Người bị cholesterol máu cao có cần kiêng lòng đỏ trứng tuyệt đối?

Chế độ ăn đóng một vai trò quan trọng trong điều trị hạ cholesterol máu để ngăn ngừa xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành.

Nguyên tắc là chế độ ăn cần cung cấp đủ năng lượng, giảm carbohydrate trong chế độ ăn và thay thế bằng chất béo không no, giảm dùng đường đơn và đường đôi, đủ các vitamin và khoáng chất và giàu các chất chống oxy hóa.

Mức năng lượng cung cấp là 30-35 kcal/kg cân nặng/ngày. Bệnh nhân cần kiểm soát cân nặng phù hợp, nếu bị béo phì nên giảm cân. Giảm tổng năng lượng ăn vào trong ngày để giảm cân theo chỉ số khối cơ thể BMI nếu có thừa cân, béo phì.

Bệnh nhân cần lưu ý giảm năng lượng của khẩu phần ăn từng bước một, mỗi tuần giảm khoảng 300kcal so với khẩu phần ăn cho đến khi đạt được năng lượng tương ứng với mức BMI. Cần theo dõi cân nặng và BMI để điều chỉnh tổng lượng calo hàng tháng hoặc hàng quý để phòng giảm cân quá nhanh hoặc quá nhiều.

Cụ thể:

Giảm lượng chất béo (lipid)

Tùy theo BMI, chất béo chỉ nên chiếm 15-20% tổng năng lượng. Với tỷ lệ chất béo no chiếm =1/3 tổng số chất béo. 1/3 là acid béo chưa no chứa nhiều nối đôi và 1/3 còn lại là acid béo chưa no một nối đôi.

Theo Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế), bạn nên dùng dầu lạc, dầu olive, dầu đỗ tương thay cho mỡ và nên ăn các hạt có dầu như vừng, lạc, hạt dẻ, hạt bí ngô để cung cấp acid béo không no có nhiều nối đôi omega 3, omega 6. Nếu có điều kiện nên bổ sung dầu cá thiên nhiên vì chứa nhiều acid béo không no. Loại bỏ các thức ăn nhiều acid béo no như mỡ, bơ, nước luộc thịt.

Các khuyến nghị quốc tế về cholesterol trong chế độ ăn trung bình nên dưới 300mg/ngày/người. Cholesterol có trong các thức ăn nguồn gốc động vật, nhất là óc, bầu dục bò, bầu dục lợn, tim, trứng gà toàn phần, gan lợn, gan gà, tôm, mực, lươn... Do đó nên hạn chế các thức ăn này góp phần làm giảm lượng cholesterol trong khẩu phần ăn.

Các thực phẩm có nhiều cholesterol như: óc (2500mg%, trong 100g óc có 2500mg cholesterol: gấp hơn 8 lần lượng giới hạn tiêu thụ cholesterol trong 1 ngày), bầu dục lợn (375mg%), trứng gà toàn phần (600mg%), gan lợn (300mg%), gan gà (440mg%). 

Lòng đỏ trứng có nhiều cholesterol, nhưng lại có nhiều lecithin là một chất điều hoà chuyển hoá cholesterol trong cơ thể. Do đó, ở những người có cholesterol máu cao, không nhất thiết kiêng hẳn trứng mà chỉ nên ăn trứng 2-3 quả/tuần.

Tăng lượng đạm (protein)

Sử dụng thịt ít béo như thịt bò nạc, thịt gà nạc bỏ da, thịt lợn thăn, nên dùng cá, đậu đỗ. Nên ăn các sản phẩm được chế biến từ đậu tương: sữa đậu nành, đậu phụ, tào phớ, bột đậu tương, sữa chua đậu tương... Thực phẩm làm từ đậu tương chứa nhiều estrogen thực vật và isoflavon làm giảm đáng kể nồng độ cholesterol toàn phần, cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) và triglycerid.

Glucid

Cơ cấu khẩu phần nên có trên 55% năng lượng từ nhóm glucid. Lựa chọn các loại glucid chiếm vai trò quan trọng và nên dùng các glucid phức hợp.

Chỉ số đường huyết

Những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp làm tăng tính nhạy cảm của insulin, làm giảm cholesterol toàn phần và LDL-C ở người đái tháo đường tuýp 2.

Sử dụng ngũ cốc kết hợp với khoai củ. Nên ăn gạo lứt, hoặc giã dối để cung cấp thêm chất xơ góp phần đào thải cholesterol nội sinh ra ngoài.

Chất xơ

Tăng tiêu thụ các thực phẩm giàu chất xơ, rau quả là nguồn cung cấp chất xơ quan trọng. Lượng cellulose trong rau khoảng 0,3 - 3,5% tùy loại rau. Đặc biệt rau quả rất cần đối với người cao tuổi. Nhiều tài liệu cho rằng cellulose của rau có tác dụng chống táo bón, phòng ung thư đại tràng, đào thải cholesterol ra khỏi cơ thể phòng cholesterol máu cao.

Ăn nhiều rau quả

Ít nhất 400g/ngày để cung cấp đủ các vitamin, chất khoáng và chất xơ. Nên sử dụng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Các thực phẩm chính chọn lựa đưa vào khẩu phần ăn nhằm chống tác dụng oxy hoá độc hại của các gốc tự do. Chẳng hạn như thức ăn giàu vitamin E (giá đỗ, dầu thực vật, dầu gấc, các sản phẩm chế biến từ gấc),  thức ăn giàu beta-caroten (gồm cà rốt, bí đỏ, gấc, đu đủ chín, xoài, cá loại rau có màu xanh thẫm như rau ngót, rau muống, rau dền, rau mồng tơi, rau cải xoong...), thức ăn giàu vitamin C như các loại rau quả nói chung, thức ăn giàu selen (rau ngót, rau muống, rau cải bắp...)

Tập luyện thể dục

Bên cạnh chế độ ăn hợp lý, việc luyện tập thể dục thể thao đều đặn hàng ngày cũng là một yếu tố quan trọng có tác dụng tích cực đối với sức khỏe.

Hà An