Ho khan hậu Covid-19 có cần điều trị?

Ho khan hậu Covid-19 là một trong những triệu chứng thường gặp sau mắc bệnh Covid-19. Hầu hết các triệu chứng ho khan hậu Covid-19 chỉ gây ra cảm giác khó chịu mà không làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Trong trường hợp người bệnh ho nhiều kèm xuất hiện thêm các triệu chứng khác kèm theo thì nên sớm đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị sớm.

Ho khan hậu Covid-19 do đâu?

Triệu chứng ho bản chất là phản ứng bảo vệ cơ thể, nhằm tống mầm bệnh ra khỏi đường hô hấp. Ho thường chia thành ho khan và ho có đờm. Ho khan thường gây ra do nhiễm virus và do kích ứng đường hô hấp. Triệu chứng ho khan khi bị Covid-19 và sau khi bị Covid-19 rất phổ biến, chiếm tới 70% số người mắc bệnh có triệu chứng này. Triệu chứng ho khan khi bị Covid-19 có thể kéo dài khoảng trung bình là 19 ngày và dài hơn là từ 4 tuần đến vài tháng. Một số nguyên nhân dẫn tới ho khan hậu covid, bao gồm:

- Do phản xạ đào thải virus hay xác virus còn sót lại sau quá trình nhiễm bệnh: Bình thường, khi phát hiện ra virus hoặc những vật thể lạ, các dây thần kinh cảm giác sẽ kích hoạt cảm biến ho ở vùng tủy não. Từ đó kích hoạt các cơ xung quanh đường hô hấp để tạo phản xạ ho đẩy vật thể lạ ra ngoài. Khi người bệnh bị nhiễm Covid-19 thì virus có thể trực tiếp hoặc gián tiếp nhắm tới mục tiêu là các dây thần kinh cảm giác, gây ra những cơn ho khan. 

- Do niêm mạc hô hấp sau nhiễm bệnh dễ bị kích ứng hơn: Sau nhiễm bệnh nếu tiếp xúc với các tác nhân như khói, bụi, khói thuốc lá sẽ khiến người bệnh dễ bị ho hơn. 

- Do người có cơ địa dị ứng: Những người có cơ địa dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen phế quản thì sau khi mắc Covid-19 cũng thường xuất hiện tình trạng ho khan.

- Mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Có thể bản thân người bệnh từ trước đã gặp vấn đề về trào ngược dạ dày thực quản hay cũng có thể do quá trình mắc bệnh khiến người bệnh lo lắng, mất ngủ. Từ đó làm cho cơ thể tăng tiết acid dạ dày, gây rối loạn co thắt dạ dày thực quản, điều này làm cho dịch vị trào lên kích thích niêm mạc họng gây ho khan.

- Do viêm đường hô hấp dưới: Một số ít người khi mắc Covid-19 gặp phải một số vấn đề như viêm phế quản, viêm phổi và biến chứng xơ phổi sau Covid-19, đặc biệt hay gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh nặng. Tình trạng ho khan cũng có thể gặp ở những người bệnh này vì phổi không hoạt động bình thường, dễ bị kích thích, thiếu độ giãn nở…

Do tâm lý quá lo lắng về các biến chứng của Covid-19 gây ra khiến cho người bệnh dễ bị stress. Điều này cản trở quá trình phục hồi tự nhiên của cơ thể, làm cho cơ thể phục hơn chậm hơn, đồng thời khiến cho các triệu chứng sau Covid-19 kéo dài hơn. 

Ho khan hậu Covid-19 có cần điều trị không?

Ho khan hậu Covid-19 đa số là do các nguyên nhân không nguy hiểm và là một đáp ứng tự nhiên của cơ thể trong việc loại bỏ virus gây bệnh. Cho nên, thường chỉ cần theo dõi, thực hiện một số biện pháp chăm sóc, sinh hoạt và tập luyện phù hợp có thể giúp giảm ho.

Bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau giúp giảm ho khan sau Covid-19:

- Uống nhiều nước ấm: Bạn nên duy trì việc uống nước ấm thường xuyên, cố gắng uống từ 1,5 đến 2  nước mỗi ngày. Điều này giúp làm loãng các chất đờm là tác nhân kích thích gây ho còn sót lại trong đường hô hấp, qua phản xạ ho sẽ loại bỏ dễ hơn. Khi đang có cơn ho khan thì bạn có thể nhấp vài ngụm nước ấm để làm dịu họng.

- Tập thở: Đây là biện pháp giúp hệ hô hấp hoạt động tốt hơn. Nó giúp giảm các triệu chứng hụt hơi, mệt, ho sau khi mắc Covid-19. Bạn chỉ cần ngồi hay nằm ở tư thế thoải mái nhất, sau đó hít sâu và thở ra từ từ. Tránh hít thở nhanh, gấp vì làm cho luồng khí vào phổi một cách đột ngột, tạo kích thích gây ra cơn ho. Người bệnh nên tập thở mỗi ngày 15 phút, có thể chia nhỏ số lần. 

- Người bệnh nên nói vừa phải, không cố gắng sức trong tất cả mọi hoạt động hàng ngày để giảm nhịp thở nhanh gây kích ứng cơn ho. Khi ngủ, bạn nên nằm đầu cao hoặc nằm nghiêng, vì tư thế này sẽ giúp cho đường hô hấp mở, thông thoáng hơn và ngăn ngừa các chất kích ứng cổ họng.

- Nếu tác nhân ho là do tình trạng trào ngược dạ dày thực quản thì bạn nên thăm khám và dùng các loại thuốc ức chế tiết acid dịch vị để kiểm soát triệu chứng. 

- Có thể dùng một số loại siro ho kết hợp một số vị thuốc đông y như húng chanh, gừng, quất, mật ong (nếu nhỏ hơn một tuổi nên dùng đường phèn). Các vị thuốc trên hấp cách thủy rồi uống ngày 3 lần.

Tránh lo lắng căng thẳng quá nhiều, khiến tình trạng bệnh không giảm mà trở nên tăng lên. 

- Tập thể dục đều đặn và duy trì chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, nhanh chóng phục hồi cơ thể, giảm bớt các dấu hiệu hậu Covid-19.

- Nên hạn chế ăn những gia vị cay nóng, kích thích niêm mạc họng.

- Có thể dụng một số loại kẹo ngậm giảm ho, nó có thể làm dịu họng của bạn và giảm ho hiệu quả.

- Trường hợp ho khan nhiều gây ảnh hưởng tới cuộc sống, khiến bạn mệt mỏi thì có thể dùng một số thuốc giảm ho khan như dextromethorphan, thuốc kháng histamin H1 như chlorpheniramine…

Một số lưu ý khi bị ho khan hậu Covid-19

Mặc dù đa số các triệu chứng có thể tự hết sau một thời gian khỏi bệnh Covid-19. Tuy nhiên, bạn cũng cần theo dõi sát sao các dấu hiệu để sớm đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị.

Nếu như tình trạng ho khan vẫn kéo dài trên 3 tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm dù đã dùng thuốc hay các biện pháp chăm sóc phù hợp thì người bệnh cần tới khám để biết nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả. 

Ho kèm theo các dấu hiệu bất thường như đờm đặc, đờm xanh ,vàng, đau họng nhiều, mệt mỏi, sốt, đau ngực, khó thở, chỉ số SPO2 giảm thì cần thăm khám ngay, để được khám và điều trị sớm. 

Sau khi khỏi Covid-19, nếu không có triệu chứng bất thường khác mà chỉ ho khan thì đa số theo thời gian, khoảng vài tuần sẽ giảm hẳn. Vì thế, bạn không nên quá lo lắng, mà nên thực hiện các biện pháp chăm sóc phù hợp để tình trạng này nhanh chóng thuyên giảm hơn. 

Bác sĩ Nguyễn Huy Nhật

Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng