Virus SARS-CoV-2 có lây lan qua đường thông gió chung cư?

Thưa PGS-TS Trần Đắc Phu, những ngày qua nhiều cư dân ở TP HCM cho rằng virus SARS-CoV-2 đã lây qua đường không khí, vào nhà từ quạt thông gió ở các nhà vệ sinh của căn hộ hoặc từ cống thoát nước. Vậy virus SARS-CoV-2 có thể lây lan qua con đường này hay không?

PGS-TS Trần Đắc Phu, Cố vấn Cao cấp trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam: Hiện nay, việc lây nhiễm SARS-CoV để mắc bệnh Covid-19 vẫn là lây qua giọt bắn và vừa rồi có ý kiến virus có thể lây qua không khí. Virus lây qua giọt bắn rất nhỏ (dịch hầu họng, nước bọt của người mắc bệnh) và có thể lơ lửng trong không khí. Trong môi trường kín, điều hòa, virus dễ phát tán gây lây lan mạnh hơn.

Nếu hệ thống thông gió thẳng và chỉ hút khí từ các nhà và đường ống sau đó đưa thẳng lên trời và hút lên, không khí từ nhà nọ không chuyển động vào nhà kia thì virus cũng không thể từ nhà nọ sang nhà kia, nên không thể lây lan qua đường thông gió.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng virus lây qua các nhà vệ sinh vì quạt từ các nhà vệ sinh hút gió ra hệ thống chung, nhưng cơ chế quạt của nhà vệ sinh là hút không khí ra ngoài, nếu quạt của các nhà vệ sinh lại thông với đường thông gió chính để hút không khí ở đường thông gió chính vào buồng vệ sinh (điểm giao lưu) thì cũng có nguy cơ lây bệnh và cần phải điều tra làm rõ. Còn nếu hệ thống thông khí đó hút ra ngoài thì chưa chắc không khí ở đường thông gió chung có thể quay trở lại vào nhà vệ sinh.

Đó là chưa kể nếu virus có lan qua các đường ống thông gió thẳng đứng thì khi ở ngoài trời, lượng không khí di chuyển rất nhiều và sẽ khuếch tán vào không gian nên không đủ tải lượng virus để lây lan. Virus bị tiêt diệt một cách tự nhiên ở nhiệt độ cao, vì thế cần điều tra rõ ràng để đánh giá khách quan.

Trên thực tế, virus chỉ lây lan nếu như gió thông thẳng một không gian nào đó mà người khác lại đi vào. Chẳng hạn đường thông gió nhưng lại thông vào hành lang chung cư hay một khu vực kín, người khác vào đó hít phải. Virus có thể lây từ nhà nọ sang nhà kia theo đường không khí nhưng hiện nay đường thông khí ở các khu chung cư không thiết kế thông từ nhà nọ sang nhà kia nên virus không thể lây lan qua hệ thống này.

Tại sao có những người ở nhà 10-20 ngày không đi đâu, không tiếp xúc với ai nhưng khi xét nghiệm lại có kết quả dương tính?

Khi có một ca mắc Covid-19 trong tòa nhà, các con đường lây nhiễm khả thi có thể nghĩ tới là thông qua không gian chung như hành lang kín, thang máy hay gián tiếp tiếp xúc bằng các nút thang máy hoặc có sự tiếp xúc gần trong quá trình đi cùng thang máy, nói chuyện…. Do đó, phải điều tra dịch tễ kỹ. Với SARS-CoV-2, phải có sự tiếp xúc giữa người với người. Virus lây lơ lửng trong không khí và trong giọt bắn rất nhỏ thổi từ buồng nọ sang buồng kia mà người khác hít phải không khí mới có thể lây bệnh.

Với thiết kế ở các chung cư hiện nay thì virus SARS-CoV-2 có thể không lây qua đường không khí không thể vào nhà từ quạt thông gió ở các nhà vệ sinh của căn hộ hoặc từ cống thoát nước. Do đó, việc cư dân tự ý tắt quạt thông gió, bít kín lại hoặc bịt luôn đường thoát nước ở nhà vệ sinh khi không sử dụng là không cần thiết. Để giảm nguy cơ lây nhiễm Covid-19 ở các chung cư, các ca bệnh Covid-19 cách ly tại nhà cần mở cửa sổ thông thoáng, hạn chế sử dụng điều hòa. Việc cho là lây lan qua các đường thông gió cũng cần được làm rõ.