Hai sinh vật biển cực độc nhiều người vẫn ăn, có thể mất mạng

3 người ăn cá nóc, một trường hợp tử vong

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, mới đây, Trung tâm tiếp nhận 2 ca ngộ độc cá nóc trong tình trạng cấp cứu.

Một người còn lại trong nhóm cùng ăn cá nóc đã không qua khỏi trên đường tới bệnh viện. 

Nam bệnh nhân 21 tuổi cho biết, sáng 23/8, anh cùng 2 người khác ra biển bắt cá và nấu ăn. Trong mẻ cá bắt được có một con cá nóc khoảng 200g, cùng cá nghéo, bề bề, mực. Mọi người đã nấu tất cả số hải sản này với rau mồng tơi và mì tôm.

Sau khi ăn khoảng 20 phút, người ăn cả con cá nóc xuất hiện đau đầu, buồn nôn dữ dội, ý thức chậm dần. Trên đường tới bệnh viện sau ăn khoảng 2 giờ, người này đã tử vong do ngừng tim.

Bệnh nhân và người còn lại không trực tiếp ăn thịt cá nóc, nhưng có ăn phần còn lại từ nồi nấu, sau ăn khoảng 4 giờ xuất hiện tê bì đầu ngón tay, nhưng không nôn, không chóng mặt, nhập viện trong tình trạng tỉnh táo, các dấu hiệu sinh tồn ổn định và không bị liệt.

Một loại hải sản khác, là con so biển cũng gây nên nhiều ca ngộ độc nguy hiểm. Trung tâm chống độc nhiều lần tiếp nhận trường hợp bệnh nhân liệt toàn thân, suy hô hấp sau khi ăn so biển.

So biển cũng chứa độc chất khiến người ăn phải cảm thấy khó thở, tê môi, lưỡi, miệng, mặt, chân tay và bắt đầu nói khó, khó thở.

Trung tâm chống độc từng tiếp nhận nhiều ca bệnh ngộ độc so biển nguy kịch.

Chứa độc tố chết người

TS Nguyên cho biết, trong cá nóc, so biển đều chứa tetrodotoxin, loại độc tố thần kinh cực mạnh, mạnh gấp 275 lần xyanua, chỉ cần nửa miligam cũng đủ gây tử vong cho người trưởng thành.

Độc tố này tập trung nhiều ở các nội tạng và da cá nóc. Thịt cá cũng chứa chất độc, gây ngộ độc và tử vong. Điều đáng nói, tetrodotoxin không bị phá hủy bởi nhiệt độ khi nấu chín, nên nếu chế biến không đúng cách, khi luộc, hấp, nướng, chiên… cá nóc vẫn có thể gây ngộ độc.

Tương tự, so biển cũng chứa độc tố tetrodotoxin không bị nhiệt phá huỷ (nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại). Độc tố tetrodotoxin là một độc tố thần kinh mạnh, có khả năng gây liệt cơ hô hấp, ngưng thở, gây tử vong nhanh với liều độc rất thấp.

TS Nguyên cảnh báo, ngộ độc cá nóc luôn nằm trong nhóm ngộ độc thực phẩm nguy hiểm nhất, với tỷ lệ tử vong rất cao.

Ở biển Việt Nam có hàng chục loài cá nóc khác nhau. Không chỉ cá nóc mà còn có nhiều sinh vật biển khác cũng có chứa độc tố tetrodotoxin và gây ngộ độc như bạch tuộc vòng xanh, một số loài ốc biển, con so...

Độc tố tetrodotoxin tác động trực tiếp lên hệ thần kinh và tim mạch, sau ăn trong thời gian nhanh chóng tính bằng phút, bệnh nhân bị tê bì, thường có tê bì quanh môi lưỡi, mặt, rồi liệt các cơ toàn thân, loạn nhịp tim, tụt huyết áp, co giật, hôn mê.

Nguyên nhân tử vong phần lớn do liệt cơ hô hấp, ngừng thở và tử vong nhanh chóng. Đặc biệt, hiện chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho tetrodotoxin. Biện pháp duy nhất là cấp cứu hỗ trợ hô hấp tuần hoàn kịp thời”.

BS Nguyên cũng nhấn mạnh: “Thực trạng ngộ độc tetrodotoxin từ cá nóc và một số sinh vật biển có độc khác, thậm chí có thể lẫn với các sản phẩm được chế biến thông thường từ hải sản, nguy cơ này vẫn liên tục hiện hữu.

Người dân tuyệt đối không nên đánh bắt, mua bán, chế biến và sử dụng cá nóc, bạch tuộc vòng xanh, con so dưới bất kỳ hình thức nào”.

Đặc biệt so biển rất dễ bị nhầm lẫn với sam biển vì hình dạng tương tự nhau. Ngư dân có kinh nghiệm có thể phân biệt sự khác nhau giữa so và sam biển, nhưng điều này cũng chỉ tương đối. Vì thế, TS Nguyên khuyến cáo không nên ăn khi bạn không thể chắc chắn đó là so hay sam biển.

Ở Việt Nam cũng như trên thế giới từ trước đến nay, chưa có trường hợp nào ngộ độc chết người do ăn sam biển nhưng nhiều trường hợp ngộ độc chết người do ăn so biển đã được ghi nhận. Nguyên nhân các trường hợp mắc đa số là do cố tình ăn và một số trường hợp do nhầm.