Gần 100% ca bỏng cồn do nướng mực, nướng cá

(Dân trí) - TS.BS Đỗ Lương Tuấn, Trưởng khoa Bỏng người lớn, Viện Bỏng Quốc gia cho biết, dù tỉ lệ sử dụng cồn không nhiều, nhưng số ca bỏng do chất dễ cháy này luôn gấp đôi so với bỏng ga. Tại Viện Bỏng, hầu hết các ca bỏng cồn đều liên quan đến nướng mực, cá.

Cháy đùng đùng vì tưởng lửa đã tắt, đổ cồn vào nướng tiếp

Nằm điều trị tại khoa Bỏng người lớn, hai anh em ruột Đ.A.T (20 tuổi) và anh là Đ.A.L (24 tuổi) vẫn không hết hoảng hồn khi nhớ lại khoảnh khắc cả hai bị bốc cháy đùng đùng trên tay áo, cổ.

A.T. nhớ lại, hôm đó anh trai đang nướng mực, T. đứng bên cạnh xem. Mực chưa chín thì hết cồn, lửa tắt. Khi anh L. đổ cồn vào, trong tích tắc lửa bén lên tay, anh hoảng quá vung tay khiến cồn cũng bắn vào T. và cháy áo khiến em bị bỏng độ 2.

“Bình thường hai anh em nướng mực nhiều lần rồi, lần này chắc lửa xanh chưa tắt nên cồn bắt lửa. Sau tai nạn này chắc em không dám nướng lại mực”, T. chia sẻ.

Một bệnh nhân khác, bà T.B.Y (76 tuổi Hà Nội) bị bỏng khắp vùng mặt, cổ, chân cũng chỉ vì con cháu nướng mực bằng cồn.


Bà T.B.Y vô tình bị bỏng cồn do người nhà không để ý khi nướng mực, cho rằng cồn đã cháy hết, đổ chai cồn vào và bị bén lửa. Ảnh: H.Hải.

Bà T.B.Y vô tình bị bỏng cồn do người nhà không để ý khi nướng mực, cho rằng cồn đã cháy hết, đổ chai cồn vào và bị bén lửa. Ảnh: H.Hải.

“Hôm ấy thằng cháu nhận được thông báo đi Thái mừng quá, sang khoe bà mà muốn cậu nướng mực. Tôi ngồi ở ghế xa chúng cả 2 mét, thế mà chúng nướng thế nào, bỗng thấy cả cái chai cồn rực lửa quăng vào người, trúng vùng mặt, cổ. Giờ vợ chồng nó ngày nào cũng đến chăm bà vì hối lỗi”, bà Y. kể lại.

Còn với cô B.T.M.D (49 tuổi, Thanh Xuân) cũng bỏng cồn bởi ngỡ lửa đã tắt. Cô D. kể, khi đang nướng mực chưa chín thì tắt lửa, cô đổ cồn vào và lửa nhanh chóng bùng lên. Bản thân cô khi đó đang mặc áo voan nilon nên lại càng dễ cháy. Cô đã hô hào người nhà nhanh chóng đổ nước vào, lọ cồn nhỏ xíu 30ml mà cuối cùng cô cũng bị bỏng do áo bị cháy.

TS Tuấn cho biết, tuần nào tại khoa cũng tiếp nhận những bệnh nhân bỏng tương tự, liên quan đến nướng mực, cá khô bằng cồn y tế. Hầu hết các ca bỏng cồn nhập viện đều do nướng mực. Các tai nạn này rải rác quanh năm, nhưng gặp nhiều nhất vào mùa hè khi người dân đi nghỉ mát, mua mực khô về nhà, cơ quan để làm quà.

Có những trường hợp bỏng cồn gây di chứng nặng nề, như chàng thanh niên 34 tuổi ở Hưng Yên bị bỏng 25% cơ thể, trong đó bỏng sâu 14% đã phải trải qua 3 lần phẫu thuật mà vẫn có nhiều sẹo co kéo vùng cổ, tay vì bỏng cồn.

Cồn bám vào quần áo, gây cháy khiến bệnh nhân bị bỏng. Ảnh: H.Hải
Cồn bám vào quần áo, gây cháy khiến bệnh nhân bị bỏng. Ảnh: H.Hải

Chàng thanh niên này cũng do “tai bay vạ gió”, đi làm cuối tuần được nghỉ, các bạn cùng phòng đem mực khô về nướng và cũng xảy ra tai nạn do tưởng ánh lửa cồn đã tắt.

