(Dân trí) - Là "huyền thoại sống" của làng điền kinh Việt Nam, gần 70 năm qua dù là vận động viên, huấn luyện viên chuyên nghiệp hay dân phong trào, bước chân của ông Bùi Lương chưa bao giờ hết nhiệt.
Là "huyền thoại sống" của làng điền kinh Việt Nam, gần 70 năm qua dù đóng vai trò vận động viên, huấn luyện viên chuyên nghiệp hay dân phong trào, bước chân của ông Bùi Lương chưa bao giờ hết nhiệt.
4h, ông Bùi Lương thức giấc như mọi ngày. Sau 15 phút chuẩn bị, người đàn ông 85 tuổi bắt đầu những bước chạy đầu tiên trên cung đường quen thuộc 5 năm nay. Từ nhà ở Quan Nhân đến Công viên Thanh Xuân (Hà Nội).
Ông Lương lựa chọn cung đường vòng qua Nguyễn Thị Định, Trần Duy Hưng, nói rằng lịch trình này thoáng đẹp hơn, phù hợp để chạy bộ.
Với dân điền kinh hay người yêu thích chạy bộ phong trào, cái tên "Bùi Lương" như một huyền thoại sống.
Ông Lương sớm bén duyên với bộ môn điền kinh từ năm 1957, qua một cuộc thi chạy đường trường toàn miền Bắc diễn ra quanh hồ Hoàn Kiếm và về vị trí thứ 3.
Trong suốt 20 năm tiếp theo, vận động viên Bùi Lương liên tiếp khẳng định tên tuổi của mình bằng những thành tích xuất sắc.
Ông Bùi Lương chỉ cao 1,62m, nặng 48kg nhưng lập kỷ lục 9 lần giành Huy chương Vàng toàn quốc giải chạy việt dã do Báo Tiền Phong tổ chức. Ông Lương cũng là chủ nhân của kỷ lục chạy cự ly 5.000m và 10.000m toàn quốc trong suốt 14 năm (1961-1975).
Năm 1977, ông chia tay đường chạy với tư cách là một vận động viên chuyên nghiệp sau khi hoàn thành giải chạy của Báo Tiền Phong ở Hồ Hoàn Kiếm.
"Âu cũng là một cái duyên khi mình bắt đầu đường chạy ở Thủ đô mà kết thúc cũng là ở nơi đây", ông tâm sự những kí ức đã qua về hai đường chạy quan trọng nhất trong quãng thời gian làm vận động viên chuyên nghiệp của mình.
Từ năm 1980 ông bắt đầu công việc của một huấn luyện viên (HLV). Ông là người thầy dẫn lối cho nhiều đôi chân vàng của làng điền kinh Việt Nam.
Đoàn Nữ Trúc Vân - Huy chương Vàng 10.000m SEA Games 22, Nguyễn Chí Đông, Nguyễn Thị Hòa - Huy chương Bạc marathon SEA Games 22... đều là những chân chạy từ lò luyện của thầy Lương.
Đầu năm 2011, HLV Bùi Lương vào Bình Phước làm công tác huấn luyện sau khi được lãnh đạo tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngỏ lời mời. Cùng với đồng nghiệp, ông biến nơi đây trở thành "mỏ vàng" của điền kinh Việt Nam.
Sáng 19/5/2022, Hoàng Nguyên Thanh trở thành người Việt Nam đầu tiên giành huy chương Vàng marathon ở đấu trường SEA Games. Cũng trong ngày hôm đó, Hoàng Thị Ngọc Hoa về đích thứ ba ở nội dung nữ. Cả 2 đều trưởng thành từ đội tuyển điền kinh Bình Phước.
Sau ngót nghét nửa thế kỷ trong vai trò huấn luyện viên, ông chính thức về hưu.
"Tháng 5 vừa qua tôi đến Malaysia để tham gia giải marathon", vừa nói, ông Lương vừa lấy chiếc điện thoại trong túi ra khoe khoảnh khắc về đích sau khi hoàn thành đường chạy 10.000m, trong thời gian 1 giờ 48 phút, tiết lộ thêm rằng mình chính là người lớn tuổi nhất tham gia giải chạy này.
Dù ở cương vị nào, gần 70 năm qua, trên đường chạy chưa bao giờ vắng bóng đôi chân của ông Bùi Lương: bền bỉ, đầy sức sống.
Những người đi thể dục buổi sáng sớm tại Công viên Thanh Xuân thường bắt gặp một cụ ông tóc bạc phơ, túc tắc chạy bộ thể dục quanh hồ điều hòa. Đó là ông Bùi Lương.
Ở đây, ông Lương tiếp tục hướng dẫn, chỉnh nắn cho nhiều người chạy bộ phong trào, về động tác chạy, cách đặt chân, vung tay, dáng chạy…
Hàng ngày, nắng cũng như mưa, người đàn ông U90 này vẫn chạy ít nhất 5km. Tự siết kỷ luật thép với bản thân là cách "già gân" này duy trì thể chất dẻo dai ở cái tuổi với nhiều người việc đi lại đã là khó khăn.
