Người dân “mù tịt” về tác hại của thuốc lá

Ngày 29/5, hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá (31/5), đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Hà Nội kêu gọi chính phủ các nước hãy sử dụng cảnh báo hình ảnh trên các sản phẩm thuốc lá để thể hiện rõ những tổn thất đáng sợ về sức khỏe do thuốc lá gây ra.

Khói thuốc lá chứa hơn 4.000 chất hóa học, trong đó có 43 chất gây ung thư, gây ra 25 căn bệnh nguy hiểm khác nhau như ung thư phổi, bệnh tim mạch, phổi tắc nghẽn, vô sinh.... Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhiều người vẫn không biết việc hút thuốc có hại như thế nào đến cơ thể của họ. Hay ngay cả trong số những người biết rằng thuốc lá là có hại, thì cũng rất ít trong số họ hiểu rõ được những tác hại cụ thể do hút thuốc gây ra.

Như tại Trung Quốc: chỉ có 37% người hút thuốc biết thuốc lá gây bệnh cho động mạch vành ở tim và chỉ 17% số người hút thuốc biết rằng thuốc lá gây nhồi máu cơ tim. Một điều tra năm 2004 cho thấy trong khi 95% các bác sỹ biết rằng thuốc lá gây bệnh ung thu phổi thì chỉ có 66% biết rằng thuốc lá gây bệnh tim.

Trên thế giới, hàng năm có hơn 5 triệu người chết vì thuốc lá - nhiều hơn số người chết vì HIV/AIDS, sốt rét và lao cộng lại. Riêng tại Việt Nam, mỗi một giờ lại có 5 ca tử vong liên quan đến thuốc lá. Có nghĩa là khoảng 40.000 người chết, gấp 4 lần số người chết vì tai nạn giao thông mỗi năm.

Dù số người chết vì thuốc lá rất cao nhưng những cảnh báo sức khỏe trên vỏ bao thuốc lá ở Việt Nam vẫn chưa cung cấp đầy đủ thông tin cảnh báo người tiêu dùng về những mối đe dọa này và không gây tác động mạnh để người hút thuốc giảm bớt tần số hút.

Nên sử dụng những hình ảnh gây sốc

TS Jean-Marc Olivé cho rằng, để giảm tỉ lệ người tử vong do thuốc lá, cần phải chỉ cho họ thấy tác hại thực sự của thuốc lá. Thay vì dòng chữ cảnh báo đơn giản, nhỏ bé như hiện nay, các bao thuốc lá phải thể hiện những hình ảnh gây sốc như các khối u trong phổi, tắc nghẽn mạch máu trong não và răng bị sâu do hút thuốc.

Kinh nghiệm từ các nước trên thế giới cho thấy, những cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh thúc đẩy người hút thuốc bỏ thuốc và ngăn cản mọi người, đặc biệt là giới trẻ, khỏi việc bắt đầu hút thuốc. Như tại Brazil, 2/3 số người hút thuốc cho biết các cảnh báo sức khỏe làm họ muốn bỏ thuốc. Tại Canada, gần một nửa số người hút thuốc (44%) cho biết các cảnh báo sức khỏe đã làm tăng động lực bỏ thuốc của họ. Tại Singapore, hơn một phần tư số người hút thuốc (28%) nói rằng họ hút ít thuốc hơn nhờ những cảnh báo sức khỏe, 71% nói rằng họ biết nhiều hơn về những ảnh hưởng tới sức khỏe của việc hút thuốc, và một phần sáu cho rằng họ tránh hút thuốc trước mặt trẻ em. Tại Thái lan, gần một nửa số người hút thuốc (44%) nói rằng những cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh làm họ "rất" quyết tâm bỏ thuốc lá ngay trong tháng sau đó.

“Ở Việt Nam, các nghiên cứu cho thấy việc in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh diện tích lớn có thể giúp tránh được khoảng 500 ca tử vong sớm (do thuốc lá) mỗi năm vào năm 2023 và khoảng 750 ca vào năm 2033”, TS Jean-Marc Olivé nói.

Cảnh báo sức khoẻ trên bao thuốc lá bằng hình ảnh đã được chứng minh là giảm sức lôi cuốn của thuốc lá đối với những người chưa bắt đầu hút hoặc đang có ý định bắt đầu hút thuốc. Vì thế, nhiều nước trên thế giới đã áp dụng những cảnh báo này để giảm số người hút thuốc, mắc, tử vong do các bệnh liên quan tới thuốc lá. Tại Việt Nam, Bộ Y tế quyết tâm sẽ thực hiện việc in cảnh báo độc hại sức khoẻ của thuốc lá bằng hình ảnh vào năm 2010.

Hồng Hải