Kem thoa steroid: Lợi ít, hại nhiều

Steroid được dùng trong y học cho nhiều mục đích trị liệu khác nhau và được sản xuất dưới nhiều dạng bào chế khác nhau. Kem thoa da có chứa steroid là dạng bào chế phổ biến nhất nhưng cũng là loại sản phẩm được dùng bừa bãi nhất.

Kháng viêm hữu hiệu

Steroid vốn là những hormone có nhiệm vụ “bao la” trong cơ thể. Corticosteroid là những dạng của steroid vốn có đặc tính kháng viêm hữa hiệu. Corticosteroid vốn được sử dụng để điều trị những rối loạn về da như chàm, vảy nến, da nổi mẩn... Chúng có thể được bào chế dưới dạng viên dùng để uống, dạng thuốc chích và dạng kem thoa da. Kem thoa da có chứa steroid thường dễ sử dụng, đồng thời có tác động nhanh hơn.

Dạng bào chế dưới dạng kem thoa có chứa steroid sẽ được thoa trực tiếp vào vùng da cần trị liệu. Chúng có nhiều ưu điểm hơn loại thuốc viên dùng để uống. Do thuốc dạng uống phải “ngao du” trong cơ thể trước khi tới da nên thường mang lại tác động rất chậm so với dạng kem thoa. Dạng kem thoa thì thuốc sẽ được hấp thu ngay qua da và nhờ vậy sẽ tạo ra tác động nhanh hơn. Kem thoa steroid sẽ giúp làm giảm quá trình viêm và hỗ trợ các rối loạn da, giúp da bớt ngứa, bớt đau... Dù steroid không chữa được căn nguyên của bệnh chàm nhưng chúng có tác dụng làm giảm một phần các triệu chứng của bệnh này. Do có tác động giảm ngứa nên kem thoa steroid có thể giúp bệnh nhân tránh được tình trạng gãy, rách, trầy xước da vốn làm cho bệnh tình thêm khó chịu hơn.

Hiệu lực của kem thoa có chứa steroid được tạo ra bởi hàm lượng của steroid cũng như hàm lượng các chất dầu có trong sản phẩm. Kem thoa steroid được phân thành 7 nhóm tùy theo hiệu lực của chúng.

Nhóm 1 bao gồm các loại steroid với hiệu lực tối đa và nhóm 7 là những loại steroid có hiệu lực thấp nhất.

Quý nhưng phải biết dùng

Thông thường, nếu kê toa, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng kem thoa steroid có nồng độ thấp nhất để xem cơ thể của bệnh nhân phản ứng với thuốc như thế nào. Sau đó, hàm lượng steroid sẽ được tăng dần dần nếu loại kem có hàm lượng steroid ở mức thấp nhất không “xi nhê” gì. Các bệnh nhân lầu đầu mắc bệnh chàm thường được kê hydrocortisone (1%) như là sự lựa chọn đầu tiên. Khi sử dụng kem thoa có chứa steroid, không nên dùng quá một tuần; nếu kem thoa steroid không giúp cải thiện tình trạng bệnh hoặc làm bệnh tình trở nên “bát nháo” hơn thì cần phải áp dụng một chế độ trị liệu mới hoặc tăng liều steroid hoặc phải dùng những phương thức trị liệu khác.

Bôi quá nhiều kem thoa steroid và sử dụng chúng trong một thời gian dài là điều vô cùng nguy hại. Những loại kem thoa có chứa hàm lượng cao steroid thường được bác sĩ kê cho bệnh nhân dùng trong thời gian ngắn, 1 tuần hoặc 2 tuần chứ không thể lâu hơn. Sử dụng kem thoa steroid bừa bãi sẽ dẫn đến những hậu quả như làm da bị mỏng, da bị biến đổi màu, rạn da...

Khi sử dụng kem thoa steroid mà nhận thấy những dấu hiệu trên, bạn cần phải đi khám bác sĩ da liễu ngay, đừng chậm trễ. Steroid thực sự quý giá, vì vậy cần phải biết giữ gìn, sử dụng đúng chỗ, đúng lúc và không được dùng tùy tiện, tránh hậu quả rất khó lường!

Những báo cáo y học gần đây còn khuyến cáo rằng sử dụng bừa bãi kem thoa steroid có thể tăng thêm rủi ro bị ung thư.

Theo Dược sĩ Nguyễn Bá Huy Cường

Người lao động