tăng 10,6% trong năm ngoái và dự kiến sẽ tăng 4,5% trong năm nay. Và khi khách hàng chi tiêu ít hơn cho quảng cáo trên web, họ sẽ chi nhiều hơn cho các công cụ tìm kiếm và quảng cáo video.

Nhưng các nhà đầu tư công nghệ nói họ không có lý do để hoảng sợ !.

“Trước tháng 10/2008, hầu hết các dự án kinh doanh đều dựa trên mô hình quảng cáo kém hiệu quả. Và rồi cả thế giới đã bất ngờ chuyển sang bán hàng ảo hoặc thu phí. Tôi nhìn thấy ở đó những phản ứng thái quá đến mức điên rồ”  - David Sze, một đối tác của Greylock Partners, người đã đầu tư cho các trang web hỗ trợ quảng cáo như Facebook và Digg, khẳng định. “Ngành công nghiệp quảng cáo chắc chắn sẽ thu hẹp lại. Nhưng tôi tin rằng tiền quảng cáo đổ vào Internet vẫn sẽ tăng theo thời gian”.

Những công ty kinh doanh web mới thành lập sẽ rất khó khăn để có đến mười triệu người truy cập như Facebook và Digg đang có. Nhưng nếu không có đông người truy cập, khách hàng quảng cáo sẽ không theo họ.

Pandora giờ thu hút được 10 triệu thính giả và nhận được những khách hàng quảng cáo lớn như HP và Best Buy.

Dẫy vậy, doanh thu từ quảng cáo vẫn là chưa đủ. Tuần trước, Pandora đưa ra một dịch vụ không bắt buộc có thu phí. Với 3 USD một tháng, thính giả sẽ không phải nhìn thấy quảng cáo, nhận được một ứng dụng trên màn hình và có tốc độ truy cập nhanh hơn.

“Và vấn đề tranh cãi cuối cùng là: đâu là mối liên hệ giữa những gì người dùng muốn và những gì họ sẵn sàng rút ví?” Ông Westergren tự vấn. “Các dịch vụ miễn phí được cung cấp quá nhiều trong khi những dịch vụ khác lại được tính phí mà người dùng không sẵn sàng trả tiền. Cần phải có sự trung hòa. Và chúng tôi vẫn đang tìm kiếm sự trung hòa đó.”

Pandora là một mô hình kinh doanh web mới, được gọi là “freemium”, một dạng pha trộn giữa miễn phí và thu phí - đang là hướng đi của hầu hết các website mới.

Ngoài ra, Xobni, một công cụ đơn giản hóa việc tìm kiếm e-mail trong Outlook miễn phí, cũng đang dự định cung cấp phiên bản thu phí vào hè này với các chức năng thêm vào. Xobni hiện không chạy các quảng cáo. 

“Tạo doanh thu từ quảng cáo là hình thức kinh doanh thiếu hiệu quả. Nó tạo ra các khoản lợi nhuận không đàng hoàng. Đó là thành quả của hành vi quảng cáo với những người không muốn xem chúng hoặc những người không liên quan đến nội dung quảng cáo.” - Jeff Bonforte, giám đốc điều hành của Xobni, nói. “Thu phí là mô hình rất thực tế và hiệu quả.”

Khi YuChiang Cheng sáng lập ra World Golf Tour, một trò chơi golf trực tuyến có hình ảnh chất lượng cao, anh đã xác định rõ ràng sẽ kiếm tiền từ người chơi.

5% trong số 250 nghìn người chơi World Golf Tour trả tiền cho nhũng thứ như gậy đánh golf 1 USD ở cửa hàng ảo hay chi phí 18 USD cho một giải đấu. YuChiang Cheng đã có được hai phần ba doanh thu từ những việc mua sắm như vậy. Một phần ba còn lại đến từ việc đặt các banner quảng cáo và những khoản tài trợ cho các giải đấu ảo.

Một số công ty kinh doanh web khác lại tìm cách bán hàng thực.

Tháng hai vừa r ồi, khi Pankaj Shah khởi động một tạp chí online có tên Tonic, ông đã kiên quyết không nhận quảng cáo. Tonic hoạt động dựa trên các bài báo có cảm xúc và bán những thứ như áo phông cotton 65 USD.

“Với giá quảng cáo giảm và ngân sách quảng cáo đang bị cắt bớt, tôi không tin tưởng vào tuổi thọ của mô hình truyền thông tạo doanh thu từ quảng cáo” - Ông Shad khẳng định.

Quý Đoàn