"Tử thần" viêm tụy cấp núp sau những bữa ăn thịnh soạn ngày Tết

Ăn no, uống say gặp ngay… viêm tụy

Những ngày cuối năm, nhiều trường hợp viêm tụy cấp đã phải nhập viện cấp cứu, điều trị sau các cuộc nhậu tất niên linh đình. Bác sĩ cảnh báo, tình trạng này còn tiếp diễn và gia tăng cao trong dịp Tết Nguyên Đán khi người dân vùi mình trong men say và các món ăn giàu dinh dưỡng đến mức quá sức chịu đựng của cơ thể.

Tiêu biểu nhất trong nhóm các bệnh nhân bị viêm tụy cấp vừa phải chuyển đến cấp cứu tại một bệnh viện tư nhân trên địa bàn TPHCM là ông N.M.H. (46 tuổi, quê Vĩnh Long). Bệnh nhân cho biết, sau khi tiễn ông Táo, ông đã rủ nhiều người trong ấp về nhà mình nhậu tất niên để "tống cựu nghinh tân".

"Cả năm anh em lối xóm thân tình giúp đỡ nhau lại có người đi làm ăn xa về, nhân tiện tiễn ông Táo, tôi nói bà xã làm vài món ngon để anh em hàn huyên tâm sự. Cuộc vui như không có điểm dừng, hôm đó chúng tôi ăn uống quá nhiều, nửa đêm mới ai về nhà ấy. Sáng hôm sau tôi bắt đầu đau bụng, toát mồ hôi, cơn đau ngày càng dữ dội như bị đâm dao vào bụng nên phải vào viện cấp cứu" - nam bệnh nhân cho biết.

Tại bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán, bệnh nhân bị viêm tụy cấp nặng kèm theo suy thận, suy hô hấp. Để điều trị kịp thời cho người bệnh các bác sĩ đã phải chỉ định lọc máu, chạy thận nhân tạo. Sau nhiều ngày được chăm sóc, sức khỏe của bệnh nhân mới dần bình phục.

Một trường hợp khác là bệnh nhân P.M.K. (38 tuổi) cũng vừa nhập viện cấp cứu vì đau bụng, nôn ói, bí tiêu tiểu sau cuộc nhậu say khướt với bạn bè. Bệnh nhân cho biết, sau khi ăn tối no nê anh nhận cuộc gọi từ nhóm bạn rủ đi nhậu, cuộc vui như không có điểm dừng, anh không nhớ được mình đã ăn những món gì và uống bao nhiêu bia với rượu.

Kết quả xét nghiệm của bệnh viện cho thấy, chỉ số triglyceride lên ở mức rất cao. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy cấp do tăng triglyceride nặng, may mắn chưa bị biến chứng suy tạng. Các bác sĩ đã tiến hành điều trị nội khoa tích cực kết hợp với giải pháp ngừng ăn tạm thời. Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân đã thoát khỏi những cơn đau, các chỉ số sinh hiệu trở về ngưỡng bình thường.

Đừng để mất mạng vì những bữa no say

Tuyến tụy là "bộ máy" của cơ thể tiết ra các men tụy để góp phần vào quá trình tiêu hóa thức ăn. Các men này được tiết ra dưới dạng không hoạt động (tiền men) chỉ được hoạt hóa trở thành có tác dụng ở tá tràng. Những trường hợp bị viêm tụy cấp là tiến trình tự hủy mô do chính men tụy gây ra. 

Phân tích chuyên môn của Bác sĩ Chuyên khoa 2 Đoàn Tiến Mỹ, Trưởng khoa Ngoại Gan Mật Tụy, Bệnh viện Chợ Rẫy chỉ ra: "Viêm tụy cấp có thể xuất phát từ 2 nguyên nhân cơ bản: một là tình trạng tăng chỉ số triglyceride tăng vượt mức ở nhóm bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa mỡ, tiểu đường; hai là các vấn đề xảy ra sau bữa ăn thịnh soạn do bệnh nhân dung nạp quá nhiều đạm, mỡ, ăn no quá mức, uống quá nhiều rượu bia…"

Tình trạng trên khiến dịch tụy tăng tiết đột ngột gây ứ trệ men tụy, các acid béo tự do tăng cao làm tế bào tụy tự tổn thương, tăng các chất trung gian của phản ứng viêm và các gốc tự do dẫn tới viêm tụy cấp khiến tuyến tụy bị tiêu hủy. Biểu hiện thường thấy là đau bụng dữ dội, nôn mửa, chướng bụng, bí đại tiện... Nếu dịch tiêu hóa rò rỉ ra ngoài tuyến tụy có thể ăn mòn các cơ quan nội tạng lân cận, gây suy đa cơ quan, đe dọa đến tính mạng. 

Để tránh nguy cơ rơi vào bệnh cảnh viêm tụy cấp, BS Tiến Mỹ khuyến cáo: "Những ngày Tết mọi người, mọi nhà đều ăn mừng chào đón năm mới bằng những bữa tiệc linh đình, thịnh soạn, đây chính là yếu tố nguy cơ dẫn tới viêm tụy cấp, bệnh không loại trừ ai đặc biệt là những người có bệnh lý nền. Do đó tất cả mọi người cần lưu ý ăn uống có chừng mực, đặc biệt là khi uống rượu bia, trạng thái vui vẻ hoặc bốc đồng rất dễ dẫn tới quá đà khiến tuyến tụy bị kích thích".

Nhóm những người bị tiểu đường, mỡ máu cao phải ăn uống hạn chế, tuân thủ chế độ theo thực đơn của bác sĩ, hạn chế tối đa việc sử dụng bánh kẹo và thức uống chứa nhiều đường, thức ăn nhiều tinh bột. Mặt khác bệnh nhân cần ăn nhiều trái cây, các loại rau chứa nhiều chất xơ, giữ ổn định trọng lượng cơ thể. Bên cạnh đó, việc tăng cường vận động, tập luyện thể dục thể thao là giải pháp cần thiết và quan trọng để duy trì sức khỏe ở trạng thái ổn định nhất.