Cơn sốt đầu tư "lan điện tử" trị giá nghìn USD trên mạng

Bức tranh số trị giá hàng chục triệu USD

Đầu tháng 3, bức ảnh "Everydays: The First 5.000 Days" của nghệ sĩ Beeple (tên thật là Mike Winkelmann) đã được bán thành công tại một cuộc đấu giá tổ chức online. Mức giá sau cùng lên tới 69,3 triệu USD (tương đương gần 1.600 tỷ đồng).

Điều đáng nói, tác phẩm trên gồm 5.000 bức ảnh đồ họa được nghệ sĩ Beeple thực hiện rồi ghép lại với nhau và tồn tại dưới định dạng một file JPEG. 5.000 bức ảnh đồ họa này đã được nghệ sĩ kiên trì thực hiện trong suốt hơn 13 năm qua, trung bình mỗi ngày một bức.

Người mua bức họa này sẽ nhận được một tệp tin JPEG khổng lồ nặng hàng trăm MB. Đó là bởi tấm ảnh của Mike Winkelmann đã được "ảo hóa" bằng công nghệ blockchain, biến nó thành một token tài sản số không thể giả mạo hay làm nhái (NFT).

Ngoài bức ảnh "Everydays: The First 5.000 Days" nêu trên, đã có hàng trăm dự án NFT được triển khai và bán dưới dạng token để thu về hàng chục triệu USD. Phổ biến là các token NFT trong lĩnh vực hình ảnh, tranh vẽ, nhân vật hoạt hình hay các vật phẩm trong game. Có thể kể đến như dự án tranh Hashmasks, MV ca nhạc của Grimes hay một mảnh đất ảo trong game Axie Infinity…

NFT (Non-fungible token) ra đời từ năm 2017 và trở nên bùng nổ khoảng một năm trở lại đây. Token NFT là một tài sản số sử dụng công nghệ blockchain, được xây dựng trên một số nền tảng blockchain khác nhau và hiện nay chủ yếu được tạo ra và sử dụng trên blockchain của Ethereum.

Nhờ tính đa dạng mà NFT có thể ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khác nhau như âm nhạc, hội họa, thẻ game… Về cơ bản, bất cứ sản phẩm nào cũng có thể NFT hóa và nó sẽ trở thành độc quyền. Như vậy, chỉ có người mua NFT mới có quyền sở hữu đối với vật phẩm gốc.

Do xây dựng trên nền tảng blockchain nên NFT không thể phá hủy và xác minh nguồn gốc. Gần đây sàn giao dịch nổi tiếng thế giới Binance cũng mới ra mắt sàn NFT riêng, thu hút được rất nhiều quan tâm từ cộng đồng.

Giải mã cơn sốt "lan điện tử"

Trước cơn sốt NFT, những cây "lan điện tử" hay "lan NFT" gần đây được đem bán ra thị trường trên sàn giao dịch quốc tế Opensea và được giao dịch bằng đồng Ethereum. Với công nghệ blockchain, những hình ảnh cây lan không bị làm giả, đồng thời bảo đảm được tính duy nhất, là cơ sở để người sở hữu an tâm về dạng tài sản kỹ thuật số này.

Xuất hiện nhiều nhà đầu tư từ các quốc gia khác đã tham gia giao dịch và sở hữu cho mình những cây "lan NFT". Bên cạnh việc sở hữu những cây lan NFT này, các nhà đầu tư hằng ngày còn được nhận thêm token của nhà phát hành theo từng dòng Lan, token này được giao dịch trên sàn phi tập chung.

Giá trị của "lan điện tử" được quyết định dựa trên cộng đồng thông qua đấu giá trên sàn giao dịch. Mỗi dòng lan có số lượng khác nhau, dòng lan có giá trị cao thì số lượng càng ít và số lượng token nhận được hàng ngày cũng nhiều hơn những dòng lan có giá trị thấp hơn.

Theo ghi nhận trên thị trường, giá các dòng lan có sự tăng giá, như dòng "Phu Tho" có giá thị trường 0.08 ETH (quy đổi khoảng 170 USD) mỗi cây, lan "HO" giá 0.2 ETH (tương đương khoảng 420 USD) mỗi cây, đều tăng giá so với trước. Điều này cho thấy trào lưu này nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Cũng cần lưu ý rằng những lan NFT này được gán với ví điện tử, nên nếu chủ sở hữu quên hay bị mất mật khẩu (hoặc 12-Word Mnemonic), họ có thể sẽ đánh mất quyền sở hữu vật phẩm.

Ngoài ra, do mọi hoạt động liên quan đến NFT đều diễn ra trên mạng lưới Blockchain nên các giao dịch lan NFT sẽ phát sinh phí giao dịch để chuyển quyền sở hữu NFT từ các chủ sở hữu cho nhau.

Việc không ít token NFT được trao đổi với giá hàng triệu USD cho thấy sự quan tâm của thế giới đối với dạng tài sản số được xây dựng dựa trên công nghệ blockchain này. Nhờ tính sở hữu độc quyền, tồn tại duy nhất, không thể làm giả… mà NFT cũng phù hợp với các lĩnh vực có tính sưu tầm như hội họa, tác phẩm nghệ thuật và đặc biệt là sinh vật cảnh.

Cẩn trọng trước "cơn sốt" NFT 

Cơn sốt NFT lan từ thế giới sang Việt Nam, song bắt đầu có dấu hiệu thoái trào. Theo thống kê của NonFungible, doanh thu của thị trường NFT đầu tháng 6 đạt 19,4 triệu USD, giảm 90% so với tháng trước đó. Số lượng ví NFT hoạt động cũng giảm 70%, từ 12.000 ví (ghi nhận đầu tháng 5) xuống còn 3.900 ví (ngày 1/6).

Thực tế với một dạng tài sản số phụ thuộc vào giá của Bitcoin, ETH như các token NFT thì thị trường cũng phụ thuộc vào sự sôi động cũng như giá bán của các đồng tiền kỹ thuật số này. Hơn nữa tại Việt Nam, giao dịch tiền kỹ thuật số chưa được bảo hộ, do đó nếu xảy ra tranh chấp thì có thể xem đây là giao dịch vô hiệu. 

Theo VOV.vn, trong Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, Việt Nam sẽ xây dựng và thí điểm sử dụng tiền ảo dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain). Việc này đã được Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì nghiên cứu, xây dựng và thí điểm.

Như vậy, việc sở hữu các token NFT nói chung hay "lan điện tử" nói riêng như trào lưu trên vừa là cơ hội đầu tư nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro mà người giao dịch cần cân nhắc.