Lúng túng xử lý tình trạng mượn thẻ BHYT

Dân cho mượn, cán bộ cũng cho mượn

Đơn cử như ông Trần Văn Thái (trú tại xã Lạng Khê, huyện Con Cuông, Nghệ An) cho ông Mai Cát Hải cùng quê mượn thẻ BHYT; bà Vương Thị Phước (xã Hồng Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An) cho bà Vương Thị Khuyên mượn; bà Lô Thị Khánh (xã Nghĩa Hành, huyện Tân Kỳ) cho em dâu là Lô Thị Sâm mượn… Trong số những người cho mượn thẻ BHYT bị phát hiện và thu giữ còn có người là cán bộ xã như bà Hoàng Thị Lựu - cán bộ UBND xã Nghĩa Hành (Tân Kỳ, Nghệ A) cho chị gái là bà Hoàng Thị Thái mượn.

Một số đối tượng mượn thẻ BHYT của người khác đi điều trị tại các bệnh viện tuyến tỉnh và Trung ương, khi bị phát hiện đã bỏ trốn, để lại thẻ tại bệnh viện. Điển hình là ông Vũ Xuân Hà (SN 1969, trú tại xóm Bắc Sơn, xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp, Nghệ An) đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại Trạm y tế Tam Hợp đã cho người khác mượn thẻ BHYT để khám chữa bệnh tại Bệnh viện K (cơ sở 2) tại Hà Nội, bị phát hiện ngay từ khi làm thủ tục khám nên đối tượng này liền bỏ lại thẻ và bỏ trốn.

Đặc biệt có đối tượng mượn thẻ BHYT của người khác điều trị 3 đợt tại Bệnh viện TƯ quân đội 108 với chi phí do BHXH chi trả lên tới gần 23,5 triệu đồng. Đó là trường hợp của bà Nguyễn Thị Minh (SN 1960, trú tại xã Lĩnh Sơn, huyện Anh Sơn) mượn thẻ BHYT của bà Nguyễn Thị Thanh (SN 1965) trú cùng xã. Phải đến lần điều trị thứ 3 thì BHXH Hà Nội và bệnh viện mới phát hiện được. BHXH Hà Nội đã phối hợp với BHXH Nghệ An và bệnh viện lập biên bản thu hồi thẻ, yêu cầu bà Minh hoàn trả toàn bộ chi phí điều trị đã được hưởng.

 

Đây là những trường hợp vi phạm được phát hiện kịp thời nên đã không gây thiệt hại cho quỹ BHYT, còn những trường hợp không phát hiện được chắc chắn thiệt hại không phải ít.

“Có những trường hợp hai chị em ruột rất giống nhau, đối tượng đã mượn thẻ BHYT và cả CMND nếu chỉ căn cứ vào hình ảnh trên CMND thì không dễ gì phát hiện được. Hoặc có trường hợp mượn thẻ và không sử dụng chứng minh thư mà xin xác nhận của cơ quan công an xã có đóng dấu giáp lai trên ảnh vào một giấy tự khai mất chứng minh thư nhân dân mang tên của người có thẻ BHYT… gây không ít khó khăn cho giám định viên cơ quan BHXH và nhân viên y tế tại các bệnh viện. Mặt khác, lượng bệnh nhân đông trong khi số lượng giám định viên BHXH lại hạn chế, người có thẻ BHYT đăng ký thủ tục khám, nhưng đến khi vào phòng khám lại là người khác thì bác sỹ cũng không thể phát hiện được”, một cán bộ giám định tại bệnh viện cho biết.

Thiếu chế tài xử lý

Điểm 2 Điều 20, Chương III, Luật BHYT quy định:“Thẻ bảo hiểm y tế bị tạm giữ trong trường hợp người đi khám bệnh, chữa bệnh sử dụng thẻ bảo hiểm y tế của người khác. Người có thẻ bảo hiểm y tế bị tạm giữ có trách nhiệm đến nhận lại thẻ và nộp phạt theo quy định của pháp luật”.

Điều 49, Chương IX: “Người nào có hành vi vi phạm các quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan đến bảo hiểm y tế thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Xuân Loan - Trưởng Phòng Giám định BHYT, BHXH tỉnh thì vấn đề này chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện. Ai sẽ có trách nhiệm xử lý vi phạm người vi phạm trong khi ngành BHXH chỉ có thẩm quyền lập biên bản và thu hồi và tạm giữ thẻ BHYT? Mặt khác, đối với người mượn thẻ BHYT của người khác để khám chữa bệnh, ngoài việc phải bồi hoàn chi phí điều trị đã được BHXH thanh toán, đồng thời bị từ chối thanh toán chế độ BHYT thì lại không bị xử lý bằng hình thức nào khác. Với cách xử lý “giơ cao đánh khẽ” như thế rõ ràng không đủ răn đe đối với các trường hợp vi phạm.

Trước tình trạng số đối tượng sử dụng thẻ BHYT của người khác để khám, chữa bệnh ngày càng tăng như hiện nay, BHXH Nghệ An đã có công văn gửi BHXH các huyện, thành, thị yêu cầu các giám định viên BHYT chủ trì phối hợp với cán bộ cơ sở khám chữa bệnh thường xuyên kiểm tra thủ tục khám chữa bệnh BHYT chặt chẽ theo quy trình giám định BHYT nhằm ngăn chặn và sớm phát hiện các vi phạm trong việc sử dụng thẻ BHYT. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về trách nhiệm và quyền lợi cho người tham gia BHYT trong khám chữa bệnh; Phối hợp kiểm tra, phát hiện và thông báo cho các địa phương nơi đối tượng cư trú những trường hợp vi phạm sử dụng thẻ BHYT, phối hợp thu hồi, tạm giữ thẻ BHYT bị tẩy xóa, sửa chữa, sử dụng thẻ BHYT của người khác để khám chữa bệnh.

Đây chỉ là biện pháp tình thế bởi các đối tượng sử dụng thẻ BHYT của người khác ngày càng tinh vi vì vậy các giám định viên và cơ sở khám chữa bệnh rất khó khăn trong việc phát hiện vi phạm trong sử dụng thẻ BHYT.

Ông Nguyễn Xuân Loan cho biết thêm: “Hiện tại chúng tôi nhận được công văn của BHXH Việt Nam yêu cầu có biện pháp xử lý các đối tượng cho mượn thẻ BHYT để khám chữa bệnh nhưng vì chưa có chế tài xử lý cụ thể nên cũng chưa biết phải xử lý như thế nào. Chúng tôi đã đề nghị liên Bộ Y tế - Tài chính sớm trình Chính phủ ban hành các văn bản, chế tài xử lý và hướng dẫn xử lý. Hơn nữa, phải ngăn chặn tình trạng sử dụng thẻ BHYT của người khác bằng cách sớm ban hành thẻ BHYT có ảnh”.

Hoàng Lam