Dự kiến bệnh nhân sẽ còn phải phẫu thuật do sẹo sù sì biến dạng gây đau ngứa, co rút làm mất khả năng vận động, ảnh hưởng đến thẩm mỹ người bệnh.

Dùng cồn nướng mực, cá - Thói quen nguy hiểm

TS Tuấn cho biết, trung bình một năm khoa Bỏng người lớn tiếp nhận hơn 300 ca bỏng cồn (năm 2016 là 325 ca), chiếm tỉ lệ 6,35% trong các tác nhân gây bỏng. Trong khi đó, ga hầu như nhà nào cũng sử dụng, tỉ lệ bỏng do ga chỉ chiếm khoảng trên dưới 3%.

TS Tuấn cho rằng, cồn dù không dùng thường xuyên, nhưng tỉ lệ bỏng cồn vào viện lại chiếm gấp đôi bỏng ga, bắt nguồn từ thói quen sinh hoạt và nhận thức của người dân. Chỉ đến khi bỏng phải nhập viện với những đau đớn do bỏng gây ra, người ta mới lường được sự nguy hiểm từ việc dùng cồn để nướng mực.

Đây là thói quen xuất hiện từ lâu, gây nên tỉ lệ bỏng rất cao cho thấy việc sử dụng cồn để nướng mực là tuyệt đối không an toàn, thậm chí để lại hậu quả ghê gớm, có những ca bỏng để lại di chứng nặng nề, bệnh nhân phải phẫu thuật ghép da vài lần mà không thể hết sẹo. Những vết sẹo bỏng nhăn nhúm sẽ đi theo người bệnh cả cuộc đời, nhất là ở những vị trí vùng mặt càng để lại hậu quả nặng nề hơn.

“Vì thế, hãy từ bỏ thói quen sử dụng cồn y tế để nướng mực, cá khô. Nó rất nguy hiểm, trong tích tắc có thể khiến bạn và những người xung quanh bị bỏng, với thời gian điều trị hàng tháng trời. Hãy dùng các biện pháp nướng khác an toàn hơn, như nướng ở lò vi sóng, than, trên bếp ga…. Chỉ cần thay đổi một thói quen sẽ giúp giảm nguy cơ bị bỏng gây nên một gánh nặng cho bản thân, gia đình”, TS Tuấn khuyến cáo.

Theo TS Tuấn, sở dĩ khi sử dụng cồn nướng mực, cá khô dễ gây bỏng, bởi khi cồn cháy tạo thành ánh sáng xanh, nếu nướng mực ban ngày, ở nơi nhiều ánh sáng rất khó để phát hiện lửa đã tắt hoàn toàn chưa.

“Các ca tai nạn đều xảy ra, do bệnh nhân nghĩ lửa đã tắt, đổ cồn vào khiến lửa bắt vào, cuống quá họ hất ngay chai cồn bắn tung tóe ra những người xung qua, bám vào quần áo, bốc cháy và gây bỏng. Tình huống này gặp phổ biến nhất, gần như 100%”, TS Tuấn nói.

Các vết bỏng do cồn gây ra thường gồm bỏng sâu, bỏng nông xen kẽ. Với vết bỏng nông sau khi khỏi thường để lại những rối loạn sắc tố da kéo dài, còn bỏng sâu để lại di chứng sẹo bỏng, ảnh hưởng thẩm mỹ, chắc năng như tay bị co dúm…

Sơ cứu nhanh khi bị bỏng cồn

TS Tuấn cho biết, nguyên tắc sơ cứu khi bị bỏng cồn cũng như các bỏng nhiệt khác, đó là ngay lập tức dập lửa, cởi quần áo cháy, sau đó ngâm vùng bị bỏng vào nước mát từ 16 – 20 độ C. Sau khi ngâm nước mát, làm mát bề mặt bỏng thì nên đưa đến cơ sở y tế.

Đặc biệt với lửa cồn cần chú ý nguy cơ bỏng hô hấp, nhất là khi bị cồn bám vào vùng mạt gây cháy long mũi, lông mi. Đây là loại bỏng rất nguy hiểm, ngay khi bị cháy vùng mặt cần đưa bệnh nhân đến sở y tế khẩn trương, bởi khi bệnh nhân đã nói khàn cho thấy dấu hiệu bỏng hô hấp sẽ rất nguy hiểm, bệnh nhân phù nề đường thở khiến không thở được.

Hồng Hải