TPHCM: "Điều trị" căn bệnh yếu kém của y tế tuyến phường xã

Yếu chuyên môn, thiếu trang thiết bị

Các trạm y tế phường xã là tuyến đầu trong hệ thống khám chữa bệnh, là địa chỉ gần dân nhất. Bên cạnh hoạt động phòng chống dịch bệnh, trạm y tế là nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân; tổ chức khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế; triển khai mô hình bác sĩ gia đình; tham gia tư vấn và phòng ngừa bệnh cho cộng đồng; thực hiện công tác tiêm chủng, phòng chống HIV, kế hoạch hóa gia đình, y tế học đường, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường…

Nhiệm vụ của y tế phường xã rất nặng nề, nhưng thực tế thiếu nhân sự, thiếu trang thiết bị, lại phải căng mình làm quá nhiều việc nên tuyến y tế này hoạt động rất “ì ạch”. Qua kiểm tra, giám sát, Sở Y tế nhận định, công tác khám chữa bệnh của y tế phường xã chưa thực sự hiệu quả, chưa tạo được niềm tin trong nhân dân. Việc khám, chẩn đoán bệnh của bác sĩ hiện nay không theo phác đồ chuẩn nào mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm. Trạm y tế thiếu trang bị công nghệ thông tin, chưa thực sự gắn kết với bệnh viện tuyến trên nên bị động trong phối hợp, hỗ trợ chuyên môn với các bệnh viện trên địa bàn.

Nhiều năm qua, trong khi dân số của địa phương liên tục tăng, song việc phân bổ nhân sự cho trạm y tế không tăng. Theo thống kê của Sở Y tế, đến tháng 9/2015, thành phố có tổng cộng 319 trạm y tế, nhưng 45 trạm chưa có bác sĩ cơ hữu; số trạm có 1 bác sĩ cơ hữu là 240; mới 35 trạm có 2 bác sĩ. Toàn hệ thống chỉ có 2 bác sĩ chuyên khoa II và 3 thạc sĩ. Trong khi đa số bác sĩ đảm nhận nhiệm vụ trưởng trạm, liên tục bận với công tác hành chính nên khi người dân đến khám, cấp cứu, bác sĩ thường vắng mặt.

Bên cạnh tình trạng cơ sở hạ tầng xuống cấp, chật hẹp, thì trang thiết bị phục vụ khám chữa bệnh cũng thiếu hụt nghiêm trọng. Trong tổng số 319 trạm y tế thì chỉ có 130 máy siêu âm, 286 máy điện tâm đồ, 97 máy xét nghiệm và 6 máy X-quang. Dù các thiết bị trên chỉ là những phương tiện hỗ trợ chuyên môn sơ đẳng nhất song sự thiếu hụt khiến bác sĩ tại nhiều trạm y tế phải tay không khám và điều trị bệnh. Thực trạng trên đang tạo ra lỗ hổng của y tế cơ sở, gây mất niềm tin ở người bệnh. Người dân dù chỉ hắt hơi, sổ mũi nhưng không đến các trạm xá thăm khám mà đổ dồn lên bệnh viện tuyến trên, khiến vấn nạn quá tải ngày càng nghiêm trọng.

Chiến lược trị căn bệnh “nan y” cho trạm y tế

Để chấn chỉnh hoạt động của y tế tuyến dưới, ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế, TPHCM vừa phê duyệt đề án: “Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tuyến y tế phường xã, thị trấn đến năm 2020.” Mục tiêu của đề án hướng tới tăng cường nhân lực, đầu tư trang thiết bị nhằm đẩy mạnh hoạt động chuyên môn để thu hút người bệnh.

Theo đó, với giải pháp luân phiên bác sĩ từ tuyến trên xuống tuyến dưới, phân công bác sĩ mới tốt nghiệp về trạm y tế, ngành y tế thành phố hạ quyết tâm, đến năm 2020, mỗi trạm y tế sẽ có 2 bác sĩ được đào tạo liên tục về các lĩnh vực liên quan đến khám chữa bệnh ngoại trú, đào tạo chuyên khoa theo định hướng bác sĩ gia đình.

Cùng với chuyên môn cao giúp xử trí bệnh theo phác đồ điều trị, bác sĩ tuyến phường xã sẽ thực hiện nhiệm vụ kết nối, hỗ trợ chuyên môn và những nhiệm vụ liên quan với bệnh viện tuyến quận huyện. Các trạm y tế sẽ được trang bị đầy đủ hệ thống máy vi tính, mạng internet, hướng tới ứng dụng bệnh án điện tử vào quản lý điều trị bệnh, quản lý hành chính.

Bên cạnh đó, các trạm y tế sẽ xây dựng danh mục thuốc trong phạm vi thanh toán của bảo hiểm y tế; chuẩn hóa phác đồ điều trị từ khám chữa bệnh ban đầu đến sơ cấp cứu, chẩn đoán, điều trị các bệnh lý thường gặp; chuẩn hóa hồ sơ bệnh án để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển bệnh lên tuyến trên, cũng như tiếp nhận bệnh từ tuyến trên chuyển về.

Để giải quyết vấn đề khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ khám chữa bệnh, Sở Y tế thành phố cho biết, sẽ xây dựng cơ chế xã hội hóa, huy động vốn phục vụ mua sắm. Trước mắt, Sở  Y tế sẽ tiến hành kiểm tra, xác định những nhu cầu thiết yếu cần phải có tại các trạm xá, đồng thời từng bước bổ sung thêm những phương tiện khác theo nhu cầu của địa phương, căn cứ trên năng lực thực tế.

Sở Y tế kỳ vọng, việc triển khai đề án trên sẽ từng bước nâng cao năng lực khám chữa bệnh của tuyến y tế cơ sở, tạo niềm tin cho người dân. Đến năm 2020, các trạm y tế phường xã sẽ cơ bản giải quyết được những loại bệnh thường gặp, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng chuyển tuyến, vượt tuyến, góp phần quan trọng vào việc giảm quá tải cho bệnh viện tuyến trên.

Vân Sơn