Không con - lỗi do vợ hay chồng

Thống kê trên thế giới cho thấy tỷ lệ vô sinh ở các cặp vợ chồng trong tuổi sinh sản dao động trong khoảng 5-15%. Tổ chức y tế thế giới (WHO) ước tính hiện nay có khoảng 60-80 triệu cặp vợ chồng trên thế giới khó khăn trong việc có con.

Riêng tại VN, theo điều tra dân số vào những năm 1980,con số này lao động từ 7-10%. Điều này có nghĩa là với dân số trên 80 triệu người như hiện nay, hàng năm, số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản cần được sự trợ giúp từ các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tại nước ta là không nhỏ.

Có nhiều nguyên nhân gây ra vô sinh. Vai trò của "phái mạnh" có thể chiếm đến 40% các trường hợp, xấp xỉ với tỷ lệ vô sinh do nguyên nhân từ người vợ. Nếu tính cả trường hợp vô sinh do cả hai vợ chồng, nguyên nhân từ người chồng chiếm đến 50%. Con số này có thể làm cho các quý ông sửng sốt và chợt có một phút "suy tư" nhìn lại mình. Thực tế cho thấy có rất nhiều trường hợp, người chồng cũng như gia đình "đổ thừa" nguyên nhân không có con là hoàn toàn do người vợ. Đây là tâm lý khá phổ biến tại VN cũng như các nước Á Đông. Tuy nhiên, "cái tôi" của quý ông không ít lần bị tổn thương, khi kết quả thăm khám và xét nghiệm cho thấy vấn đề rõ ràng thuộc về họ.

Thực trạng và nguyên nhân

Khác với nữ giới, việc xác định chính xác tần suất vô sinh do nam là rất khó vì thiếu các tiêu chuẩn để chuẩn đoán. Cho đến nay, phương pháp để chuẩn đoán vô sinh nam là dựa vào kết quả tinh dịch đồ, thực hiện dựa trên tiêu chuẩn của WHO. Tuy nhiên, kết quả này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như thời điểm thử, kỹ thuật thực hiện xét nghiệm cũng như phụ thuộc vào sai số của bản thân xét nghiệm.

Ngoài ra, có những trường hợp các chỉ số cơ bản của tinh dịch đồ đều nằm trong giới hạn bình thường, những người này vẫn có thể vô sinh do các hoạt động chức năng của tinh trùng bị suy giảm, hoặc cũng có không ít trường hợp các chỉ số này dưới mức bình thường nhưng người chồng vẫn có khả năng có con tự nhiên.

Riêng tại VN, một nghiên cứu thực hiện tại khoa hiếm muộn, bệnh viện Từ Dũ, trên các cặp vợ chồng đến khám vô sinh cho thấy có đến trên 70% các trường hợp có kết quả thử tinh trung bất thường, trong đó có đến hơn 10% không có tinh trùng. Do đó, vấn đề giảm khả năng sinh sản của nam giới và vô sinh nam đã và đang trở thành mối quan tâm lớn của ngành y tế và toàn xã hội.

Để đảm bảo chức năng sinh sản, cơ thể người nam cần phải đạt được những điều kiện sau: quá trình sinh tinh trùng diễn ra bình thường; cấu trúc giải phẫu của hệ sinh dục không bị khiếm khuyết; khả năng hoạt động tình dục bình thường. Như vậy, chỉ cần một trong các yếu tố trên không hoạt động "hoàn hảo" là khả năng làm cha của quý ông đã có thể bị ảnh hưởng.

Quá trình sinh tinh trùng

Tinh trùng trong cơ thể người nam được sản xuất từ hai tinh hoàn. Sau khi hình thành, tinh trùng được chứa tại mào tinh- một cấu trúc đặc biệt trong có thể - để hoàn thiện thêm một số chức năng hoạt động. Bất thường của quá trình sinh tinh trùng có thể xảy ra tại tinh hoàn hay tại mào tinh. Đây là nhóm nguyên nhân chiếm đến trên 90% các trường hợp vô sinh do người chồng.

Trong nhiều năm qua, các nhà khoa học trên thế giới đã không ngừng nghiên cứu tìm ra nguyên nhân chất lượng tinh trùng của nam giới đang bị suy giảm nghiêm trọng, từ đó đề ra những giải pháp hữu hiệu. Các yếu tố được xem là có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh trùng cũng như chức năng hoạt động của tinh trùng bao gồm:

- Bất thường về mặt di truyền như tổn thương cấu trúc của nhiễm sắc thể Y.
- Lối sống không lành mạnh như uống rượu bia, hút thuốc lá...
- Một số thói quen sinh hoạt có thể làm tăng nhiệt độ tinh hoàn "nhà máy" sản xuất tinh trùng của nam giới như mặc đồ chật, ngồi nhiều, tắm bồn nước nóng thường xuyên... Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy việc sử dụng máy tính xách tay trong tư thế không phù hợp có thể làm tăng nhiệt độ tinh hoàn lên 1-2 độ C
- Tiếp xúc với các độc chất, khí thải công nghiệp...
- Các loại bức xạ từ, sóng cao tần, điện thoại di động....

Bất thường cấu trúc giải phẫu

Để tinh trùng có thể được tạo ra trong cơ thể nam giới và phóng thích vào âm đạo người phụ nữ một cách bình thường, các cấu trúc giải phẫu của hệ sinh dục người nam như tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh, ống phóng tinh, dương vật, lỗ tiểu... phải toàn vẹn và nằm đúng vị trí.

Một số bất thường thường gặp là: tinh hoàn ẩn, ống dẫn tinh không có hay bị tắc, lỗ tiễu đóng thấp mà trong một số trường hợp nặng làm tinh trùng không vào âm đạo người phụ nữ.

Rối loạn hoạt động tình dục

Trong nhóm nguyên nhân này, hai bệnh lý thường gặp nhất là rối loạn cương dương và rối loạn xuất tinh. Rối loạn tình dục là một bệnh lý có thể đi kèm với quá trình lão hoá, cũng có thể là hậu quả của một số bệnh lý nội khoa như tiểu đường, xơ vữa động mạch... hay các tổn thương thần kinh. Cùng với các nguyên nhân như stress, hút thuốc lá, uống rượu... cũng góp phần làm tăng tỷ lệ bệnh nhân bị rối loạn tình dục. Tuy không chiếm tỷ lệ cao như những nguyên nhân khác, rối loạn trong hoạt động tình dục cũng là một trong những yếu tố dẫn đến vô sinh.

Một điểm cần lưu ý là chính tình trạng vô sinh cũng góp phần làm cho các rối loạn này trở nên nghiêm trọng hơn, tạo thành một "vòng xoắn" bệnh lý.

Tóm lại, để có một gia đình hoàn chỉnh, có con là một trong những yếu tố góp phần duy trì hạnh phúc gia đình. Trong đó, nam giới đóng vai trò không kém phần quan trọng, đặc biệt khi có đến gần 50% trường hợp vô sinh là do nguyên nhân từ người chồng.

Do đó, nếu sau một năm mà quan  hệ vợ chồng không sử dụng bất kỳ biện pháp ngừa thai nào mà chưa có thai, cả hai vợ chồng nên đến các trung tâm điều trị chuyên sâu để được thăm khám và làm xét nghiệm, từ đó có hướng điều trị thích hợp.

Theo Cẩm nang tiêu dùng