Vì sao người đàn ông ở TPHCM đi nắng về ngồi máy lạnh lại đột quỵ?

Ông N.T.L. (49 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh, TPHCM) được người nhà đưa đến cấp cứu vào đầu tháng 5/2023 trong tình trạng tê yếu nửa người trái, sức cơ yếu, nói đớ. Các bác sĩ khoa cấp cứu nhận định, ông Long có dấu hiệu đột quỵ cấp, nên phát báo động đỏ ưu tiên cứu người bệnh.

Đột quỵ sau khi đi nắng nóng, về ngồi máy lạnh

Tiến hành chụp MRI, kết quả ghi nhận bệnh nhân tổn thương não, có nguy cơ tiến triển đột quỵ nặng hơn nếu để kéo dài. Bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu não cấp giờ thứ 4, loại trừ xuất huyết não. Để điều trị, bệnh nhân lập tức phải dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch làm tan cục máu đông, phòng ngừa yếu liệt, tắc mạch máu não nặng hơn.

Sau một giờ dùng thuốc, người đàn ông đã hồi phục sức khỏe, hết nói đớ và tê yếu nửa người trái. Một tuần sau đó, người bệnh đã phục hồi 90%, có thể làm việc và sinh hoạt bình thường.

Tại giường bệnh, ông L. kể, thường ngày vào giữa trưa sẽ đi lấy hàng cho vợ bán. Khi về nhà, ông có thói quen đi lại vài vòng và bật quạt thoáng nhẹ. Nhưng hôm xảy ra sự việc, ông về nhà lúc 13 giờ trưa, trời nắng nóng nên bật cả quạt số lớn và máy lạnh để nằm nghỉ ngơi.

Vài phút sau, ông thấy chóng mặt, đau đầu, tăng huyết áp. Sau đó, ông thấy miệng bên trái bị tê và méo lệch sang một bên, nửa người bên trái tê yếu, nên nhờ người thân đưa đi cấp cứu.

Bác sĩ Hoàng Tuyết Sương, chuyên khoa Nội Thần kinh cho biết, qua thăm khám và khai thác bệnh sử, bệnh nhân có tiền căn tăng huyết áp, hút thuốc lá, đái tháo đường và mỡ máu cao, vốn đều là các yếu tố nguy cơ của nhồi máu não. Do đó, sau điều trị tiêu sợi huyết, bệnh nhân tiếp tục được thực hiện tầm soát các yếu tố nguy cơ và dự phòng nhồi máu não tái phát.

Theo bác sĩ, nguy cơ đột quỵ có thể cao hơn ở những người mắc những bệnh lý nền mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao… vào mùa nắng nóng. Chênh lệch nhiệt độ, cường độ làm việc cao, căng thẳng, mất ngủ, mắc các bệnh lý cấp tính như nhiễm trùng… là những yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi máu não.

"Người bệnh cần phải kiểm soát chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối, chất béo không lành mạnh, hạn chế ăn các món chiên, xào, rán; luyện tập thể dục, thể thao; hạn chế dùng các chất kích thích (trà, cà phê, thuốc lá)..." - bác sĩ Sương nói.

Những nguyên nhân gây đột quỵ mùa nắng nóng

TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Nội Thần kinh, một bệnh viện tại TPHCM cho biết, trời nắng làm thân nhiệt tăng cao, cơ thể bài tiết mồ hôi nhiều hơn và gây mất nước. Nếu không bổ sung nước kịp thời thì máu sẽ đặc hơn, lưu thông kém và làm tăng huyết áp.

TS.BS Đức phân tích, khi đang đi ngoài nắng về nhà bật máy lạnh ở nhiệt độ thấp đột ngột (hoặc ngược lại) sẽ làm co và tăng trương lực mạch máu, khiến huyết áp cao, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Các yếu tố này kết hợp với các bệnh nền hay các vấn đề sức khỏe (như cao cholesterol, béo phì...) làm tăng nguy cơ xuất hiện huyết khối, gây tắc nghẽn mạch máu. Khi dòng máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn sẽ tăng nguy cơ đột quỵ.

Ngoài ra, dùng rượu bia để giải khát khi nóng, tắm nước lạnh ngay sau khi đi nắng về... khiến nhiệt độ thay đổi đột ngột, cơ thể chưa kịp thích nghi, đều là những yếu tố nguy cơ sốc nhiệt, đột quỵ.

Cũng theo bác sĩ Đức, các đối tượng thường bị sốc nhiệt và đột quỵ do thời tiết nắng nóng bao gồm: trẻ em, người từ 65 tuổi trở lên; người có bệnh nền hay bệnh mạn tính; người sống trong khu vực đô thị ít cây cối và bóng râm; người thường xuyên làm việc, hoạt động dưới trời nắng, nhất là vào giữa trưa; người uống không đủ nước; người có thói quen uống rượu bia hoặc hút thuốc quá nhiều... cũng có nguy cơ.

Khi bị sốc nhiệt, đột quỵ, người bệnh sẽ có những biểu hiện ban đầu điển hình như: mệt mỏi, tê yếu, mặt đỏ, môi, da khô, mạch nhanh, thở nhanh, đau đầu, chóng mặt, vã mồ hôi, hoa mắt, khó thở, thở gấp, trụy mạch, sốt cao, hôn mê...

Đáng chú ý, các biểu hiện của hai tình trạng trên tương đối giống nhau, nên có thể gây nhầm lẫn, chậm trễ cấp cứu.

Bác sĩ khuyến cáo, những người từng bị sốc nhiệt và đột quỵ có thể sẽ dễ tái phát do nắng nóng. Do đó, mỗi người cần chủ động đề phòng bằng cách hạn chế làm việc, vận động quá sức ngoài nắng. Người ở ngoài nắng cần mặc quần áo rộng rãi, bổ sung nước đầy đủ, nghỉ giải lao phù hợp.

Khi ở ngoài nắng vào nhà, tránh vào phòng lạnh ngay lập tức vì có thể gây sốc nhiệt. Những người có nguy cơ nên tầm soát đột quỵ định kỳ, để kịp thời phát hiện các yếu tố bất thường, ngăn chặn đột quỵ xảy ra.