Ngộ độc trẻ em chưa được quan tâm

Sự bất cẩn của người lớn

Cháu Nguyễn Thị Ngọc Ngọc 3 tuổi, phường 2 thị xã Cao Lãnh, Đồng Tháp cùng mẹ đi ăn cơm tấm bán ở đầu đường. Sau khi ăn, hai mẹ con bị đau bụng nôn ói và tiêu chảy nhiều lần. Cháu Ngọc bị rất nặng nhưng rất may là cháu được đưa đến bệnh viện kịp thời nên không bị ảnh hưởng đến tính mạng. Cùng ăn hôm đó có 8 trẻ khác cũng bị ngộ độc và cũng được cấp cứu kịp thời.

Theo BS. Trần Thị Minh Hương, trưởng khoa nhi bệnh viện TƯ Huế, đây chỉ là một ví dụ cụ thể của rất nhiều trường hợp trẻ bị ngộ độc do thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong khi đó với cùng một liều lượng của yếu tố gây độc, trẻ thường bị nặng hơn người lớn do kháng thể của trẻ yếu hơn nên hậu quả của ngộ độc thường rất nặng nề.

BS. Hương cũng cho biết có rất nhiều nguyên nhân gây ngộ độc trẻ em như ngộ độc thự phẩm, ngộ độc do thuốc, ngộ độc do hoá chất, ngộ độc do rắn cắn. Theo kết quả nghiên cứu của trung tâm RTCCD tại Thừa Thiên Huế và Đồng Tháp; nguy cơ đứng đầu gây ngộ độc trẻ em tại cộng đồng là ngộ độc thực phẩm (do thực phẩm nhiễm vi sinh vật, do sử dụng phẩm màu, hoặc hoá chất trong quá trình sản xuất, chế biến hay bảo quản thực phẩm), sau đó là ngộ độc do hoá chất (do trẻ vô tình uống hoá chất, do sử dụng các sản phẩm hoá chất không rõ nguồn gốc hoặc do tự tử), tiếp theo là ngộ độc do thuốc và sinh phẩm (do trẻ uống nhầm thuốc, uống thuốc qua liều hay do uống thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ), cuối cùng là ngộ độc do động vật có nọc độc cắn (chủ yếu do ong đốt, rắn hoặc rết cắn).

Theo GS.TS. Nguyễn Thị Dụ, Giám đốc Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai, ngộ độc trẻ em xảy ra hầu hết là do lỗi của cha mẹ hoặc người trông trẻ. Những hành vi, thói quen thiếu cẩn trọng của người lớn vô tình dẫn đến ngộ độc trẻ em và hậu quả, di chứng của ngộ độc cho trẻ là rất nặng nề.

Trường hợp của cháu Đinh Thị Tin, 10 tháng tuổi, xã Phú Mỹ, Phú vang, Thừa Thiên Huế là một ví dụ: Mẹ của cháu do bất cẩn để hoá chất tẩy rửa vào cốc và để dưới gầm giường. Cháu Tin bò chơi trên nền nhà đã vô tình uống hết cốc hoá chất. Rất may là gia đình phát hiện sớm và đưa cháu đi bệnh viện. Mặc dù không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng sức khoẻ và sự phát triển của cháu đã bị ảnh hưởng nhiều sau khi bị ngộ độc hoá chất.

Cái chết của Lê Nhân, 4 tuổi tại thị xã Cao Lãnh, Đồng Tháp do uống nhầm thuốc trừ sâu do thuốc không được bảo quản cẩn thận cũng là hậu quả từ sự chủ quan của người lớn.  

Hậu quả sẽ đeo đuổi suốt cuộc đời trẻ

Theo BS. Trần Thị Minh Hương, trưởng khoa nhi bệnh viện Trung ương Huế, trẻ em, cũng như người lớn thường bị ngộ độc theo hai dạng: Cấp tính và mãn tính.

- Ngộ độc cấp có biểu hiện lâm sàng rõ ràng như tiêu chảy, nôn ói, sốt…sau  một thời gian ngắn khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây độc.

- Trong khi đó, ngộ độc mãn chỉ có biểu hiện lâm sàng rõ ràng khi các độc tố tích luỹ đủ liều gây độc trong cơ thể sau một thời gian dài nhưng hậu quả để lại trong quá trình ngộ độc này rất nặng nề, nó gây ra suy gan, suy thận, suy tủy…thậm chí ung thư.

Trong một nghiên cứu về ngộ độc trẻ em tại hai tỉnh Thừa Thiên Huế và Đồng Tháp do trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Phát triển Cộng đồng (RTCCD) thực hiện năm 2006 cho thấy số liệu báo cáo chỉ phản ánh được 49% số liệu trẻ em bị ngộ độc cấp thực tế tại cộng đồng, lý do là số liệu báo cáo chỉ phản ánh số lượng bệnh nhân điều trị nội trú chứ không phản ánh được số lượng bệnh nhân điều trị ngoại trú, điều trị tại các cơ sở y tế tư nhân hay tại nhà.

BS.TS. Trần Tuấn, giám đốc trung tâm RTCCD cho rằng; để giải bài toán ngộ độc tại cộng đồng, bên cạnh việc nâng cao nhận thức của người dân trong việc phòng ngừa, cần củng cố hệ thống báo cáo số liệu để có thông tin chính xác về tình hình ngộ độc tại cộng đồng, ngoài ra cần phải đưa vấn đề phòng chống ngộ độc trẻ em vào chương trình hành động cho y tế cộng đồng.

Ngộ độc trẻ em thực sự là một gánh nặng tại cộng đồng nhưng chưa thực sự được quan tâm đúng mức và để giúp cho trẻ em phát triển hoàn thiện, cần nâng cao nhận thức của người dân về phòng ngừa ngộ độc nhằm giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có thể gây ngộ độc cho trẻ. Ngoài ra, cần củng cố nâng cao hệ thống kiểm tra giám sát về ngộ độc trẻ em và phải có các chế tài cụ thể để xử phạt những người vi phạm gây ngộ độc trẻ em.

ThS. Vương Văn Quân