Tác dụng phụ của uống iod phóng xạ

Tuyến giáp hấp thụ hầu hết iod trong cơ thể. Vì thế iod phóng xạ (I-131) thường được dùng điều trị ung thư tuyến giáp. Các tế bào nang giáp bắt giữ iod phóng xạ, bức xạ ion hóa từ iod phóng xạ có thể phá hủy tuyến giáp và những vị trí có tế bào giáp (bao gồm cả tế bào ung thư) có khả năng lưu giữ iod phóng xạ, nhưng ít ảnh hưởng đến các bộ phận khác trong cơ thể. Để điều trị ung thư giáp cần liều iod phóng xạ lớn hơn nhiều so với liều dùng trong phương pháp xạ hình xác định ung thư tuyến giáp.

Phương pháp điều trị này được dùng để hủy mô giáp khi chưa thể phẫu thuật triệt để, hoặc trong các thể ung thư tuyến giáp đã có di căn hạch và di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể.

Theo Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, điều trị bằng iod phóng xạ giúp người bệnh kéo dài thời gian sống thêm nếu họ mắc ung thư thể nhú hoặc thể nang (ung thư tuyến giáp thể biệt hóa) trong trường hợp bệnh đã di căn vùng cổ hoặc di căn xa, hiện tại là phương pháp chuẩn trong rất nhiều trường hợp. Hiệu quả của iod phóng xạ chưa rõ ràng ở những trường hợp ung thư kích thước nhỏ khu trú ở trong và chưa lan ra ngoài tuyến giáp vì khối u có thể được lấy bỏ hoàn toàn sau phẫu thuật.

Những nguy cơ và tác dụng không mong muốn

Cơ thể người bệnh sẽ đào thải bức xạ sau khi điều trị iod phóng xạ một thời gian. Tùy thuộc vào liều và cơ sở y tế điều trị mà người bệnh có thể phải ở trong viện vài ngày sau điều trị, trong phòng riêng để ngăn phơi nhiễm phóng xạ với những người khác. Một số người bệnh có thể không cần nằm viện.

Khi người bệnh trở về nhà sau điều trị, họ sẽ được hướng dẫn làm thế nào để bảo vệ những người xung quanh giảm ảnh hưởng của phóng xạ và thực hiện điều này trong thời gian bao lâu. Những hướng dẫn này có thể thay đổi đôi chút tùy thuộc vào cơ sở điều trị. Người bệnh cần chắc chắn đã hiểu rõ các hướng dẫn trước khi ra viện.

Một số tác dụng phụ ngắn hạn có thể xảy ra khi điều trị iod phóng xạ:

- Đau và sưng vùng cổ.

- Buồn nôn và nôn.

- Đau và sưng các tuyến nước bọt.

- Khô miệng.

- Thay đổi vị giác.

Nhai kẹo cao su hoặc ngậm kẹo cứng có thể giúp điều trị các vấn đề tuyến nước bọt.

Điều trị iod phóng xạ cũng làm giảm tiết nước mắt ở một số người và có thể gây khô mắt. Nếu người bệnh đeo kính áp tròng, hãy hỏi bác sĩ xem nên bỏ kính trong bao lâu.

Người bệnh nam giới khi nhận tổng liều iod phóng xạ lớn sau nhiều đợt điều trị có thể giảm số lượng tinh trùng nhưng hiếm khi vô sinh. Iod phóng xạ cũng ảnh hưởng đến buồng trứng của phụ nữ dẫn tới rối loạn chu kỳ kinh nguyệt đôi khi lên đến cả năm sau điều trị. Bác sĩ khuyến cáo nữ giới chỉ nên mang thai sau thời gian điều trị ít nhất 6 tháng đến một năm. Không có tác dụng xấu nào được ghi nhận ở những trẻ được sinh ra từ cha mẹ đã nhận được iod phóng xạ trong quá khứ.

Cả nam giới và nữ giới đã điều trị iod phóng xạ đều có thể tăng nhẹ nguy cơ phát triển bệnh bạch cầu, ung thư dạ dày và ung thư tuyến nước bọt trong tương lai. Nhiều bác sĩ không đồng ý về mức độ chính xác của việc gia tăng nguy cơ này, nhưng hầu hết các nghiên cứu lớn đã chỉ ra rằng đây là một biến chứng cực kỳ hiếm gặp.