Về chế độ ngủ, ông Lương tuân thủ chặt nguyên tắc 9/4. Đi ngủ lúc 9 giờ tối và thức dậy vào 4 giờ sáng. Ngày nào cũng như vậy.
"Cứ 8 rưỡi tối là tôi tắt TV, phim có hay mấy cũng không xem. Sau đó tôi sẽ tập một vài động tác thể dục nhẹ nhàng để đúng 9 giờ thì lên giường đi ngủ", ông Lương nói, chia sẻ thêm rằng, trong người mình có đồng thời "ba danh vị": Bác sĩ, huấn luyện viên, vận động viên.
- Bác sĩ theo dõi sức khỏe để quyết định cách tập cho phù hợp.
- Huấn luyện viên để chọn lọc bài tập sao cho phù hợp với giáo án tập luyện.
- Vận động viên để có thể tập luyện một cách đúng kĩ thuật, đúng thể trạng.
"Tôi có ba vị này ở bên thì vợ con không phải lo!", đây cũng là cách ông trấn an gia đình khi nghe những lời góp ý rằng, nên giảm bớt cường độ chạy bộ khi tuổi tác đã cao.
Nếu ngủ sớm và ngủ đủ giấc giúp ông tỉnh táo trong hoạt động hàng ngày thì chế độ ăn lại là một yếu tố rất quan trọng để ông giữ gìn sức khỏe và có đủ năng lượng.
Ông chia sẻ rằng, trong mỗi bữa ăn sẽ ưu tiên ăn nhiều rau xanh và các món chế biến từ cá, thịt trắng, hạn chế thịt lợn cũng như những khẩu phần ăn có quá nhiều dầu, mỡ.
Bữa trưa, ông Lương ăn hai bát cơm để nạp đủ tinh bột cho hoạt động trong ngày, đến tối thì giảm xuống còn một bát. Đặc biệt, ông tuyệt đối kiêng chất kích thích như thuốc lá, bia rượu.
"Tôi biết người trẻ đang làm việc đa phần còn phải đi tiếp khách nên hay uống bia, rượu. Tốt nhất là nên hạn chế để không ảnh hưởng đến sức khỏe sau này, cái gì kiêng cữ, hạn chế được thì nên khéo léo từ chối. Riêng thuốc lá tôi chưa bao giờ đụng đến", ông đưa ra lời khuyên.
Về việc chạy bộ đều đặn ở tuổi 85, ông Lương cho rằng, điều quan trọng nhất đó chính là lắng nghe cơ thể và hiểu rõ sức mình đến đâu.
"Như tôi đây, mỗi ngày sẽ duy trì 5km chạy bộ, thỉnh thoảng cảm thấy năng lượng lên cao thì có thể chạy đến 15, 20km nhưng tốt nhất là mình nên duy trì ở một mức độ vừa phải để cơ thể luôn dẻo dai", ông Lương chia sẻ.
Ông cũng nhấn mạnh rằng, mọi người cần chạy đúng kĩ thuật để không gây tác dụng ngược.
"Tập đúng thao tác sẽ tiết kiệm được cho người chạy kha khá sức lực, đặc biệt là những ai đã có tuổi như tôi", Bùi Lương nói.
Theo ông, trước khi chạy cần khởi động thật kĩ để tránh bị chuột rút, chấn thương do cơ thể chưa quen với việc hoạt động mạnh một cách đột ngột. Trong lúc chạy lưng phải thẳng, từ đó sẽ giúp mắt luôn nhìn về phía trước, kết hợp đánh tay nhịp nhàng.
Ông Lương khuyên rằng, những người chạy bộ hãy áp dụng quy tắc "bậc thang" vào thói quen rèn luyện hàng ngày. Tức là đi từ nhẹ đến trung bình, từ trung bình đến cao trong tốc độ chạy lẫn cường độ tập luyện, chứ đừng nên chạy nước rút ngay khi vừa bắt đầu vòng chạy đầu tiên.
"Đặc biệt, khi kết thúc một vòng chạy tuyệt đối không ngồi xuống nghỉ luôn để tránh bị hạ huyết áp. Thay vào đó hãy hạ dần tốc độ chạy và tiếp tục đi bộ một quãng, đồng thời ổn định nhịp thở và bổ sung nước nếu cần", ông nói.
Chính nhờ những quy tắc trong sinh hoạt, tập luyện, ở tuổi U90, sức khỏe và khả năng tập luyện của ông khiến cả những thanh niên trai tráng phải thán phục.
"Liên tục trong 60 năm, tôi chưa từng đi viện", ông Lương tự hào khoe.
