Tự chữa bệnh trĩ: Nhiều rủi ro

Lâu nay, nhiều người bị bệnh trĩ nhưng không đến bác sĩ khám mà tìm cách tự chữa hay đi chữa ở những nơi gọi là “gia truyền” không được phép của ngành y tế.

Câu hỏi của nhiều người

Chúng tôi vừa nhận được thư của một bạn đọc hỏi: “Em bị trĩ ngoài độ 3 nhưng chưa có điều kiện chữa trị. Em nên uống thuốc gì để ngăn bệnh tiến triển xấu hơṇ?”. Đây có thể là câu hỏi thay cho nhiều trường hợp tương tự, xin trả lời chung như sau:

Trĩ là bệnh do các tĩnh mạch ở hậu môn - trực tràng giãn quá mức, đặc biệt có sự phình tĩnh mạch các đám rối tĩnh mạch trĩ ở mô xung quanh hậu môn đưa đến hình thành búi trĩ. Tùy theo mức độ nặng nhẹ, bệnh trĩ có 4 cấp độ.

Cấp độ 1 và 2 được xem là nhẹ, người bệnh thường có các triệu chứng chảy máu khi đại tiện, ngứa hậu môn, tiết dịch gây viêm da, ngứa và ướt viêm quanh hậu môn. Cấp độ 3 và 4 được xem là nặng, búi trĩ bên trong (nằm trên cơ thắt hậu môn, còn nằm bên trong không thò ra ngoài gọi là trĩ nội) bị sa quá mức gây nghẹt hay tắc mạch gây nứt, áp xe hậu môn hoặc búi trĩ lòi ra bên ngoài (trĩ ngoại) bị tổn thương nhiễm trùng gây lở loét, xuất huyết trầm trọng hay tạo thành những cục máu đông nằm trong búi trĩ, có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm.

Trong trường hợp bị trĩ nhẹ, có thể dùng thuốc để trị. Có 2 loại thuốc dùng trị trĩ: Thuốc viên dùng uống và loại cho tác dụng tại chỗ là thuốc mỡ dùng bôi hoặc thuốc đạn đặt vào trong hậu môn.

Thuốc viên uống trị trĩ thường chứa các dược chất có tác dụng làm bền chắc thành tĩnh mạch như rutin (vitamin P) hay các chất trích từ dược thảo gọi tên chung là flavonoid. Do tác động đến tĩnh mạch nên các thuốc uống trị trĩ còn dùng trị chứng suy giãn tĩnh mạch (tê chân, nổi gân xanh) như Daflon, Ginkgo Fort, Flebosmil, Hesmin…

Ngoài dùng thuốc uống tác động chính trên tĩnh mạch trĩ, bác sĩ có thể chỉ định thêm các thuốc khác như: kháng sinh, chống viêm, giảm đau, trị táo bón… Người bệnh cần sử dụng thuốc theo chỉ định, dùng đủ và đúng, đặc biệt kiên trì dùng thuốc đủ thời gian. Còn thuốc cho tác dụng tại chỗ (các thuốc mỡ bôi ngoài hay thuốc đạn đặt trong hậu môn) thường dùng các chất bôi trơn, chất làm mềm và dịu da (muối bismuth, kẽm oxid, resorcinol…), thuốc tê (như lidocain) để giảm đau, chất bổ dưỡng làm tổn thương mau lành. Khi không bị nhiễm khuẩn, có thể kết hợp dùng thêm thuốc bôi chống viêm corticosteroid. Thuốc bôi kết hợp này chỉ dùng trong thời gian ngắn.

Phòng bệnh không khó

Bạn đọc viết thư nêu trên đã bị trĩ ngoài độ 3, tức là loại nặng. Trong trường hợp này, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc hậu môn - trực tràng để khám và chữa trị đúng cách. Có thể bác sĩ không cho dùng thuốc gọi là ngăn bệnh tiến triển xấu hơn mà phải dùng đến phương pháp ngoại khoa là cắt, đốt, mổ, thắt búi trĩ…

Cần lưu ý, điều trị trĩ tốt nhất nên có sự thăm khám, chẩn đoán và theo dõi của bác sĩ. Đặc biệt, có khi bác sĩ phải thực hiện phương pháp ngoại khoa như đã nêu ở trên là phương pháp triệt để trị dứt bệnh khi búi trĩ quá lớn, có kèm sa trực tràng hoặc bệnh kéo dài quá lâu.

Ta cũng nên lưu ý có một biến chứng thường thấy ở bệnh trĩ là chảy máu hậu môn. Song, chảy máu khi đi cầu có thể là triệu chứng của nhiều bệnh ở đại tràng, trực tràng, thậm chí là ung thư trực tràng. Vì thế, người bệnh rất cần đi khám để bác sĩ định bệnh chắc chắn và cho hướng điều trị đúng đắn. Người bệnh không nên tìm cách tự chữa trị khi không biết tình trạng bệnh như thế nào. Người bệnh cũng không nên tìm đến nơi chữa trĩ gọi là “gia truyền” không có phép của ngành y tế mà tiền mất tật mang, thậm chí tổn thương nặng cả vùng hậu môn - trực tràng do chữa trị không đúng cách.

Bệnh trĩ có thể xảy ra nếu thường xuyên bị táo bón, ít vận động và thành tĩnh mạch bị suy yếu. Do đó, có thể phòng được bệnh trĩ bằng cách vận động nhiều hơn (siêng năng tập thể dục thể thao), có chế độ ăn uống nhiều chất xơ (rau quả cung cấp các chất làm bền chắc thành tĩnh mạch), uống nhiều nước, tập thói quen đi đại tiện hằng ngày.

Theo PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức

Người lao động