"Con chào bố Lương!", những lời chào thân thương liên tục vang lên xuyên suốt đường chạy của ông Lương quanh hồ điều hòa.
Không biết từ bao giờ danh xưng "bố Lương" luôn gắn liền với cựu vận động viên/huấn luyện viên này. Nhưng lý do vì sao thì chúng tôi có thể dễ dàng biết được chỉ từ lần đầu gặp ông.
Đằng sau những giải đấu, điều khiến mọi người ngưỡng mộ ở lão tướng điền kinh này chính là cách ông không ngừng lan tỏa đam mê về chạy bộ đến cho mọi người.
"Ngẩng cao mặt lên, mắt nhìn thẳng", Bùi Lương nhắc nhở một cậu thanh niên chạy bước nhỏ vừa lướt ngang qua khi ông đang đứng giãn cơ.
"Thả lỏng vai ra!", ông Lương gọi với theo tốp thanh niên đang chạy…
"Các con phải khởi động thật kĩ rồi mới bắt đầu chạy, chạy từ từ rồi tăng dần tốc độ lên", vừa thực hiện động tác ép ngang giãn dây chằng, ông vừa tiếp tục điều chỉnh động tác của một thành viên mới gia nhập.
Toàn bộ kiến thức quý giá học hỏi từ Liên Xô, Trung Quốc, Úc và những kinh nghiệm cả cuộc đời gắn bó với đường chạy được bố Lương chia sẻ với bất kỳ chân chạy nào với giá "0 đồng".
"Để thỏa đam mê, để tre già măng mọc", ông lý giải.
Từ cậu thiếu niên vừa bắt đầu những buổi chạy đầu tiên đến cả những "quái kiệt" trên đường chạy mà chúng tôi vô tình bắt gặp, ai cũng tự hào khoe được làm học trò của "bố Lương".
Đó có thể là một kinh nghiệm đắt giá về kỹ thuật chạy, nhưng cũng có thể chính là ngọn lửa nhiệt huyết của người đàn ông này.
Ông Trần Mạnh Hùng, 65 tuổi, cũng chính là một học trò thân thiết của "bố Lương". Ông Hùng được các thành viên trong CLB chạy của mình gọi là "dị nhân", nhờ những thành tích đáng ngưỡng mộ trong các giải chạy điền kinh dù thời trẻ không hề tham gia tập luyện chuyên nghiệp.
"Đều là nhờ bố Lương chỉ dạy đấy!", ông cười.
"Sau khi nghỉ hưu, tôi đi chạy bộ ở công viên Thanh Xuân này thì vô tình gặp bố Lương. Ban đầu, tôi chưa nhận ra bố là ai, chỉ bất ngờ khi thấy một người đã cao tuổi vậy mà vẫn đều đặn chạy bộ hàng ngày.
Trước giờ tôi cứ tự hào tuổi mình mà còn chăm chạy thể dục là giỏi, ai ngờ còn có người bằng tuổi bố mình mà vẫn chạy tốt!", ông Hùng nhớ lại những ấn tượng đầu về "bố Lương" - Người đã truyền cảm hứng để ông bắt đầu tham gia bộ môn điền kinh ở tuổi ngoài 60.
Kết thúc vòng chạy, ông Hùng cởi chiếc áo ướt sũng, dùng khăn thấm mồ hôi rồi thay ngay một chiếc áo mới. Ông chia sẻ, việc thay áo sau khi tập cũng chính nhờ bố Lương chỉ cho, để mồ hôi không thấm ngược.
Hoàn thành 5km quãng đường tập đã đề ra, ông Lương dừng lại để giãn cơ. Ở độ tuổi 85, các động tác của ông có phần tiết chế hơn các thành viên trẻ tuổi khác, đôi chân khi ép ngang đã không còn quá dẻo dai.
Tuy nhiên, ngay cả với những chân chạy đang ở đỉnh cao phong độ, người đàn ông tóc bạc trắng, chân đã không còn gập sát được này là một nguồn động lực vô tận.
Anh Nguyễn Duy Khiêm, một chân chạy có tiếng của CLB nhớ mãi khoảnh khắc "bố Lương" hoàn thành 5000m chạy tiếp sức ngày 25/6 vừa qua: "Đúng như tinh thần bố từng dặn dò anh em trong đội: Mình phải chạy làm sao để về đích với một khí thế tự hào, ngực ưỡn, ngẩng cao đầu!".
Khi được hỏi về ý định chia tay đường chạy, "bố Lương" dùng một bài thơ mà ông tự sáng tác thay cho đáp án:
Một thời lừng lẫy đường đua
Tuổi già, sức yếu vẫn chưa muốn về
Trọn đời sống cứ đam mê
Duyên thể thao hết mới về cõi tiên
"Bùi Lương chết mới hết chạy", ông cười hào sảng.
Ảnh: Khánh Đỗ
Thiết kế: Patrick Nguyễn
